Hệ thống phòng thủ tên lửa Israel và những ‘điểm chết’ chí mạng

Theo tờ New York Times, khi một tên lửa đạn đạo được bắn lên không trung, bên phòng thủ chỉ có vài phút để xác định quỹ đạo chính xác của nó và cố gắng bắn hạ nó. Mục tiêu, tức đầu đạn của đối phương, nằm bên trong một vật thể có kích thước bằng một chiếc ô tô, bay qua rìa không gian với tốc độ gấp nhiều lần tốc độ âm thanh.

Kể từ ngày 13/6, Iran đã bắn hàng loạt tên lửa đạn đạo vào các mục tiêu trên khắp Israel, một hành động trả đũa cho cuộc tấn công bất ngờ tàn khốc mà chính phủ Israel đã phát động nhằm vào các địa điểm quân sự và hạt nhân của Iran.

Các hệ thống phòng thủ tên lửa tiên tiến nhất thế giới, được Israel và Mỹ triển khai, đã chặn được một số tên lửa Iran, nhưng không phải tất cả. Các cuộc tấn công từ cả hai phía đã giết chết thường dân.

Dưới đây là lý do tại sao việc ngăn chặn một cuộc tấn công bằng tên lửa đạn đạo lại khó khăn đến vậy.

Các tên lửa đạn đạo như tên lửa mà Iran phóng thoát khỏi bầu khí quyển và tăng tốc với tốc độ lớn khi chúng rơi trở lại Trái đất. Các nhà phân tích ước tính chỉ mất khoảng 12 phút để tên lửa của Iran đến được Israel. Có ít thời gian hơn nhiều để đưa ra quyết định quan trọng về cách ngăn chặn chúng.

Trong vòng vài giây, vệ tinh phải phát hiện ra dấu hiệu nhiệt phát ra từ một vụ phóng tên lửa. Radar phải tìm thấy tên lửa và cố gắng tính toán đường đi chính xác của nó.

Một tên lửa phòng thủ (tên lửa đánh chặn) phải được bắn ngay sau đó để kịp thời tiếp cận tên lửa đang lao tới.

Chỉ một tên lửa như vậy đã đủ khó rồi. Nhưng Iran đã bắn một loạt lớn tên lửa. Mục tiêu dường như là áp đảo hệ thống phòng thủ của Israel.

Radar chỉ có thể theo dõi một số mục tiêu nhất định cùng một lúc, và bệ phóng, sau khi đã hết đạn, có thể cần nửa giờ hoặc hơn để nạp lại đạn.

Ngoài ra, nếu lo ngại về các cuộc tấn công trong tương lai, các quốc gia mục tiêu cũng có thể cần đưa ra quyết định quan trọng trong tích tắc về dành riêng các tên lửa đánh chặn có giá trị cho những tên lửa đang bay tới có khả năng gây ra nhiều thiệt hại nhất.

Hệ thống phòng thủ nổi tiếng nhất của Israel, Iron Dome (Vòm Sắt), được chế tạo để ngăn chặn các tên lửa tầm ngắn, nó phản ứng quá chậm và hạn chế khi đối mặt tên lửa đạn đạo. Vì vậy, Israel đã dựa vào một số lớp phòng thủ tiên tiến hơn được thiết kế để chống lại tên lửa đạn đạo ở các giai đoạn bay khác nhau.

Các hệ thống phòng thủ tiên tiến nhất – như Arrow 3, loại đánh chặn tầm xa – hoạt động trong không gian, nơi các tên lửa đạn đạo như loại Iran vừa phóng dành phần lớn thời gian bay. Đây là cơ hội đầu tiên để đánh chặn tên lửa, nhưng ở độ cao ngoài khí quyển, không có chỗ cho bất kỳ sai sót nào.

Cả tên lửa đánh chặn và tên lửa địch đều sẽ tách bỏ các tầng đẩy đã đưa chúng lên không gian. Lúc này, chỉ còn lại hai phương tiện nhỏ hơn, lao về phía nhau với tốc độ cực cao.

