Sinh tồn ở Gaza khi mùa đông đến

Bên bờ vực thẳm

Salwa Tibi nhớ lại cảnh cô đi bộ vài dặm ở miền Nam Gaza trong nỗ lực tìm kiếm chăn và ga trải giường giúp giữ ấm cho bốn đứa con và những đứa trẻ khác của cô vào ban đêm. Cô rất sợ hãi khi mạo hiểm đi mua đồ dùng cho mùa đông đang đến gần ở Rafah, trước nguy cơ hứng chịu các cuộc không kích tiềm tàng của Israel.

Khi gió, mưa lớn và nhiệt độ mát mẻ tràn xuống Gaza từ tháng 11 đến tháng 2, các nhân viên cứu trợ và dân thường đang cố gắng sống sót sau đợt bắn phá dai dẳng đang phải đối mặt với điều kiện sống khắc nghiệt, không đủ quần áo ấm và dịch bệnh bùng phát ở những nơi trú ẩn tạm thời quá đông đúc. Thực phẩm, nhiên liệu và nước ngày càng khan hiếm, giá cả đang tăng vọt.

Nhiều người đã di tản về phía Nam trong thời tiết mùa thu ấm bất thường nên chỉ mang theo quần áo mùa hè. Giờ đây, tình trạng thiếu quần áo ấm, chăn nệm khiến họ lao đao. "Chúng tôi phải ngủ dưới cái lạnh khắc nghiệt, không có phòng tắm. Tôi là bệnh nhân ung thư nhưng không có đệm ngủ, phải cùng mọi người ngủ trên cát, lạnh cóng", Qarmoot, một phụ nữ Palestine, nói.

Bộ Y tế do Hamas kiểm soát tại khu vực này cho biết số người thiệt mạng trong các cuộc tấn công của Israel ở Gaza kể từ ngày 7/10 đã tăng lên 18.412 người. 

Các quan chức cấp cao của Mỹ đã cảnh báo Israel phải có biện pháp giảm thiểu thương vong cho dân thường ở miền Nam, nơi nước này hiện đang đẩy mạnh chiến dịch quân sự nhắm vào Hamas, sau khi yêu cầu người dân Gaza chạy trốn tới đó từ phía Bắc dải đất.

Cái chết sắp xảy ra – bằng một cuộc không kích, nạn đói hoặc bệnh tật không được điều trị. Mùa đông sẽ tạo ra mọi thách thức sinh tồn cho người dân, không chết vì đói cũng chết vì rét. 

Mưa bão mang không khí lạnh tràn về, khiến cuộc sống của những người tị nạn Gaza vốn thiếu thốn thêm tồi tệ trong bối cảnh dịch bệnh bùng phát. Islam Saeed Muhammad Barakat không có thời gian để thu thập đồ đạc mà gia đình anh cần cho mùa đông khi họ rời khỏi nhà ở Thành phố Gaza.

Nhiệt độ trung bình ở Gaza giảm xuống từ 10°C - 20°C (50F - 68F) vào tháng 12, trung bình giảm vài độ vào tháng 1. Mùa mưa thường kéo dài từ tháng 11 đến tháng 2, trong đó tháng 1 là tháng ẩm ướt nhất. Một trạm báo cáo gần biên giới phía Nam Gaza và Israel cho biết lượng mưa trung bình cho đến nay gần gấp đôi, trong khi các trạm báo cáo xung quanh ở phía Bắc cho thấy lượng mưa ít hơn bình thường.

Dân thường và nhân viên cứu trợ nói rằng hầu hết họ đều trốn khỏi nhà chỉ với bộ đồ đang mặc trên người. Những người khác dù kịp gom theo ít đồ vẫn phải bỏ rơi chúng vì kiệt sức trong chuyến hành trình đi bộ từ phía bắc Gaza đến phía nam.

"Trời rất lạnh và căn lều thì quá nhỏ. Tất cả những gì tôi có là bộ quần áo mặc trên người, không biết điều gì sẽ xảy đến", Mahmud Abu Rayan, người di tản đến Rafah, miền nam Gaza, nói.

