Israel có thể đáp trả vụ phóng tên lửa của Iran như thế nào?

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho biết vài giờ sau vụ tấn công chưa từng có: "Iran đã phạm một sai lầm lớn tối nay - và họ sẽ phải trả giá cho điều đó".

Iran đã phóng một loạt khoảng 200 tên lửa đạn đạo vào các mục tiêu quân sự của Israel, cuộc tấn công lớn nhất từ trước đến nay, khiến còi báo động vang lên khắp Israel và kích hoạt các hệ thống phòng thủ tinh vi của nước này.

Lãnh đạo Iran cho biết cuộc tấn công nhằm mục đích cảnh báo Israel không tham gia cuộc chiến trực tiếp với kẻ thù lâu năm của mình và bất kỳ phản ứng nào của Israel đối với cuộc tấn công sẽ gặp phải những đòn "mạnh mẽ hơn và đau đớn hơn".

Sự leo thang xảy ra khoảng 24 giờ sau khi Israel phát động cuộc chiến trên bộ ở Lebanon để truy đuổi Hezbollah, một nhóm chiến binh hùng mạnh được Iran hậu thuẫn và vài ngày sau khi Israel giết chết thủ lĩnh Hassan Nasrallah trong một cuộc tấn công vào Beirut.

Chiến tranh khu vực lan rộng

Cuộc tấn công hôm 1/10 đã làm thay đổi hơn nữa động lực của cuộc xung đột, chuyển từ cuộc chiến liên quan đến các lực lượng ủy nhiệm của Iran sang cuộc đối đầu trực tiếp giữa hai cường quốc quân sự trong khu vực.

Đây là lần thứ hai Iran tiến hành một cuộc tấn công trên không vào Israel trong năm nay, nhưng đợt tấn công lần này có quy mô khác.

Vào tháng 4, Iran đã tiến hành một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái và tên lửa quy mô lớn chưa từng có vào Israel - cuộc tấn công trực tiếp đầu tiên vào nước này từ đất nước này - để trả đũa cuộc tấn công bị nghi ngờ của Israel vào khu phức hợp ngoại giao của Iran ở Syria.

Iran đã thông báo trước 72 giờ về cuộc tấn công, được nhiều người coi là nhằm giảm thiểu thương vong đồng thời tối đa hóa cảnh tượng với gần như toàn bộ 300 quả đạn bị hệ thống phòng thủ của Israel bắn hạ khỏi bầu trời.

Israel đáp trả một tuần sau đó bằng một cuộc tấn công hạn chế vào Iran.

Lần này, Israel biết về mối đe dọa sắp xảy ra chỉ vài giờ trước khi Tehran tiến hành các cuộc tấn công, với các mục tiêu bao gồm trụ sở của cơ quan tình báo Israel Mossad, ở Tel Aviv, thành phố lớn thứ hai của Israel, Căn cứ Không quân Nevatim và Căn cứ Không quân Tel Nof.

Người phát ngôn Lầu Năm Góc, Thiếu tướng Pat Ryder cho biết đợt tấn công hôm thứ Ba của Iran lớn gấp đôi cuộc tấn công hồi tháng 4. Nó cũng bao gồm nhiều tên lửa đạn đạo khó bắn hạ hơn, gây ra mối đe dọa thực sự cho công dân Israel - nhiều người trong số họ đã sơ tán đến nơi trú ẩn trong cuộc tấn công.

Trong khi quân đội Israel cho biết hầu hết tên lửa đã bị đánh chặn, một số tên lửa đã rơi xuống đất Israel và dường như gây ra thiệt hại. Chính quyền nước này cho biết sóng xung kích do vụ tấn công gây ra cũng làm hư hại các ngôi nhà ở miền Trung Israel.

Ngoại giao ở Trung Đông có thất bại không?

Cho đến nay, ngoại giao đã thất bại trong việc môi giới một thỏa thuận giữa Israel và Hezbollah, đồng thời lệnh ngừng bắn và các cuộc đàm phán về con tin giữa Hamas và Israel đã gặp khó khăn.

Các nguồn tin nói với CNN rằng thậm chí cho đến vài tuần trước, một số quan chức cấp cao của Mỹ vẫn tin tưởng rằng thông qua các nỗ lực ngoại giao và răn đe, Washington đã giúp ngăn chặn thành công một cuộc tấn công quy mô lớn của Iran nhằm vào Israel.

Jonathan Panikoff, cựu nhà phân tích tình báo cấp cao chuyên về khu vực, cho biết: "Tôi nghĩ Nasrallah là cọng rơm cuối cùng" đối với Iran.

Không có lối thoát và Israel tỏ ra không muốn thỏa hiệp với các kẻ thù trong khu vực, cuộc tấn công hôm thứ Ba có lẽ là dấu hiệu rõ ràng nhất về một cuộc chiến tranh khu vực đáng lo ngại có thể sắp bùng nổ.

Trong khi đó, cả Israel và Mỹ đều đánh giá thấp hiệu quả của cuộc tấn công. Israel cho biết cuộc tấn công "thất bại".

Tại sao tình hình ngày càng căng thẳng?

Trong gần một năm chiến tranh, tình trạng leo thang ngày càng gia tăng đã nhiều lần đưa khu vực này đến bờ vực của một cuộc xung đột toàn diện.

Trong những ngày gần đây, cuộc tấn công trên bộ của Israel vào miền Nam Lebanon đã mở ra một mặt trận hoàn toàn mới và nước này đã tăng cường các cuộc tấn công nhằm vào các phiến quân khác được Iran hậu thuẫn, bao gồm cả việc tiến hành các cuộc tấn công nhắm vào lực lượng Houthi ở Yemen.