Tên lửa đánh chặn phải bắn trúng trực tiếp đầu đạn để phá hủy nó. Để làm được điều đó, nó mang theo các cảm biến để theo dõi mục tiêu và hệ thống đẩy để điều chỉnh hướng bay. Nhưng khi tên lửa đánh chặn phát hiện mục tiêu ở khoảng cách chỉ một dặm (khoảng 1,6 km), nó chỉ có một khoảnh khắc chớp nhoáng để điều chỉnh.

Lý do là bởi những tên lửa như loại mới nhất của Iran chỉ có đường kính chưa đầy 1 mét ở phần đế khi bay vào không gian, và chúng di chuyển với tốc độ hơn 3 km/giây.

Nhưng như thế vẫn chưa đủ khó khăn, một số tên lửa đạn đạo còn mang theo mồi nhử để đánh lừa tên lửa đánh chặn. Các mảnh vỡ còn sót lại từ tên lửa đẩy cũng có thể khiến nó bị nhầm lẫn.

Không rõ tần suất đánh chặn trên bầu khí quyển thực sự có hiệu quả như thế nào. Các chính phủ có xu hướng tránh tiết lộ tỷ lệ đánh chặn cụ thể và họ có mọi lý do để đưa ra một bức tranh tích cực, ngay cả khi việc đánh chặn không thành công. Các công ty sản xuất các hệ thống đắt tiền cũng vậy.

Khi kết hợp với các hệ thống chống tên lửa của Mỹ trong khu vực, Israel hiện có nhiều lớp phòng thủ tên lửa nhất thế giới. Nếu các lớp phòng thủ ngoài cùng không thể chặn được tên lửa, các hệ thống tầm ngắn hơn đánh chặn tên lửa gần mặt đất hơn có thể có một cơ hội khác.

Nhưng thời gian trôi qua rất nhanh. Tên lửa đạn đạo càng đến gần thì càng trở nên nguy hiểm. Và ngay cả khi đánh chặn thành công ở độ cao thấp hơn, các mảnh vỡ tạo ra vẫn có thể gây thương vong.

Nếu một tên lửa quay trở lại khí quyển thành công, thường thì chỉ còn chưa đầy một phút nữa là nó sẽ tấn công.

Các hệ thống phòng thủ hoạt động ở tầng khí quyển cao – như Arrow 2 của Israel hay hệ thống THAAD mà Mỹ vừa triển khai tới Israel – phải khai hỏa tên lửa đánh chặn chỉ trong vòng vài giây.

Khi tên lửa áp sát mặt đất, các hệ thống phòng thủ tầm gần như Patriot của Mỹ sẽ là cơ hội cuối cùng để ngăn chặn. Tuy nhiên, các hệ thống này chỉ có tầm bắn khoảng 12 dặm (gần 20 km) và chỉ có thể bảo vệ một khu vực giới hạn.

Bên tấn công có thể sử dụng nhiều chiến thuật khác nhau. Để đánh lạc hướng đối phương, họ có thể phóng một loạt vũ khí rẻ tiền hơn, được tính toán để đến cùng lúc với các tên lửa đạn đạo. Đây chính là chiến thuật mà Iran đã áp dụng trong cuộc tấn công hồi tháng 4, nhưng Israel và các đồng minh dường như đã phân loại được giữa các loại vũ khí nhanh và chậm, đồng thời sử dụng những hệ thống phòng thủ khác như máy bay chiến đấu để ứng phó.

Năm ngoái, Iran cũng từng phóng hàng loạt tên lửa vào Israel, nhưng chỉ gây ra thiệt hại hạn chế. Khi đó, các cuộc đụng độ giữa Israel và Iran diễn ra ngắn, có kiểm soát, thường kết thúc trong vài giờ, và cả hai bên đều tìm cách “thoát hiểm” để hạ nhiệt căng thẳng.

Nhưng lần này, cả hai quốc gia dường như không còn nhiều động lực để dừng lại, và cũng không có con đường rõ ràng nào dẫn đến chiến thắng hoàn toàn.

Trong một cuộc xung đột kéo dài, câu hỏi lớn có thể sẽ là: bên nào cạn tên lửa trước.

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin