Liệu quan hệ EU - Trung Quốc có thay đổi sau chuyến thăm Nga của ông Tập Cận Bình?

Ngoại trưởng Litva Gabrielius Landsbergis nói với DW khi được hỏi ông nghĩ gì về chuyến thăm ba ngày của chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tới Moscow và cuộc gặp với người đồng cấp Nga Vladimir Putin – người vừa bị Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) truy nã.

Ông Landsbergis cho biết, cách duy nhất để Liên minh châu Âu (EU) hiện nay nên làm là thực hiện "những bước đầu tiên để giảm thiểu rủi ro và cuối cùng là tách khỏi Trung Quốc. Chúng ta bắt đầu càng sớm thì càng tốt cho liên minh".

Nhưng không phải ai ở Brussels cũng tin rằng hành động mạnh mẽ như vậy là cần thiết. Trao đổi với DW, các quan chức EU chỉ ra rằng ông Tập Cận Bình và ông Putin đã gặp nhau hơn 40 lần trong những năm gần đây. Điều đó làm cho việc thể hiện sự đoàn kết của hai nhà lãnh đạo là "đáng mong đợi", một quan chức giấu tên cho biết.

Cảm giác chung dường như là Trung Quốc đang lợi dụng điểm yếu của Nga.

Trung Quốc là một trong số ít quốc gia tránh gọi hành động gây hấn của Nga ở Ukraina là một cuộc xâm lược. Nước này cũng đã bỏ phiếu trắng đối với tất cả các nghị quyết của Liên hợp quốc lên án Nga.

Trung Quốc tiếp tục mua dầu và khí đốt của Nga, và các quan chức và phương tiện truyền thông của nước này đã bị chỉ trích ở nhiều nước phương Tây vì đã lặp đi lặp lại tuyên truyền của Điện Kremlin về cuộc chiến ở Ukraina.

Cam kết của Chủ tịch Tập về tình hữu nghị không giới hạn với Nga càng làm tổn hại thêm quan hệ của Trung Quốc với EU vốn đã căng thẳng.

Trung Quốc hỗ trợ Nga như thế nào?

Mặc dù một số đồng minh phương Tây lo ngại Trung Quốc có thể cân nhắc cung cấp vũ khí cho Nga, nhưng Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg tuần này cho biết tại Brussels rằng, ông không thấy bất kỳ bằng chứng nào cho thấy Trung Quốc chuẩn bị cung cấp vũ khí sát thương cho Nga.

Tuy nhiên, Trung Quốc đã hỗ trợ các nỗ lực chiến tranh của Nga theo một số cách gián tiếp. Điều này bao gồm việc tăng cường trao đổi kinh tế và xuất khẩu thiết bị lưỡng dụng, Grzegorz Stec, nhà phân tích tại văn phòng Brussels của Viện Nghiên cứu Trung Quốc Mercator, một quỹ của Đức, cho biết.

Trong số các thiết bị xuất khẩu có "lốp xe, xe tải, quần áo và các hàng hóa khác có thể được quân đội Nga sử dụng, mặc dù những thứ đó không phải là vũ khí cụ thể", ông nói với DW.

Stec chỉ ra rằng nếu phương Tây tìm thấy bằng chứng rõ ràng về việc Trung Quốc cung cấp thiết bị quân sự quy mô lớn cho Nga, thì đó sẽ là "lằn ranh đỏ" đối với người châu Âu. Tuy nhiên, ông khuyến nghị nên thực hiện một cách tiếp cận thận trọng trước khi cáo buộc Trung Quốc cung cấp vũ khí cho Nga, do mức độ nghiêm trọng của những tác động địa chính trị tiềm tàng.

Giờ đây, Trung Quốc đã loại bỏ các chính sách không có COVID và đang mở cửa lại nền kinh tế, "chúng ta có thể đang trong thời kỳ mở cửa lại và ổn định ngoại giao", ông nói, "nhưng sự ổn định này thực sự mong manh và căng thẳng vẫn còn".

Những căng thẳng này bao gồm mối quan hệ ngày càng xấu đi giữa Mỹ và Trung Quốc; và tranh chấp của EU với Trung Quốc về các hạn chế thương mại đối với quốc gia thành viên Litva, Stec cho biết.

"EU không muốn đối mặt với sự bất ổn kinh tế nhiều hơn. Họ quan tâm đến việc giữ cho mối quan hệ ổn định vào lúc này", ông nói.

"Xác định lại [mối quan hệ] giống như mở chiếc hộp Pandora chính trị".

Mỹ thúc đẩy liên kết với EU để chống lại Trung Quốc

Đây là một trong những lý do khiến Brussels miễn cưỡng tham gia các sáng kiến của Mỹ nhằm kiềm chế Trung Quốc.

Chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden đã ra sức thuyết phục EU và các thành viên cùng hợp tác để đối đầu với Trung Quốc. Những nỗ lực đó chỉ thành công một phần.

Vào tháng 3, Hà Lan đã chuyển sang cấm bán công nghệ vi mạch tiên tiến cho Trung Quốc và Đức đã công bố đánh giá an ninh đối với các thành phần quan trọng của mạng điện thoại di động do các nhà sản xuất Trung Quốc Huawei và ZTE cung cấp.

Tuy nhiên, nhìn chung, nhiều quốc gia EU do dự trong việc rút khỏi thị trường Trung Quốc đầy lợi nhuận - trước hết là Đức, đối tác thương mại lớn nhất của họ là Trung Quốc.

Tuyên bố của Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới ở Davos ở Jarkata rằng, việc EU muốn "giảm thiểu rủi ro" nhưng không "tách rời" khỏi Trung Quốc làm nổi bật sự miễn cưỡng của EU trong việc quay lưng lại với Trung Quốc.

Các nhà lập pháp EU bị Trung Quốc trừng phạt

Reinhard Bütikofer, Chủ tịch phái đoàn Trung Quốc của Nghị viện châu Âu, cho biết bất kể sự miễn cưỡng này, thái độ của châu Âu đối với Trung Quốc là hoài nghi hơn so với những thập kỷ trước.

Ông nói với DW: "Gần đây, người Trung Quốc không thành công lắm trong việc đối phó với người châu Âu. Tôi có thể nói rằng họ đã phung phí rất nhiều vốn liếng chính trị mà họ từng có".

Cùng với một số nhà lập pháp châu Âu khác, Bütikofer đã bị Trung Quốc đưa vào danh sách đen vào tháng 3 năm 2021 sau khi EU áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với các quan chức Trung Quốc.

Do đó, Hiệp định Đầu tư Toàn diện EU-Trung Quốc đã bị đóng băng.

Tuy nhiên, kể từ đó, Bütikofer đã được các nhà ngoại giao Trung Quốc, cũng như nhiều chính trị gia EU khác tiếp cận, ông nói với DW.

Trung Quốc đang có "cuộc tấn công quyến rũ"

Nhà phân tích Trung Quốc Stec tin rằng một "cuộc tấn công quyến rũ" mới của Trung Quốc do tân Đại sứ Trung Quốc tại EU, Fu Congin, dẫn đầu, đang được tiến hành.

Ông giải thích rằng, ông Fu đã cực kỳ tích cực trong việc thử nghiệm hai ý tưởng chính: Thứ nhất, việc dỡ bỏ đồng thời các biện pháp trừng phạt do EU áp đặt đối với Trung Quốc và của Trung Quốc đối với EU, điều mà ông nói rằng ông Fu đang trình bày như "một cử chỉ thiện chí được cho là từ một bên", đó là của Bắc Kinh và cho rằng EU đã áp đặt lệnh trừng phạt trước".

Nếu điều này được hoàn thành, ông Fu hy vọng việc bỏ chặn việc phê chuẩn hiệp định đầu tư giữa EU và Trung Quốc sẽ xảy ra.

Tuy nhiên, chính trị gia EU Bütikofer, người đại diện cho đảng Xanh Đức tại Nghị viện châu Âu, cho rằng cơ hội lấy lại thỏa thuận đầu tư trên bàn là "cực kỳ mong manh".

Hậu quả của "tình bạn không giới hạn"

Các nguồn tin nói với DW rằng EU dường như không muốn bắt đầu một cuộc thảo luận mới về quan điểm đối với Trung Quốc và các quốc gia thành viên có thể giữ các quan điểm khác nhau. Theo đó, một số sẵn sàng tập trung vào việc tiếp tục quan hệ thương mại với Trung Quốc, trong khi những quốc gia khác sẵn sàng để mạnh tay hơn để phù hợp với chính sách của Mỹ đối với Trung Quốc.

Đó có thể là lý do tại sao Trung Quốc thậm chí không có trong chương trình nghị sự của Hội nghị thượng đỉnh EU sắp tới vào ngày 23-24 tháng 3, ít nhất là không chính thức.

"Người Trung Quốc đang cố gắng cân bằng hai mục tiêu không tương thích với nhau. Trở thành bạn tốt nhất của ông Putin và đồng thời là bạn tốt của người châu Âu" ông Bütikofer nói.

Tuy nhiên, rất khó để có thể đạt được cả hai.

"Như Abraham Lincoln đã nói, bạn có thể lừa dối một số người mọi lúc hoặc tất cả mọi người vào một số thời điểm. Nhưng bạn không thể lừa dối tất cả mọi người mọi lúc".

Ông Bütikofer giải thích, về mặt chính trị cụ thể, điều này có nghĩa là họ sẽ "thất bại nếu họ khăng khăng giữ tình bạn không giới hạn với người Nga".

(Nguồn: DW)

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin