Sẵn sàng trước 'năm COVID-19 thứ ba'

Đây còn là thời điểm người dân các nước đang chuẩn bị bước sang Năm mới 2022, cũng là năm thứ ba ứng phó với COVID-19 với nhiều thách thức.

Hàng loạt quốc gia quyết định hạn chế nhiều hoạt động lễ hội đón Giáng sinh và Năm mới, đồng thời đẩy mạnh tiêm chủng liều cơ bản và liều tăng cường cho người dân, trong bối cảnh Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã phê chuẩn sử dụng khẩn cấp loại vaccine ngừa COVID-19 thứ mười.   

Cho đến nay, gần 100 quốc gia và vùng lãnh thổ đã ghi nhận các ca nhiễm biến thể Omicron, trong đó có gần 40 quốc gia châu Âu và 22 quốc gia châu Phi. Trong tuần qua, toàn thế giới ghi nhận hơn 5,13 triệu ca mắc mới COVID-19 (tăng 13%), riêng châu Âu là gần 2,8 triệu ca.

Tốc độ lan lan của biến thể Omicron khiến số ca mắc mới theo ngày ở nhiều nước châu Âu tăng đột biến. Riêng “điểm nóng” Anh ngày 24/12 đã ghi nhận hơn 122.000 ca mắc mới. Các cố vấn của Chính phủ Anh nhận định những số liệu công bố chỉ là "phần nổi của tảng băng chìm", giới chức Anh tin rằng khoảng 60% ca mắc mới COVID-19 ở nước này hiện nay là Omicron. Biến thể mới khiến số ca mắc ở Pháp tăng lên mức 6 chữ số, với hơn 104.600 ca được phát hiện ngày 25/12, còn Ireland đón Giáng sinh bằng mốc “ngày có số ca mắc cao nhất từ trước tới nay”, với 11.182 ca. Khoảng 83% ca mắc mới hiện nay ở Ireland liên quan đến biến thể Omicron. Đây cũng là nguyên nhân khiến Đan Mạch có số ca mắc mới COVID-19 tăng lên mức cao nhất kể từ khi dịch bùng phát, hơn 13.500 ca/ngày. Italy và Bồ Đào Nha tuần qua đều trải qua ngày có số ca mắc mới COVID-19 nhiều nhất trong năm 2021.

Giám đốc WHO tại khu vực châu Âu Hans Kluge đã cảnh báo một “cơn bão” dịch bệnh sắp ập đến trong vài tuần tới, các quốc gia khu vực cần chuẩn bị cho "sự gia tăng đáng kể và mạnh mẽ" các ca mắc mới với biến thể Omicron chiếm đa số, đẩy các hệ thống y tế vốn đã căng thẳng đến "cực hạn”.

Một “điểm nóng” ngoài châu Âu là Mỹ. Theo số liệu của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh (CDC) nước này, Omicron chiếm hơn 73% các ca mắc mới trong tuần qua và chính thức trở thành biến thể chủ đạo. Tại một số khu vực ở các bang miền Đông của Mỹ, có tới 90% trong tổng số ca mắc mới nhiễm biến thể Omicron. Thành phố New York đã phải thông báo sẽ thu hẹp quy mô tổ chức và giới hạn người tham gia bữa tiệc mừng Năm mới theo truyền thống tại Quảng trường Thời đại do lo ngại sự lây lan của biến thể Omicron.

Biến thể này cũng khiến Canada ghi nhận các “kỷ lục buồn”, với tỉnh bang Quebec và Ontario ngày 24/12 thông báo số ca mắc mới COVID-19 trong ngày cao chưa từng có. Trong khi đó, Israel xác định làn sóng dịch COVID-19 thứ năm  đã bắt đầu tại quốc gia Trung Đông này khi số ca mắc mới mỗi ngày hiện đã cao gần gấp đôi so với cách đây 2 tuần, với ca tử vong đầu tiên do biến thể mới.

Trước tình thế cấp bách trên cũng như trong bối cảnh người dân có tâm lý tận hưởng không khí Giáng sinh và đón Năm mới, hàng loạt quốc gia đã nhanh chóng siết chặt các biện pháp phòng dịch. Với quyết định giãn cách xã hội đến ngày 14/1/2022, Hà Lan trở thành nước đầu tiên trong Liên minh châu Âu (EU) áp dụng biện pháp nghiêm ngặt như vậy. Kế đến, Bỉ, Hy Lạp, Đan Mạch, Đức và mới đây nhất là Italy cũng ban bố hàng loạt quyết định siết chặt các hạn chế. Tại Anh, Thủ tướng Boris Johnson không loại trừ khả năng tái áp đặt các biện pháp kiểm soát dịch nếu tình hình xấu đi.

