Phần Lan gia nhập NATO có thể khiến ông Putin nổi "cơn tam bành", đây là lý do vì sao

Quốc gia Bắc Âu dự kiến sẽ tuyên bố quan tâm đến tư cách thành viên NATO ngay trong tuần này sau khi Ủy ban Đối ngoại của họ soạn thảo phản hồi đối với báo cáo an ninh của chính phủ - trong đó có lựa chọn gia nhập liên minh. Sau đó, quốc hội Phần Lan sẽ tổ chức một cuộc tranh luận bất thường về việc có nên thông qua các khuyến nghị của báo cáo an ninh hay không.

Tại thời điểm này, rất có thể NATO sẽ mời nước này nói về việc gia nhập liên minh.

Nhiều người tin rằng điều này sẽ xảy ra rất nhanh, vì Phần Lan đã đáp ứng hầu hết các tiêu chí và rất khó có thành viên NATO nào phản đối.

Nhiều cuộc thăm dò dư luận gần đây đã chỉ ra rằng ít nhất 60% người Phần Lan hiện đang ủng hộ tư cách thành viên NATO, một bước nhảy vọt so với mức cao trước đó khoảng 30% trong những năm qua.

Nếu diễn ra đúng như dự đoán, đất nước dưới 6 triệu dân này sẽ vẽ lại bản đồ an ninh châu Âu theo cách mà trước đây không thể lường trước được và có thể gây ra hậu quả vô cùng to lớn đối với Nga.

Trước khi Putin phát động tấn công Ukraina, ông đã nói rõ niềm tin của mình rằng NATO đã tiến quá gần Nga và nên rút lui về biên giới của những năm 1990, trước khi một số quốc gia láng giềng của Nga hoặc là các quốc gia thuộc Liên Xô cũ tham gia liên minh quân sự.

Nga hiện chia sẻ khoảng 755 dặm đường biên giới trên bộ với 5 thành viên NATO. Việc Phần Lan gia nhập có nghĩa là một quốc gia mà Nga có chung đường biên giới dài 800 dặm sẽ chính thức trở thành liên kết quân sự với Hoa Kỳ.

Đây không chỉ là tin xấu đối với Điện Kremlin mà việc bổ sung Phần Lan sẽ là một lợi ích khá lớn cho NATO. Mặc dù dân số tương đối nhỏ, Phần Lan là một cường quốc quân sự nghiêm túc đã liên kết không chính thức với phương Tây trong nhiều thập kỷ. Quân đội nước này trong nhiều thập kỷ đã sử dụng các thiết bị mua từ Hoa Kỳ tương thích với các đồng minh NATO, có nghĩa là nước này có thể dễ dàng tham gia các nhiệm vụ của NATO nếu cần.

Hệ tư tưởng 'sống còn'

Nhiều người tin rằng lý do duy nhất mà Phần Lan không tham gia NATO trước cuộc khủng hoảng Ukraina là chủ nghĩa thực dụng đơn giản.

"An ninh Phần Lan luôn dựa trên hai khái niệm: Thứ nhất là địa lý và lịch sử, thứ hai là chủ nghĩa duy tâm và chủ nghĩa hiện thực", Alexander Stubb, cựu Thủ tướng Phần Lan, nói với CNN.

"Trong một thế giới lý tưởng, chúng tôi muốn hợp tác với Nga, quốc gia mà chúng tôi không thể thoát khỏi việc trở thành láng giềng địa lý của mình. Nhưng chúng tôi cũng biết từ lịch sử rằng mối đe dọa thực tế lớn nhất đối với an ninh quốc gia của chúng tôi là Nga. Theo thời gian, thực tế mà Nga sẵn sàng tạo ra", ông nói.

Trong lịch sử, Phần Lan đã điều hướng những thực tế cạnh tranh này bằng cách đồng thời gây ra những lo ngại về an ninh của Nga, dù chúng có thể phi lý đến đâu, đồng thời vẫn duy trì chi tiêu quốc phòng cao và một quân đội thường trực tương thích với các đồng minh phương Tây.

Charly Salonius-Pasternak, nhà nghiên cứu hàng đầu về an ninh toàn cầu tại Viện Phần Lan, cho biết: "Mọi người luôn luôn đồn đoán rằng một quốc gia phương Tây sẽ xâm lược Nga, nhưng chúng tôi đã cố gắng giảm thiểu những lo ngại đó bằng cách thúc đẩy thương mại và hợp tác trong các lĩnh vực khác". 

