Nhân sự trong lĩnh vực công nghệ Trung Quốc bị mất việc hàng loạt

Thay vì nhận giấy quyết định sa thải từ người quản lý, Zhang Wei lại phát hiện ra mình sắp mất việc tại công ty phát triển nền tảng phát video trực tuyến iQiyi của Trung Quốc thông qua một cuộc trò chuyện nhóm làm việc.

Quản lý trực tiếp của anh Zhang chỉ xác nhận tin này sau khi việc cắt giảm nhân sự tại công ty có trụ sở chính ở Bắc Kinh vào tháng 12 năm ngoái bị rò rỉ với giới truyền thông.

"Dù biết trước nhưng tôi vẫn không thể tin được", anh Zhang, nói với Al Jazeera.

Anh Zhang chỉ là một trong số hàng chục nghìn nhân viên trong lĩnh vực công nghệ của Trung Quốc đã bị sa thải sau các cơ quan quản lý quy định hạ giá cổ phiếu của Bắc Kinh đối với doanh nghiệp tư nhân.

Theo nghiên cứu của TechNode, một cơ quan truyền thông chuyên đưa tin về các công ty khởi nghiệp và công nghệ của Trung Quốc, gần 73.000 nhân viên đã bị cho thôi việc từ tháng 7/2021 đến giữa tháng 4/2022. 

Cuối tháng 4 vừa qua, ứng dụng phong cách sống Xiaohongshu, thường được coi là phiên bản Instagram của Trung Quốc, đã sa thải khoảng 10% lực lượng lao động của họ.

“Nguyên nhân của những đợt sa thải này, không chỉ do số lượng nhân viên không đủ việc làm ở nhiều bộ phận mà nò còn là hệ quả của triển vọng kinh tế vĩ mô kém, áp lực tập trung vào lợi nhuận và cắt bỏ các hoạt động kinh doanh không có lãi cũng sự giám sát quy định chặt chẽ hơn từ cơ quan quản lý nhà nước", Rui Ma, một nhà đầu tư và là người sáng lập podcast Tech Buzz China, cho biết.

Tuy nhiên, đó chưa phải là điều tệ hại nhất.

Alibaba và Tencent, hai gã khổng lồ của Internet Trung Quốc, đang có kế hoạch cho hàng chục nghìn nhân viên nghỉ việc trong năm nay, theo một báo cáo được công bố vào tháng 3 của Reuters trích dẫn từ nguồn tin thân cận với các công ty.

Gao “Noah” Zihao, đồng sáng lập Beta, một công ty "săn đầu người" đã làm việc với các công ty công nghệ lớn của Trung Quốc, cho biết nhiều công ty công nghệ đã tự làm khó mình bằng cách cố gắng mở rộng thêm mô hình kinh doanh của mình khi dấn thân vào các ngành nghề mới và nền tảng giao đồ ăn Meituan's và nền tảng thương mại điện tử của Jindong là một ví dụ.

“Những động thái này đã vượt quá khả năng mang về lợi nhuận, khiến các công ty không có nhiều lựa chọn ngoài việc cắt giảm các bộ phận không tạo ra tiền", Gao nói.

Gao nói thêm rằng, các ứng viên trong lĩnh vực công nghệ có trình độ ngày càng khó có được cơ hội mời phỏng vấn xin việc khi các công ty ngày càng thu hẹp. 

Công nhân “có thể sẽ phải thất nghiệp hàng loạt, do sự hoàn thiện của thị trường", Hu nói. “Và các chính sách của chính phủ hiện không thuận lợi cho các nền tảng Internet lớn. Nó không ổn định lắm… Giờ đây, chính sách của chính phủ chỉ hướng lợi nhuận cho cái mà chúng ta gọi là các ngành kỹ thuật mới nổi 'lõi cứng' như AI, điện toán đám mây, công nghệ sinh học và các cơ sở hạ tầng khác".

Tầm quan trọng của một ngành công nghiệp non trẻ này được thể hiện rõ trong “Kế hoạch 5 năm lần thứ 14 để phát triển ngành dữ liệu lớn” của chính phủ Trung Quốc, được công bố vào tháng 11, mô tả lĩnh vực này là “động lực mới cho chuyển đổi kinh tế và phát triển".

