Ô tô Trung Quốc đang tràn ngập khắp thế giới

Nhu cầu ở nước ngoài đối với các loại xe rẻ tiền được sản xuất tại Trung Quốc, chủ yếu là các mẫu xe chạy bằng xăng mà người tiêu dùng Trung Quốc hiện nay không ưa chuộng, lớn đến mức nước này thiếu tàu chuyên dụng để vận chuyển.

Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đã vượt lên thống trị ở Nga kể từ khi chiến tranh bắt đầu ở Ukraina, vận chuyển ô tô bằng tàu hỏa. Các công ty này cũng đã chiếm được thị phần lớn ở Đông Nam Á, Australia, Nam Mỹ và Mexico. Với các mức thuế kéo dài từ thời Trump đang kìm hãm doanh số bán hàng sang Mỹ, các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đang chuẩn bị đẩy mạnh sang châu Âu - một khi họ có đủ tàu.

Các nhà máy đóng tàu dọc sông Dương Tử đang xây dựng một đội tàu chở ô tô hoạt động như những bãi đậu xe nổi khổng lồ, có khả năng chở 5.000 ô tô trở lên cùng một lúc. Nhà máy đóng tàu Jinling ở Yizheng, một thị trấn gần Nam Kinh, "bận rộn suốt ngày đêm, ngày nào cũng có ca đêm", Feng Wanyou, một thợ hàn tàu, cho biết trong giờ nghỉ trưa.

Theo dữ liệu công bố hôm thứ Năm, tổng xuất khẩu hàng hóa của Trung Quốc, tất cả mọi thứ từ đồ nội thất đến điện tử tiêu dùng, đã giảm 5,5% trong 8 tháng đầu năm nay. Tuy nhiên, ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc đã tăng gấp 4 lần lượng xuất khẩu chỉ trong vòng 3 năm, vượt qua Nhật Bản để trở thành nước dẫn đầu thế giới trong năm nay. Năm nay, xuất khẩu ô tô của Trung Quốc tăng 86% tính đến tháng 7.

Nhu cầu chi tiêu của các hộ gia đình Trung Quốc – mua ô tô mới và hầu hết mọi thứ khác – đã suy giảm khi giá bất động sản giảm. Niềm tin của người tiêu dùng có rất ít dấu hiệu phục hồi ngay cả sau khi dỡ bỏ gần 3 năm chính sách nghiêm ngặt "zero Covid".

Khi các hộ gia đình Trung Quốc mua ô tô, họ ngày càng có xu hướng lựa chọn xe điện từ các nhà sản xuất địa phương, vốn dẫn đầu về sản xuất xe điện trên toàn cầu. Kết quả là một nguồn cung cấp khổng lồ các mẫu xe chạy bằng xăng mà người tiêu dùng Trung Quốc không còn ưa chuộng nữa nhưng vẫn bán ra nước ngoài.

Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đang mắc kẹt với công suất nhà máy chưa sử dụng để sản xuất khoảng 15 triệu ô tô chạy bằng xăng mỗi năm. Họ đã phản ứng bằng cách gửi hơn 4 triệu ô tô trong năm nay ra thị trường nước ngoài với giá hời.

"Tại sao họ lại hướng tới xuất khẩu? Bởi vì họ phải sản xuất, nếu không muốn đóng cửa nhà máy?", Bill Russo, cựu giám đốc điều hành của Chrysler Trung Quốc, hiện là giám đốc điều hành của Automobileity, một công ty tư vấn ở Thượng Hải, cho biết.

Trên khắp thế giới, các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đang chiếm thị phần. Thép và thiết bị điện tử dùng trong ô tô ở Trung Quốc rất rẻ, mang lại lợi thế cho các nhà sản xuất ô tô ở đây. Chính quyền địa phương ở Trung Quốc cũng cung cấp cho các công ty đất đai gần như miễn phí, các khoản vay với lãi suất gần như bằng 0 và các khoản trợ cấp khác.

Sau nhiều năm đạt được chất lượng và cải tiến công nghệ, ô tô Trung Quốc, ngay cả những chiếc có động cơ đốt trong lỗi thời, đang gây chú ý tại các sự kiện trong ngành như Triển lãm ô tô Munich tuần này.