Hazem Saeed Al-Naizi, giám đốc một trại trẻ mồ côi ở thành phố Gaza, một trong số những người đi về phía nam, cho biết: "Tôi phải tháo chiếc túi mang theo và vứt nó đi. Mọi người cũng làm như tôi, họ bắt đầu ném túi của mình đi". 

Đi tìm nơi trú mưa

Shadi Bleha không có nhà để ở trước thời tiết ngày càng tồi tệ. Thay vào đó, anh đang trú ẩn trong sân của một trường học.

"Chúng tôi đang ở trong một chiếc lều tạm làm từ những mảnh nylon", sinh viên 20 tuổi, di dời từ phía Bắc Gaza đến Rafah nói. Bleha cho biết anh đang sống trong căn lều tạm bợ với ít nhất 23 người thân, trong đó có 5 đứa trẻ từ 5 - 12 tuổi. Có những đêm, anh phải đốt lửa ngủ bên ngoài vì không đủ chỗ.

Ở những nơi khác, những mảnh đất đã biến thành những trại lều bạt ngàn, nơi hàng nghìn thường dân đang sống trong điều kiện chật chội. Lũ quét do mưa xối xả làm tràn rác và nước thải ra đường, làm ô nhiễm nguồn cung cấp thực phẩm và nước uống hạn chế của người dân.

"Chúng tôi ướt đẫm vì mưa hôm qua. Những chiếc lều này được phủ nylon, chống đỡ rất đơn sơ, không thể chống chọi với mưa gió", Abu, người sống trong lều tại một nhà kho Liên Hợp Quốc, nói.

"Chúng tôi có 9 người sống trong căn lều này. Lều của chúng tôi ngập trong nước, anh chị em tôi lạnh cóng và chúng tôi không biết phải làm gì. Chúng tôi muốn trở về nhà và không bị chết rét", một người tị nạn khác nói.

Giá cả tăng vọt

Chương trình Lương thực Thế giới tuyên bố "cuộc khủng hoảng nạn đói thảm khốc" ở Gaza vào ngày 5/12. Tổ chức cứu trợ cho biết họ buộc phải đóng cửa tiệm bánh cuối cùng còn lại vì nó không có nhiên liệu hoặc khí đốt.

Số giờ ban ngày giảm có nghĩa là mọi người ít có khả năng dựa vào năng lượng mặt trời để phát điện cung cấp năng lượng cho máy bơm nước. Tibi, bà mẹ bốn con ở Rafah, tiết kiệm nước khoáng cho trẻ em và trẻ sơ sinh. Cô nói, người lớn uống nước được gửi qua xe cứu trợ, nước "không sạch 100%".

Người lớn chia khẩu phần ăn để trẻ em không bị đói. Bleha, người ăn một bữa mỗi ngày, cho biết: "Tôi thấy mọi người đang chết đói, theo đúng nghĩa đen".

Người dân trên thực địa đã thông báo rằng giá cả nhu yếu phẩm đã tăng khủng hoảng trong những tuần gần đây. Giá 1,5 lít nước đã tăng từ 2 shekel (khoảng 50 xu) lên 5 shekel. Một kg dưa chuột trị giá 1 shekel có thể lên 5 - 6 shekel. Giá bột mì thông thường là 40 shekel/túi 25 kg, đã lên tới 200 shekel trong những tuần gần đây. Một gia đình phải di dời ở Deir Al-Balah nói với CNN rằng họ phải trả 140 shekel (38 USD) cho 1.000 lít nước không uống được.

Ghalayini cho biết những người dựa vào nhiên liệu rắn để sưởi ấm không gian trong nhà có nguy cơ bị ngộ độc khí CO2. Bên ngoài, những người bán hàng rong đang sử dụng chất thải có thể đốt được làm nhiên liệu, có thể thải ra khói độc độc hại. Ông cho biết thêm, ô tô chạy bằng dầu ăn hoặc dầu ngô thải ra "những đám khói đen khổng lồ" vào khí quyển.