Tuy nhiên, ông nói thêm rằng ngoài các chính sách như nghĩa vụ quân sự - tất cả nam giới Phần Lan đều phải được gọi nhập ngũ - và chi tiêu quốc phòng cao, các chính trị gia Phần Lan đã liên tục bán cho công chúng ý tưởng rằng lối sống lý tưởng của Phần Lan phải được duy trì bằng mọi giá.

"Ý thức hệ mặc định của Phần Lan là một trong những tồn tại. Trong 100 năm qua, chúng tôi đã trở thành một quốc gia mạnh mẽ, có chủ quyền với mức sống cao. Chúng tôi đã phải hy sinh đất đai để duy trì hòa bình", Salonius-Pasternak nói. "Do đó, điều tối quan trọng là cách sống của chúng ta tồn tại, cho dù đó là bằng ngoại giao thực dụng hay có lập trường cứng rắn hơn trước mối đe dọa lớn nhất của chúng ta".

Không còn nghi ngờ gì nữa, việc Phần Lan gia nhập NATO sẽ là một đòn giáng mạnh vào ông Putin. Nó không chỉ có nghĩa là thêm 800 dặm đường biên giới chung với liên minh, mà về mặt biểu tượng, nó sẽ tiến xa hơn trong việc đoàn kết liên minh chống Putin đã xuất hiện kể từ cuộc tấn công Ukraina. Các quốc gia từng là trung lập hiện đang cung cấp tài trợ và vũ khí cho Ukraina và Putin là một người ủng hộ quốc tế với ít đồng minh hơn vào thời điểm hiện tại.

Nó cũng sẽ mở rộng ảnh hưởng của NATO ở Bắc Âu đến tận Bắc Cực, một khu vực ngày càng trở nên quan trọng về mặt địa chính trị do có tài nguyên thiên nhiên, vị trí chiến lược và nhiều yêu sách lãnh thổ - bao gồm cả Nga, Phần Lan và Mỹ.

Thụy Điển, quốc gia láng giềng với Phần Lan ở phía Tây, cũng đang xem xét tham gia liên minh - và việc Phần Lan gia nhập sẽ có khả năng xảy ra cao hơn, vì hai nước đã có một hành trình tương tự kể từ khi bắt đầu cuộc khủng hoảng Ukraina.

Phản ứng của Nga

Tất nhiên, có những lo ngại về cách Nga có thể phản ứng với việc Phần Lan bày tỏ mong muốn gia nhập NATO.

Martti Kari, người trước đây từng là trợ lý giám đốc tình báo quốc phòng của Phần Lan, nói với CNN rằng Nga đang bắt đầu một chiến dịch cung cấp thông tin sai lệch chống lại nước này. Ông nói: "Chủ đề chính là Phần Lan là một quốc gia của Đức Quốc xã, bởi vì chúng tôi đã chiến đấu chống lại Liên Xô trong Chiến tranh Thế giới thứ hai cùng với Đức Quốc xã.

Ông dự đoán rằng Nga có thể xâm phạm không phận của Phần Lan và làm gián đoạn các hoạt động của nước này trên biển, bao gồm cả vận tải biển, cũng như tăng cường các hoạt động tình báo chống lại nước này.

Håkon Lunde Saxi, một phó giáo sư tại Đại học Quốc phòng Na Uy, cho rằng bất kỳ động thái nào trở thành thành viên NATO của Phần Lan sẽ "có thể dẫn đến việc Nga xây dựng quân đội dọc theo biên giới mới của NATO với Nga, điêu đó sẽ không có lợi cho Phần Lan hoặc An ninh Châu Âu".

Tuy nhiên, ông tin rằng những lợi ích sẽ vượt xa "những hậu quả tiêu cực có thể xảy ra của một khu vực quân sự lớn hơn một phần nào đó của Nga dọc theo biên giới của Phần Lan".

Và bất chấp những lo ngại về những gì sẽ xảy ra trong giai đoạn tạm thời, nơi Phần Lan sẽ không được bảo vệ bởi tư cách thành viên NATO nhưng sẽ tham gia đàm phán, nhiều quan chức đã nói với CNN rằng họ mong đợi các thành viên của liên minh, đặc biệt là Anh và Mỹ, đảm bảo an ninh cho Phần Lan thông qua quá trình này.

Tất nhiên, không có gì là chắc chắn cho đến khi Phần Lan có động thái đầu tiên tuyên bố ý định của mình. Nhưng với sự chấp thuận của công chúng, sự ủng hộ chính trị và Nga cung cấp mọi lý do để các nước láng giềng khác gia nhập đối thủ đáng gờm của mình, không có gì nghi ngờ rằng chiến thuật giảm ảnh hưởng của NATO ở châu Âu của ông Putin đã phản tác dụng một cách ngoạn mục.

(Nguồn: CNN)