Với việc người lao động phải gánh chịu hậu quả không được đánh giá cao, các nhà chức trách đã tìm cách thúc đẩy ngành công nghiệp “internet lớn” hướng tới các lĩnh vực mà Bắc Kinh coi là bền vững hơn.

“Các quan chức phát biểu rằng: Chúng tôi có một chiến lược khác. Chúng tôi quan tâm đến việc làm thực tế, và các công ty internet không thể tạo ra điều đó”, Gao nói. “Các công ty internet đó đã rất cố gắng và đổ rất nhiều tiền vào thị trường chứng khoán. Đại dịch đã cho mọi người thấy rằng nền kinh tế ảo không phải, và cũng không thể, là động lực tăng trưởng duy nhất”.

Ashley Dudarenok, đồng tác giả của cuốn sách New Retail: Born in China Going Global, cho biết: “Ngành công nghiệp này còn non trẻ và luôn thay đổi theo tốc độ phát triển của Trung Quốc, do đó chúng ta mới bước vào giai đoạn bắt đầu, chắc chắn sẽ có những cuộc khủng hoảng do quản lý và sự mở rộng quá tự tin tạo ra.

“Các hệ sinh thái công nghệ sẽ tiếp tục phát triển, khám phá siêu năng lực của chúng tốt hơn nữa và làm thế nào để cả hai cạnh tranh và cộng tác tốt nhất với nhau”.

Mặc dù gặp khó khăn trong những năm gần đây, tuy nhiên lĩnh vực công nghệ vẫn có một số dấu hiệu đầy hy vọng ở phía trước.

Các phương tiện truyền thông nhà nước Trung Quốc trong những tuần gần đây đã thông báo rằng họ sẽ hỗ trợ nhiều hơn cho các công ty công nghệ bị bao vây, làm tăng kỳ vọng về việc giảm bớt hoặc nới lỏng các quy định đã bắt đầu được áp dụng vào năm 2020.

Ma cho biết, mình vẫn lạc quan rằng công việc công nghệ sẽ vẫn hấp dẫn đối với người lao động, mặc dù có lẽ ít hơn so với trước đây.

“Cho đến nay, lĩnh vực công nghệ vẫn đang lĩnh vực có mức lương cao nhất ở Trung Quốc… Các cổ phiếu tất nhiên cũng đạt được thành công lớn và đó cũng là một hiện tượng toàn cầu”, Ma cho biết và thêm rằng hầu hết những công việc này sẽ trở thành những công việc đầy triển vọng, nhưng đó không nhất thiết phải là tấm vé hướng đến việc tự do tài chính như ở đầu thập kỷ trước.

Gao nói, bất chấp những khó khăn gần đây, sự trưởng thành của các nền tảng công nghệ lớn có khả năng mang lại lợi ích cho những người lao động có tay nghề cao.

“Những người có thể viết mã hoặc những người quản lý khách hàng trọng yếu thực sự có thể tìm được những công việc có thu nhập tốt”, ông nói . Tuy nhiên, Gao ít lạc quan hơn về triển vọng của “những người quản lý dự án ưa thích chuyên diễn thuyết bằng các bài thuyết trình Powerpoint”.

Hu bày tỏ hy vọng tương tự cho tương lai.

“Trong ngắn hạn sẽ khó khăn”, Hu nói. “Nhưng trong vòng một năm hoặc lâu hơn, sẽ có hai loại nhân sự: những người không có nền tảng công nghệ chuyên ngành, họ cần tập trung vào các ngành khác. Và tiếp theo đó, những người có các kỹ năng kiến thức liên quan đến kỹ thuật số… Họ có thể phát triển các kỹ năng mới hơn để có những công việc được nâng cấp trong lĩnh vực công nghệ ”.

Đối với những người làm công nghệ như anh Zhang, sự xáo trộn của lĩnh vực này đã trở thành một hồi chuông cảnh tỉnh.

“Việc cập nhật công nghệ rất nhanh. Chúng tôi cần tiếp tục học hỏi để không bị đào thải ”, anh nói. “Không chỉ ngành công nghệ mà bất kỳ ngành nào cũng vậy. Tôi nghĩ chúng ta cần tiếp tục học hỏi mọi lúc ”.

(Lược dịch từ AL JAZEERA)