Israel đã loại bỏ sự lãnh đạo của Hezbollah bằng một loạt cuộc tấn công và không kích quy mô lớn khắp Lebanon nhằm vào cơ sở hạ tầng và năng lực của nhóm, nhưng cũng khiến hơn 1.000 người thiệt mạng, khoảng 1 triệu người phải di dời và phá hủy nhà cửa cũng như các khu vực lân cận.

Tại Gaza, cuộc chiến của Israel chống lại Hamas diễn ra gần một năm sau cuộc tấn công của nhóm chiến binh Palestine vào Israel. Cuộc chiến sau đó đã giết chết hơn 41.000 người, tạo ra một cuộc khủng hoảng nhân đạo thảm khốc và khiến phần lớn khu vực này trở thành đống đổ nát.

Hamas, Hezbollah và Houthis đều là một phần của liên minh do Iran lãnh đạo bao gồm Yemen, Syria, Gaza và Iraq đã tấn công Israel và các đồng minh của nước này kể từ khi chiến tranh bắt đầu. Họ nói rằng họ sẽ không ngừng tấn công Israel và các đồng minh của nước này cho đến khi đạt được lệnh ngừng bắn ở Gaza.

Cả hai bên có thể làm gì tiếp theo?

Iran đã cố gắng mô tả cuộc tấn công của mình như một phản ứng có hiệu chỉnh đối với sự leo thang liên tục từ Israel.

Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran cho biết các cuộc tấn công tên lửa hôm thứ Ba tập trung vào các mục tiêu an ninh và quân sự của Israel và nhằm đáp trả việc Israel giết chết Nasrallah và các chỉ huy khác, bao gồm cả lãnh đạo chính trị Hamas Ismail Haniyeh tại thủ đô Tehran của Iran vào tháng 7.

Sau vụ ám sát nhân vật công chúng nhất của Hamas sau khi tham dự lễ nhậm chức của tân tổng thống Iran, thế giới nín thở chờ xem Tehran sẽ phản ứng thế nào.

Trong nhiều tháng, phản ứng đó không bao giờ được đưa ra và căng thẳng dường như đã giảm bớt do hậu quả nghiêm trọng của một cuộc chiến tổng lực ở Trung Đông.

Nhưng các vụ ám sát của Israel và cuộc chiến tranh mở rộng ở Lebanon đã nhanh chóng thay đổi phương trình đó.

Hôm thứ Bảy, ông Netanyahu đã có một bài phát biểu nảy lửa nhắm vào Iran, nói rằng Israel đang "thay đổi cán cân quyền lực trong khu vực" và rằng "không có nơi nào ở Iran hay Trung Đông mà cánh tay dài của Israel sẽ không chạm tới".

Ông nói, cái chết của Nasrallah là cần thiết để đưa hàng nghìn cư dân trở về nhà của họ dọc biên giới Lebanon, nơi phải di dời do các cuộc tấn công bằng tên lửa của Hezbollah, và để ngăn chặn nhóm này tiến hành một cuộc tấn công quy mô lớn vào Israel.

Các quan chức Mỹ từ lâu đã đánh giá rằng cả Iran và lãnh đạo cấp cao của Hezbollah đều muốn tránh một cuộc chiến tranh tổng lực với Israel, ngay cả khi cả hai đã đấu súng.

Một nỗi lo sợ lớn đối với các nhà ngoại giao Mỹ và Ả Rập là khả năng Israel tấn công vào bên trong Iran, có khả năng nhằm vào các cơ sở hạt nhân của nước này. Cựu Thủ tướng Israel Naftali Bennett kêu gọi Israel trả đũa bằng cách phá hủy chương trình hạt nhân của nước này.

Tuy nhiên, Iran đã nói rõ rằng bất kỳ phản ứng nào từ Israel sẽ dẫn đến leo thang căng thẳng hơn nữa. Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian cho biết hoạt động hôm thứ Ba "chỉ là một phần sức mạnh của chúng tôi".

Và bản thân Hezbollah cũng vẫn là một đối thủ nguy hiểm đối với Israel với kho vũ khí quân sự mà nước này có thể sử dụng.

Sự tham gia của Mỹ

Mỹ, đồng minh thân cận nhất và là nhà cung cấp vũ khí lớn nhất của Israel, cho biết họ sẽ phối hợp với Israel để phản ứng trước cuộc tấn công, và người phát ngôn Bộ Ngoại giao Matthew Miller cam kết sẽ có hậu quả.

Các tàu khu trục của Hải quân Mỹ đã bắn các tên lửa đánh chặn tên lửa của Iran và trong những tuần gần đây, Mỹ đã điều động thêm binh lính và tàu chiến tới khu vực.

Kể từ khi cuộc chiến của Israel ở Gaza bắt đầu, quân đội Mỹ cũng trở thành mục tiêu tấn công leo thang của các nhóm ủy quyền được Iran hậu thuẫn. Vào tháng 1, ba binh sĩ Quân đội Mỹ đã thiệt mạng và hơn 30 quân nhân bị thương trong một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái vào một tiền đồn nhỏ của Mỹ ở Jordan.

Trong thời gian đó, Mỹ đã nhiều lần đứng vững với Israel. Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin cho biết Mỹ sẽ "không bao giờ ngần ngại" bảo vệ các lực lượng và lợi ích của Mỹ ở Trung Đông, đồng thời Mỹ vẫn sẵn sàng và "trong tư thế" bảo vệ lực lượng của mình và Israel.

(Nguồn: CNN)