Liên minh bán dẫn giữa Mỹ và châu Á có thể kìm hãm Trung Quốc

Những quốc gia bao gồm Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản và Đài Loan, là những quốc gia có ngành công nghiệp bán dẫn mạnh, đã tìm cách thiết lập quan hệ đối tác xung quanh ngành công nghệ quan trọng.

Pranay Kotasthane, chủ tịch Chương trình Địa chính trị Công nghệ cao tại Viện Takshashila, cho biết: "Lý do trước mắt cho tất cả những điều này chắc chắn là Trung Quốc".

Nhóm hợp tác nhấn mạnh tầm quan trọng của chip đối với các nền kinh tế và an ninh quốc gia, đồng thời nhấn mạnh mong muốn của các quốc gia trong việc ngăn chặn sự tiến bộ của Trung Quốc trong nền công nghệ quan trọng.

Kotasthane là khách mời trong tập mới nhất của podcast Beyond the Valley của CNBC được công bố hôm 19/9, đề cập đến địa chính trị đằng sau chất bán dẫn.

Tại sao chip lại trở thành tâm điểm địa chính trị

Công nghệ quan trọng vì chúng có mặt trong rất nhiều sản phẩm mà chúng ta sử dụng. Từ điện thoại thông minh đến ô tô và tủ lạnh. Và chúng cũng rất quan trọng đối với các ứng dụng trí tuệ nhân tạo và thậm chí cả vũ khí.

Tầm quan trọng của chip đã trở thành tâm điểm chú ý trong bối cảnh thiếu hụt liên tục các thành phần này, nguyên nhân là do đại dịch COVID-19, trong bối cảnh nhu cầu về điện tử tiêu dùng tăng cao và sự gián đoạn chuỗi cung ứng.

Điều đó đã cảnh báo các chính phủ trên khắp thế giới về sự cần thiết phải đảm bảo nguồn cung cấp chip. Tại Hoa Kỳ, Tổng thống Joe Biden đã đẩy mạnh hoạt động sản xuất trong nước.

Nhưng chuỗi cung ứng chip rất phức tạp. Nó bao gồm các lĩnh vực từ thiết kế đến đóng gói sản xuất và các công cụ cần thiết để thực hiện điều đó.

Ví dụ, ASML, có trụ sở tại Hà Lan, là công ty duy nhất trên thế giới có khả năng chế tạo những máy móc phức tạp cần thiết để sản xuất những con chip tiên tiến nhất.

Trong khi Mỹ mạnh về nhiều lĩnh vực của thị trường, nhưng lại đánh mất vị thế thống trị của mình trong lĩnh vực sản xuất. Trong khoảng 15 năm trở lại đây, TSMC của Đài Loan và Samsung của Hàn Quốc đã thống trị lĩnh vực sản xuất chất bán dẫn tiên tiến nhất thế giới. Intel, nhà sản xuất chip lớn nhất của Mỹ, đã bị tụt lại phía sau.

Đài Loan và Hàn Quốc chiếm khoảng 80% thị trường đúc toàn cầu. Xưởng đúc là cơ sở sản xuất chip do các công ty khác thiết kế.

Sự tập trung của các công cụ quan trọng và sản xuất trong một số ít công ty và khu vực địa lý đã đặt các chính phủ trên khắp thế giới vào thế cạnh tranh, cũng như đẩy chất bán dẫn vào lĩnh vực địa chính trị.

"Rất nhiều công ty trên khắp thế giới đang làm một phần nhỏ của quá trình này, điều đó có nghĩa là nó mang một ý nghĩa địa chính trị, phải không? Điều gì sẽ xảy ra nếu một công ty không cung cấp những thứ bạn cần? Điều gì sẽ xảy ra nếu, bạn biết đấy, một trong những quốc gia sắp xếp mọi thứ về hoạt động gián điệp thông qua chip? Vì vậy, những điều đó làm cho nó trở thành một công cụ địa chính trị", Kotasthane nói.