Tại Australia, các hãng xe Trung Quốc đã vượt qua đối thủ Hàn Quốc về doanh số bán hàng và đang bắt kịp đối thủ Nhật Bản. Trung Quốc cũng đã nhanh chóng mở rộng xuất khẩu sang Mexico và Anh, đồng thời bắt đầu tăng xuất khẩu sang Bỉ và Tây Ban Nha, những nơi có các cảng bốc dỡ ô tô quan trọng đóng vai trò là cửa ngõ vào các nước thuộc Liên minh châu Âu khác.

Việc thiếu tàu đã khiến Trung Quốc không thể xuất khẩu ô tô nhiều hơn nữa.

Michael Dunne, cựu chủ tịch của General Motors Indonesia, cho biết: "Họ đang chế tạo ô tô nhanh hơn rất nhiều so với việc chế tạo tàu. Điều đó đang bắt đầu thay đổi.

Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc như BYD và Chery, cũng như các hãng tàu châu Âu và Singapore vận chuyển ô tô cho họ, đã đặt gần như tất cả các đơn đặt hàng hiện đang chờ xử lý trên toàn thế giới cho 170 tàu chở ô tô. 

Daniel Nash, người đứng đầu bộ phận vận chuyển phương tiện tại VesselsValue, một công ty dữ liệu vận chuyển ở London, cho biết trước khi bùng nổ xuất khẩu ô tô của Trung Quốc, chỉ có 4 chiếc được đặt hàng mỗi năm.

Các xưởng đóng tàu xuôi ngược sông Dương Tử với hàng ngàn công nhân, kêu leng keng từ sáng sớm cho đến tận đêm khuya. Sự hỗn loạn đã được nhìn thấy vào thứ Sáu tuần trước tại Nhà máy đóng tàu Jinling, nơi các công nhân đã gần hoàn thành hai chiếc tàu chở ô tô cho Công ty Vận tải Đông Thái Bình Dương của Singapore.

Li Cha, một thợ hàn, cho biết anh đang làm ca 12 tiếng, nghỉ trưa 2 tiếng để đạp xe về nhà ăn trưa. Đèn pha chiếu sáng xưởng đóng tàu vào ban đêm để công nhân có thể thực hiện những nhiệm vụ đặc biệt cấp bách, chẳng hạn như lắp đặt hệ thống điện.

Động lực đóng thêm tàu là rõ ràng. Ông Nash cho biết, chi phí mỗi ngày để một nhà sản xuất ô tô thuê tàu chở ô tô đã tăng lên 105.000 USD, từ mức 16.000 USD hai năm trước. BYD đang chi gần 100 triệu USD cho mỗi hãng để xây dựng sáu hãng vận tải ô tô lớn nhất từng được chế tạo. Hầu hết các tàu dự kiến hoàn thành trong ba năm tới.

Châu Âu đang trở thành mục tiêu chính của hầu hết các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc. Họ đang sử dụng những thương hiệu như Volvo và MG, được mua lại nhiều năm trước, để giành được sự chấp nhận rộng rãi hơn ở châu Âu.

Tập đoàn Công nghiệp ô tô Thượng Hải thuộc sở hữu nhà nước, công ty đã mua lại thương hiệu MG huyền thoại của Anh vào năm 2007, đang xuất khẩu ô tô giá rẻ từ Trung Quốc không chỉ sang Anh mà còn sang Úc. MG đã tái xuất hiện tại Úc trong năm nay với tư cách là một trong những thương hiệu xe hơi bán chạy nhất nước này.

Liên doanh của General Motors với SAIC đã bắt đầu vận chuyển những chiếc xe cỡ nhỏ Chevrolet Aveo tới Mexico, để bán vào tháng 6 với giá khởi điểm là 16.300 USD.

Một thị trường lớn rõ ràng đang thiếu vắng trong số những điểm đến hàng đầu cho xuất khẩu ô tô của Trung Quốc: Hoa Kỳ. Hiện tại hầu như không có ô tô Trung Quốc nào đến đó và dự kiến sẽ có rất ít ô tô Trung Quốc sẽ sớm làm như vậy.

Khi chính quyền Trump áp đặt thuế đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc vào năm 2018 và 2019, đợt đầu tiên bao gồm 25% thuế đối với ô tô chạy bằng xăng và điện cũng như động cơ xăng và ắc quy ô tô điện. Các mức thuế không chỉ vẫn được áp dụng mà còn được ban hành theo luật cho phép đại diện thương mại Hoa Kỳ, hiện là Katherine Tai, có toàn quyền quyết định tăng thuế nếu cần.

(Nguồn: The New York Times)