Kinh tế Trung Quốc giảm tốc, 'mây đen' phủ bóng lên Đông Nam Á

Các chuyên gia cho biết, các quốc gia ASEAN đang sẵn sàng cho một môi trường thương mại khó khăn hơn khi tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc chậm lại do các biện pháp kiểm soát COVID-19 đầy khó khăn, trong khi những nỗ lực của Mỹ nhằm thúc đẩy sự tham gia với khu vực không có khả năng bù đắp nhu cầu giảm.

Nền kinh tế Trung Quốc đang đối mặt với một số khó khăn, từ những đợt bùng phát mới đến sự suy thoái trong lĩnh vực bất động sản, đe dọa mục tiêu tăng trưởng hàng năm của chính phủ là "khoảng 5,5%".

Hiện tại, các ngân hàng đa quốc gia bao gồm Goldman Sachs, Citi, JP Morgan và Morgan Stanley đã cắt giảm dự báo tăng trưởng của nền kinh tế số 2 thế giới xuống từ 4 đến 4,3%.

Đối với các nền kinh tế trong các quốc gia ASEAN, sự suy thoái của Trung Quốc có thể dẫn đến những rắc rối.

Theo Ban Thư ký ASEAN, Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của ASEAN kể từ năm 2009 và chiếm 18% tổng giá trị hàng hóa giao dịch của khối vào năm 2019. ASEAN cũng là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc.

Ông Jayant Menon, thành viên cấp cao của Viện Nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS-Yusof Ishak) có trụ sở ở Singapore cho biết: "Sự chậm lại tăng trưởng của Trung Quốc đang có những tác động khác nhau đến các khu vực khác nhau của ASEAN.

Ông nói thêm: "Ở khu vực sông Mekong, ví dụ các sản phẩm nông nghiệp xuất khẩu sang Trung Quốc bị ảnh hưởng nhiều nhất. Tuy nhiên, tác động lớn hơn đối với các nước thành viên ASEAN ban đầu hoạt động thông qua các liên kết chuỗi cung ứng và sự gián đoạn bắt nguồn từ các cuộc phong tỏa liên tục ở Trung Quốc."

Theo Cyn-young Park, giám đốc bộ phận hợp tác và hội nhập khu vực tại bộ phận nghiên cứu kinh tế của Ngân hàng Phát triển Châu Á, việc sản xuất chậm lại ở Trung Quốc sẽ có tác động đến ASEAN.

Bà nói, các ngành sản xuất, dệt, may, thực phẩm và nguyên liệu thô của ASEAN sẽ bị ảnh hưởng đặc biệt nghiêm trọng.

Các chỉ số chính đo lường tình trạng của nền kinh tế Trung Quốc không như kỳ vọng trong dữ liệu công bố hôm thứ Hai, với sản xuất công nghiệp, doanh số bán lẻ, đầu tư tài sản cố định và tỷ lệ thất nghiệp được khảo sát giảm xuống mức thấp nhất trong hơn 2 năm.

Trong chuyến thăm Vân Nam hôm 18/5, Thủ tướng Lý Khắc Cường cho biết dữ liệu kinh tế tháng 4 “rõ ràng là yếu” và cần phải làm nhiều hơn nữa để ổn định tăng trưởng và chuỗi cung ứng.

Timothy Uy, nhà kinh tế cấp cao tại Moody's Analytic, cho biết sự gián đoạn chuỗi cung ứng ở Trung Quốc sẽ tiếp tục kéo dài đến năm 2023, tạo ra tình trạng thiếu hụt các thành phần và lao động.

Ông nói: “Chuỗi cung ứng của Trung Quốc ngày nay bị hạn chế do các xe tải trên khắp Trung Quốc không thể di chuyển thuận lợi do các trạm kiểm soát ở ranh giới chính quyền địa phương do các quan chức địa phương thực hiện chính sách "zero-COVID" thiết lập.

Tăng trưởng kinh tế của Singapore có thể bị ảnh hưởng nhiều nhất ở ASEAN do nhu cầu của Trung Quốc giảm, tiếp theo là Thái Lan và Malaysia, theo một lưu ý do ngân hàng Pháp Natixis phát hành trong tuần này. Ngân hàng dự báo tăng trưởng kinh tế Trung Quốc trong năm nay là 4,2%.

Khi quan hệ thương mại ngày càng phát triển, Trung Quốc càng coi trọng mối quan hệ của mình với ASEAN. Chủ tịch Tập Cận Bình đã tuyên bố tăng cường hợp tác an ninh và tài trợ phát triển với khu vực vào cuối năm ngoái.

Tuy nhiên, Washington cũng đang đẩy mạnh cam kết với ASEAN trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị với Trung Quốc ngày càng gia tăng.

Tổng thống Mỹ Joe Biden đã tiếp đón các nhà lãnh đạo ASEAN tại Washington vào đầu tháng này, gửi thông điệp rằng Mỹ rất nghiêm túc trong việc nâng cao quan hệ với khối 10 thành viên, nền kinh tế lớn thứ bảy thế giới.

ASEAN đóng một vai trò quan trọng trong chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của chính quyền Tổng thống Joe Biden, trong đó nhấn mạnh đến việc hiện diện nhiều hơn ở Đông Nam Á.

Mỹ và các đối tác sẽ khởi động Khuôn khổ Kinh tế Ấn Độ - Thái Bình Dương (IPEF) khi ông Biden thăm Nhật Bản và Hàn Quốc trong chuyến công du kéo dài 4 ngày, bắt đầu vào ngày 19/5

Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng kinh tế Trung Quốc giảm tốc sẽ không tạo cơ hội cho Mỹ mở rộng quan hệ với ASEAN trong ngắn hạn.

Menon cho biết: "Nhiều khả năng doanh số bán hàng bị mất ở Trung Quốc được tạo ra ở các thị trường khác trong khu vực hơn là ở Mỹ, nơi đang ngày càng trở nên chủ nghĩa bảo hộ."

Louis Chan, nhà kinh tế chính tại nhóm nghiên cứu toàn cầu của Hội đồng Phát triển Thương mại Hồng Kông, cho biết các sáng kiến thương mại khác nhau - do Trung Quốc và Mỹ thúc đẩy - "sẽ cân bằng lẫn nhau" ở châu Á-Thái Bình Dương.

Các nhà quan sát ngoại giao cho biết các quốc gia ASEAN sẽ không đứng về phía nào khi cạnh tranh Mỹ-Trung ngày càng gia tăng trong khu vực, nhưng họ sẽ giao kết với hai cường quốc dựa trên nhu cầu của riêng họ.

Ông Chan cho biết đại dịch và các biện pháp ngăn chặn "đột ngột" đã khiến nhiều nhà sản xuất bắt đầu suy nghĩ về khả năng phục hồi chuỗi cung ứng ở châu Á, đặc biệt là đối với các sản phẩm phức tạp hơn như ô tô và hàng điện tử.

Ông nói: "Kỷ nguyên hậu COVID sẽ không tuân theo mô hình toàn cầu hóa của quá khứ. "Các doanh nhân phải tính đến khả năng phục hồi khi đối mặt với một vấn đề cấu trúc như đại dịch và họ phải nghĩ đến giá trị của việc duy trì khả năng phục hồi."

(Nguồn: SCMP)