Ông Kotasthane cho biết, việc tập trung quyền lực vào tay một số nền kinh tế và công ty dẫn đến rủi ro về tính liên tục của hoạt động kinh doanh, đặc biệt là ở những nơi có nhiều tranh chấp như Đài Loan.

"Ý nghĩa địa chính trị khác chỉ liên quan đến vai trò trung tâm của Đài Loan trong chuỗi cung ứng chất bán dẫn. Và bởi vì căng thẳng Trung Quốc-Đài Loan đã gia tăng, vì rất nhiều hoạt động sản xuất diễn ra ở Đài Loan, điều gì sẽ xảy ra nếu Trung Quốc chiếm đóng hoặc thậm chí là tình hình giữa hai nước sẽ căng thẳng hơn hiện tại?", ông Kotasthane nói.

Các liên minh đang được xây dựng nhằm loại trừ Trung Quốc

Vì sự phức tạp của chuỗi cung ứng chip, không quốc gia nào có thể thực hiện một mình cả quả trình.

Các quốc gia đã tìm kiếm quan hệ đối tác chip trong hai năm qua. Trong một chuyến đi đến Hàn Quốc hồi tháng 5, Tổng thống Biden đã đến thăm một nhà máy bán dẫn của Samsung. Cùng lúc đó, Bộ trưởng Thương mại Mỹ Gina Raimondo đã gặp người đồng cấp Nhật Bản lúc bấy giờ là Koichi Hagiuda tại Tokyo và thảo luận về "hợp tác trong các lĩnh vực như chất bán dẫn và kiểm soát xuất khẩu".

Tháng trước, lãnh đạo Đài Loan bà Thái Anh Văn đã nói với Thống đốc bang Arizona Doug Ducey rằng bà mong muốn được sản xuất "chip dân chủ" với Mỹ. Đài Loan là quê hương của nhà sản xuất chip tiên tiến nhất thế giới TSMC.

Và chất bán dẫn là một phần quan trọng của sự hợp tác giữa Mỹ, Ấn Độ, Nhật Bản và Úc, một nhóm các nền dân chủ được gọi chung là Quad.

Mỹ cũng đã đề xuất một liên minh “Chip 4” với Hàn Quốc, Nhật Bản và Đài Loan, tất cả các cường quốc trong chuỗi cung ứng chất bán dẫn. Tuy nhiên, chi tiết về điều này vẫn chưa được hoàn thiện.

Có một số lý do đằng sau những mối quan hệ đối tác này.

"Một là về việc tập hợp các quốc gia lại với nhau, mỗi quốc gia đều có “lợi thế so sánh” để “liên kết các liên minh với nhau có thể phát triển các con chip an toàn”, Kotasthane nói. Ông nói thêm: “Không có ý nghĩa gì nếu đi một mình” vì sự phức tạp của chuỗi cung ứng và thế mạnh của các quốc gia và công ty khác nhau.

Việc thúc đẩy các quan hệ đối tác như vậy có một đặc điểm chung  đó là Trung Quốc không tham gia. Trên thực tế, các liên minh này được thiết kế để loại bỏ Trung Quốc khỏi chuỗi cung ứng toàn cầu.

"Theo quan điểm của tôi, tôi nghĩ trong ngắn hạn, sự phát triển của Trung Quốc trong lĩnh vực này sẽ bị hạn chế nghiêm trọng do các liên minh này", ông Kotasthane nói.

Trung Quốc và Mỹ coi nhau là đối thủ về công nghệ trong các lĩnh vực từ chất bán dẫn đến trí tuệ nhân tạo. Là một phần của cuộc chiến đó, Mỹ đã tìm cách loại bỏ Trung Quốc khỏi các chất bán dẫn quan trọng và các công cụ để sản xuất chúng thông qua các hạn chế xuất khẩu.

Paul Triolo, trưởng nhóm chính sách công nghệ tại công ty tư vấn Albright Stonebridge, nói với CNBC: "Mục tiêu của tất cả nỗ lực này là ngăn Trung Quốc phát triển khả năng sản xuất chất bán dẫn tiên tiến trong nước".