Ở khu vực châu Mỹ, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã công bố kế hoạch triển khai quân nhân đến bệnh viện, vận chuyển vật tư đến các bang bị ảnh hưởng nặng nề do dịch COVID-19, cũng như thiết lập và vận hành các địa điểm xét nghiệm miễn phí mới. Khoảng 1.000 bác sĩ, y tá và nhân viên quân y sẽ được huy động triển khai trên khắp đất nước để hỗ trợ các bệnh viện bị quá tải khi cần thiết trong tháng 1 và tháng 2/2022. Canada yêu cầu đóng cửa các quán bar, rạp chiếu phim, phòng tập thể thao và hàng loạt quy định giãn cách xã hội mới.

Nhiều quốc gia châu Á cũng thận trọng tăng cường các biện pháp hạn chế khi mà Trung Quốc đại lục ngày 25/12 ghi nhận số ca mắc mới COVID-19 trong cộng đồng ở mức cao nhất trong 21 tháng qua, còn Brunei đã trở thành quốc gia thứ bảy ở Đông Nam Á xác nhận ca nhiễm biến thể mới Omicron đầu tiên.

Thái Lan sẽ tạm dừng chương trình nhập cảnh không cần cách ly (Test and Go) ít nhất cho đến ngày 4/1/2022. Chính phủ Indonesia công bố hàng loạt biện pháp tăng cường giám sát trước kỳ nghỉ lễ Giáng sinh và Năm mới 2022 (gọi là Nataru) như điều chỉnh các quy tắc cần thiết để dự đoán và chuẩn bị các kịch bản phòng chống dịch bệnh trước và sau Nataru 7 ngày.

Ngoài các biện pháp hạn chế, các chương trình liên quan “lá chắn” vaccine cũng được đẩy mạnh. Pháp, Thái Lan, Philippines cấp phép tiêm vaccine của hãng Pfizer/BioNtech cho trẻ từ 5-11 tuổi. Phần Lan chấp thuận tiêm cho trẻ từ 5-12 tuổi, trong khi Nga phê duyệt tiêm phòng tự nguyện cho thanh thiếu niên từ 12-17 tuổi. Nhiều nước như Đức, Australia… đề xuất rút ngắn thời gian tiêm mũi tăng cường. Thủ tướng Anh Boris Johnson nhấn mạnh điều món quà Giáng sinh tuyệt vời mà mỗi công dân nước này có thể dành tặng gia đình và đất nước là tiêm vaccine, dù đó là mũi đầu tiên, mũi thứ hai hay mũi tăng cường. Chính phủ Ecuador cũng tuyên bố việc tiêm phòng COVID-19 là bắt buộc và có hiệu lực ngay lập tức từ ngày 23/12.

Đã nhiều tín hiệu tích cực từ những nghiên cứu về các loại vaccine mới. Các nhà khoa học tại Viện Nghiên cứu quân đội Walter Reed của Mỹ đang phát triển vaccine ngừa COVID-19 Spike Ferritin Nanoparticle (SpFN) có khả năng phòng ngừa tất cả các biến thể của virus SARS-CoV-2. Hãng dược Moderna của Mỹ cũng đã công bố kết quả thử nghiệm trong phòng thí nghiệm cho biết tiêm mũi tăng cường bằng vaccine mRNA-1273 của hãng sẽ giúp bảo vệ khỏi biến thể Omicron, đồng thời khẳng định phiên bản vaccine hiện nay sẽ tiếp tục là “ bức tường phòng vệ tuyến đầu của Moderna chống Omicron”. Một hãng dược nổi tiếng khác là AstraZeneca thông báo hãng đang cùng Đại học Oxford sản xuất vaccine đặc hiệu chống lại biến thể Omicron. Đây là những bước tiến để thế giới ứng phó với Omicron trong thời gian tới

Lễ Giáng sinh và Năm mới vốn là dịp để các gia đình sum họp đoàn tụ, nhưng trước đà lây lan chóng mặt của biến thể Omicron, Cố vấn y tế Nhà Trắng Anthony Fauci đã cảnh báo hoạt động đi lại và những cuộc tụ tập đông người trong kỳ nghỉ lễ cuối năm sẽ không an toàn. Giám đốc Viện y tế quốc gia Mỹ Francis Collins cho rằng nếu người dân không thực hiện các biện pháp phòng ngừa, nước Mỹ sẽ phải chứng kiến làn sóng lây nhiễm lên tới 1 triệu ca nhiễm mới mỗi ngày. Trong bài phát biểu nhân lễ Giáng sinh 25/12, Tổng thống LB Đức Frank-Walter Steinmeier đã kêu gọi người dân tin tưởng và thể hiện tinh thần trách nhiệm trong cuộc chiến chống đại dịch COVID-19, bởi nếu chỉ có hành động của nhà nước thôi sẽ là không đủ, và việc có vượt qua được thách thức này hay không phụ thuộc vào hành động của mỗi cá nhân. Đó sẽ là tâm thế mà mỗi người cần sẵn sàng để bước vào năm thứ ba ứng phó với COVID-19.