Theo Jamal Al Rozzi, giám đốc điều hành của Hiệp hội Phục hồi chức năng Quốc gia, giá vận chuyển ô tô đã tăng gấp sáu lần, người đã trốn đến Bani Suhelia, ở miền Nam, vì sự an toàn của các con mình. Ông cho biết thêm, chi phí vận chuyển hàng hóa bằng xe ngựa hoặc lừa đã tăng gấp ba lần.

Dịch bệnh 'lây lan như cháy rừng'

Đối với những người đang phải vật lộn để giữ an toàn, ấm áp và được ăn no, bệnh tật còn có thêm nguy cơ. Inglis, bác sĩ chăm sóc đặc biệt cho biết, ở những nơi trú ẩn đông đúc không thể đáp ứng các nhu cầu vệ sinh cơ bản và vệ sinh, bệnh tật "lây lan như cháy rừng".

Hanin Wishah, quan chức từ tổ chức nhân đạo quốc tế Action Aid ở miền Bắc Gaza vừa chuyển xuống Rafah, mô tả tình hình dải đất thảm khốc "như thời kỳ tiền kháng sinh", bởi nguồn cung thuốc kháng sinh gần như cạn kiệt.

"Viêm gan đang lây lan, hàng nghìn người đang ngủ trên đường phố. Thật điên rồ", cô nói.

Một quan chức của WHO cho biết, khoảng 160.000 đến 165.000 trường hợp tiêu chảy đã được ghi nhận ở trẻ em dưới 5 tuổi, đồng thời nhấn mạnh con số này sẽ còn tăng hơn nữa. Bộ Y tế do Hamas kiểm soát ở Gaza cho biết trong một báo cáo rằng hơn 130.000 trường hợp nhiễm trùng đường hô hấp và 35.000 trường hợp phát ban trên da đã được ghi nhận, cũng như hàng nghìn trường hợp mắc bệnh thủy đậu, chấy rận và ghẻ.

Các nhóm dân số dễ bị tổn thương, bao gồm trẻ em suy dinh dưỡng, phụ nữ mang thai và đang có kinh nguyệt, và những người khuyết tật, có nhiều khả năng mắc các triệu chứng không được điều trị hơn.

Cuộc bao vây hoàn toàn của Israel và hạn chế viện trợ vào Gaza đã làm giảm nguồn cung cấp thuốc, làm tăng nguy cơ lây nhiễm. Những thường dân mắc các bệnh mãn tính bao gồm tiểu đường và huyết áp cao cũng dễ mắc các bệnh mùa đông hơn vì lệnh phong tỏa đã ngăn cản việc tiếp cận điều trị.

Theo WHO, ở Gaza có hơn 2.000 bệnh nhân ung thư, 1.000 người mắc bệnh thận, 50.000 người mắc bệnh tim mạch và 60.000 bệnh nhân tiểu đường. Bệnh tiểu đường type 2 được kiểm soát kém có thể dẫn đến các biến chứng bao gồm nhiễm trùng da, đau tim hoặc đột quỵ. 

Khoảng 359 bệnh nhân đang tiếp cận các đơn vị chạy thận ở phía Nam, Bộ Y tế do Hamas điều hành ở Gaza nói với CNN vào ngày 11/12. Inglis cho biết bệnh nhân chạy thận cần được điều trị hai đến ba lần một tuần. Đơn vị lọc máu lớn nhất ở Al-Shifa, bệnh viện lớn nhất ở Gaza, buộc phải đóng cửa sau khi quân đội Israel đột kích vào bệnh viện. Kể từ đó nó đã được mở lại với sức chứa rất hạn chế.

WHO cho biết số lượng bệnh viện đang hoạt động dọc theo dải đất đã giảm mạnh từ 36 xuống còn 11.

"Toàn bộ hệ thống đã bị phá hủy trong cuộc xung đột này và sẽ phải mất nhiều năm để xây dựng lại", nhân viên cứu trợ cho hay. Những người Palestine đang ở trong trạng thái sợ hãi, lo lắng và đau đớn, cảm thấy tất cả mọi thứ đều vô giá trị. 

(Nguồn: CNN)