India hay Bharat? Ấn Độ muốn bày tỏ điều gì với thế giới?

Trong thư mời gửi tới các nhà lãnh đạo thế giới tham dự Hội nghị thượng đỉnh G20, Tổng thống Ấn Độ Droupadi Murmu được gọi là "Tổng thống Bharat". Điều này làm dấy lên suy đoán rằng chính phủ quốc gia Nam Á này có thể sắp đổi tên nước.

Theo quy ước, thư mời bằng tiếng Anh do Cơ quan Hiến pháp Ấn Độ đưa ra phải sử dụng tên gọi India. Trong khi đó, thư mời bằng tiếng Hindi phải dùng tên Bharat. Tuy nhiên, thư mời dự yến tiệc gửi tới các nhà lãnh đạo tham dự hội nghị G20 bằng tiếng Anh đã gọi Tổng thống Murmu là "Tổng thống Bharat".

Do hệ tư tưởng chủ nghĩa dân tộc theo đạo Hindu của Chính phủ Thủ tướng Narendra Modi và việc thúc đẩy sử dụng tiếng Hindi phổ biến hơn, các nhà phê bình cho rằng việc sử dụng tên gọi Bharat trong bức thư mời này cho thấy Chính phủ Ấn Độ đang thúc đẩy việc chính thức thay đổi tên gọi của đất nước.

Khi Ấn Độ đảm nhận chức chủ tịch G20 vào tháng 12/2022, Thủ tướng Narendra Modi đã được truyền thông dẫn lời nói rằng nhiệm kỳ chủ tịch G20 kéo dài một năm của Ấn Độ sẽ "toàn diện, đầy tham vọng, quyết đoán và có định hướng hành động". Rõ ràng, Ấn Độ muốn sử dụng vai trò chủ nhà G20 của mình để nâng cao ảnh hưởng quốc tế của nước này.

Lịch sử của hai cái tên

Cả Ấn Độ và Bharat đều được sử dụng chính thức ở quốc gia 1,4 tỷ dân, nơi có hơn 20 ngôn ngữ chính thức.

"Ấn Độ, tức là Bharat, sẽ là một Liên minh các bang", hiến pháp nước này nêu rõ. Bharat cũng là từ tiếng Hindi để chỉ Ấn Độ và được sử dụng thay thế cho nhau, ví dụ như cả hai đều có trên hộ chiếu Ấn Độ.

Cả hai cái tên đã tồn tại hơn hai thiên niên kỷ. Trong khi một số người ủng hộ đổi tên đất nước thành Bharat nói rằng tên gọi "India" được Anh hóa trong thời kỳ thực dân, các nhà sử học lại cho rằng tên gọi này có trước thời kỳ thuộc địa hàng thế kỷ.

Ấn Độ hình thành từ nền văn minh lưu vực sông Ấn cổ đại (sông Indus), còn được gọi là Sindhu trong tiếng Phạn. Du khách từ những nơi xa xôi như Hy Lạp đã lập nên khu vực phía Đông Nam sông Indus, được gọi là India, ngay cả trước chiến dịch Ấn Độ của Alexander Đại đế vào thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên.

Trong khi đó, tên gọi Bharat thậm chí còn có lịch sử lâu đời hơn, xuất hiện trong kinh Ấn Độ cổ đại. Nhưng theo một số chuyên gia, tên gọi Bharat dường như được sử dụng như một thuật ngữ chỉ bản sắc văn hóa xã hội, thay vì địa lý.

Xóa bỏ quá khứ thuộc địa

Trong thời gian nắm quyền, chính phủ của Thủ tướng Narendra Modi đã nỗ lực xóa bỏ các biểu tượng còn sót lại từ thời Anh cai trị khỏi cảnh quan đô thị, thể chế chính trị và sách lịch sử của đất nước. Tuy nhiên, động thái thay đổi tên gọi bằng tiếng Anh trên có thể là bước đi "mạnh tay" nhất từ trước đến nay.

Những nỗ lực này cũng bao gồm việc đổi tên các con đường và các tòa nhà liên quan đến cả Mughal của Ấn Độ cũng như quá khứ thuộc địa của nước này.

Vào năm 2022, chính phủ đã đổi tên Rajpath, đại lộ dài 3 km (1,8 dặm) trước đây gọi là Kingsway chạy qua trung tâm New Delhi thành tên chính thức mới là Kartavya Path, sẽ "xóa bỏ mọi dấu vết của tư duy thuộc địa". Ba hòn đảo của Ấn Độ được đặt theo tên của những người cai trị Anh đã được đổi tên thành Quần đảo Andaman và Nicobar, để xóa bỏ "những dấu hiệu nô lệ này" vào năm 2018. 

Nhưng việc sử dụng "Bharat" trên giấy mời G20 đã khiến các nhà lãnh đạo phe đối lập phải chú ý.

"Mặc dù hiến pháp không phản đối việc gọi Ấn Độ là Bharat, một trong hai tên chính thức của đất nước, tôi hy vọng chính phủ sẽ không loại bỏ hoàn toàn 'Ấn Độ', quốc gia có giá trị khôn lường được xây dựng trong suốt thời gian qua trong hàng thế kỷ", Shashi Tharoor, một cựu nhà ngoại giao và nhà lập pháp nổi tiếng của đảng Quốc hội đối lập cho biết.

Tharoor cũng là tác giả của Đế chế Inglorious, một tác phẩm phi hư cấu chỉ trích sự cai trị của thực dân Anh đối với Ấn Độ.

Hiện, Chính phủ Ấn Độ chưa xác nhận tiến hành đổi tên đất nước, nhưng các thành viên chính phủ và đảng BJP cầm quyền đa số đều ủng hộ đổi tên India thành Bharat.

Ông Rashtriya Swayamsevak Sangh, người đứng đầu tổ chức dân tộc chủ nghĩa Hindu, cố vấn tư tưởng của đảng BJP cầm quyền, gần đây tuyên bố rằng đất nước nên sử dụng tên Bharat thay vì India.

"Đôi khi chúng ta dùng tên India để những người nói tiếng Anh hiểu. Nhưng chúng ta phải ngừng sử dụng cách gọi đó. Tên của đất nước Bharat sẽ vẫn là Bharat dù bạn ở bất kỳ đâu trên thế giới", ông nói.

Những thứ quan trọng hơn một cái tên

Người dân Ấn Độ có quyền tự do gọi đất nước của họ bằng bất cứ tên gọi nào họ muốn. Tuy nhiên, cái tên không phải là điều quan trọng nhất. Điều quan trọng là liệu Ấn Độ có thể cải cách toàn diện hệ thống kinh tế của mình hay không, điều này có thể bắt nguồn từ trước năm 1947 khi quốc gia này giành được độc lập. 

Đây là chìa khóa giúp nền kinh tế Ấn Độ cất cánh và nâng cao ảnh hưởng của Ấn Độ trên trường quốc tế. Nếu không có cải cách, Ấn Độ không thể đạt được sự phát triển mang tính cách mạng.

Chính quyền Modi là một trong những chính phủ tham vọng nhất ở Ấn Độ về cải cách kinh tế kể từ năm 1991, khi Ấn Độ bắt đầu những cải cách lớn để tự do hóa nền kinh tế. Thật không may, Ấn Độ đang ngày càng chuyển sang chủ nghĩa bảo hộ thương mại. Một số biện pháp cải cách trước đây cũng đã bị đình trệ.

Việc Ấn Độ do dự trong việc mở cửa hoàn toàn thị trường với thế giới là điều dễ hiểu, nhưng lịch sử sau năm 1947 cho chúng ta biết rằng mỗi lần Ấn Độ thúc đẩy cải cách và tự do hóa kinh tế đều mang lại động lực mạnh mẽ cho tăng trưởng kinh tế.

Kể từ khi chính quyền Modi khởi động sáng kiến "Sản xuất tại Ấn Độ" vào năm 2014, đã có rất nhiều cuộc thảo luận về cách đưa Ấn Độ trở thành siêu cường sản xuất. Một bước quan trọng để đạt được mục tiêu là tự do hóa hơn nữa các quy tắc đầu tư trực tiếp nước ngoài và cung cấp môi trường đầu tư cởi mở, công bằng và không phân biệt đối xử cho các công ty từ khắp nơi trên thế giới, bao gồm cả Trung Quốc.

Cuộc đàn áp nghiêm ngặt gần đây của Ấn Độ đối với một số công ty Trung Quốc có liên quan đến chủ nghĩa dân tộc và chủ nghĩa dân túy đang gia tăng ở nước này. Tình trạng này chắc chắn sẽ làm suy yếu niềm tin của các nhà đầu tư vào Ấn Độ.

Giờ đây, Ấn Độ nên tận dụng vai trò chủ tịch G20 để thể hiện quyết tâm cải cách nền kinh tế, mở rộng độ mở, thu hút đầu tư nước ngoài và tạo môi trường kinh doanh công bằng cho các nhà đầu tư nước ngoài, đồng thời cũng từng bước thực hiện các biện pháp này. Tất cả những điều này đều quan trọng hơn việc có nên đổi tên đất nước hay không.

(Nguồn: Globaltimes/CNN)