Những con chip 'tiên tiến' của Trung Quốc bị nghi ngờ

Trong vài năm qua, Trung Quốc đã bơm rất nhiều tiền vào ngành công nghiệp bán dẫn trong nước, nhằm thúc đẩy khả năng tự cung tự cấp và giảm bớt sự phụ thuộc vào các công ty nước ngoài.

Như đã giải thích trước đây, điều đó sẽ vô cùng khó khăn vì sự phức tạp của chuỗi cung ứng và sự tập trung quyền lực vào tay của rất ít công ty và quốc gia.

Trung Quốc đang cải thiện trong các lĩnh vực như thiết kế chip, nhưng đó là lĩnh vực phụ thuộc nhiều vào các công cụ và thiết bị nước ngoài.

Theo Kotasthane, sản xuất là "gót chân Achilles" (điểm yếu khó nhận thấy) của Trung Quốc. Nhà sản xuất chip theo hợp đồng lớn nhất của Trung Quốc có tên là SMIC. Nhưng công nghệ của công ty vẫn đi sau đáng kể so với TSMC và Samsung.

Kotasthane nói: "Nó đòi hỏi rất nhiều sự hợp tác quốc tế, mà tôi nghĩ điều này bây giờ là một vấn đề lớn đối với Trung Quốc vì cách mà Trung Quốc đối với các nước láng giềng gây ra thù hận", Kotasthane nói.

"Những gì Trung Quốc có thể làm ba, bốn năm trước đó về hợp tác quốc tế sẽ không thể thực hiện được".

Điều đó khiến Trung Quốc bị nghi ngờ về khả năng đạt được vị thế dẫn đầu về sản xuất chip, đặc biệt là khi Mỹ và các cường quốc bán dẫn lớn khác hình thành liên minh", Kotasthane nói.

"Về dài hạn, tôi nghĩ rằng họ sẽ có thể vượt qua một số thách thức hiện tại ... nhưng họ sẽ không thể đạt đến mức vượt trội như nhiều quốc gia khác", Kotasthane nói.

Căng thẳng trong các liên minh

Tuy nhiên, có một số rạn nứt bắt đầu xuất hiện giữa một số đối tác, đặc biệt là Hàn Quốc và Hoa Kỳ.

Trong một cuộc phỏng vấn với Financial Times, Ahn Duk-geun, Bộ trưởng Thương mại Hàn Quốc, cho biết có những bất đồng giữa Seoul và Washington về việc tiếp tục hạn chế xuất khẩu các công cụ bán dẫn sang Trung Quốc.

Ahn nói với FT: "Ngành công nghiệp bán dẫn của chúng tôi có rất nhiều mối bận tâm về những gì chính phủ Mỹ đang làm trong những ngày này."

Trung Quốc, nhà nhập khẩu chip lớn nhất thế giới, là thị trường quan trọng của các công ty sản xuất chip trên toàn cầu, từ những gã khổng lồ của Mỹ như Qualcomm đến Samsung ở Hàn Quốc. Với sự đan xen giữa chính trị và kinh doanh, có thể gây ra căng thẳng hơn giữa các quốc gia trong các liên minh công nghệ cao này.

"Không phải tất cả các đồng minh của Mỹ đều mong muốn đăng ký tham gia các liên minh này, hoặc mở rộng kiểm soát đối với công nghệ ràng buộc đối với Trung Quốc, vì họ có cổ phần lớn trong cả sản xuất ở Trung Quốc và bán vào thị trường Trung Quốc. Hầu hết không muốn gây hấn với Bắc Kinh về những vấn đề này", Triolo nói.

"Một rủi ro lớn là nỗ lực phối hợp các bộ phận của phát triển chuỗi cung ứng chất bán dẫn toàn cầu làm suy yếu tính chất định hướng thị trường của ngành và gây ra thiệt hại lớn cho sự đổi mới, làm tăng chi phí và làm chậm tốc độ phát triển của các công nghệ mới".

(Nguồn: CNBC)

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin