Cuộc chiến chống lạm phát còn dai dẳng

Bất chấp những dấu hiệu gần đây cho thấy lạm phát đang hạ nhiệt, cuộc chiến nhằm giảm mức tăng giá chóng mặt trong 3 năm qua còn lâu mới kết thúc.

Thị trường tài chính thu hút sự lạc quan từ hai báo cáo vào tuần trước cho thấy tốc độ tăng cả về giá mà người tiêu dùng bỏ ra khi thanh toán và giá mà doanh nghiệp trả cho hàng hóa họ sử dụng đã chạm mức thấp nhất trong nhiều năm.

Nhưng những điểm dữ liệu đó phản ánh tỷ lệ thay đổi tương đối và không nắm bắt được mức tăng tổng thể dẫn đến mức lạm phát cao nhất trong hơn 40 năm. Hơn nữa, vẫn còn những vấn đề tiềm ẩn trong nền kinh tế, chẳng hạn như giá nhiên liệu tăng cao và thị trường nhà ở bị tắc nghẽn có thể gây ra nhiều vấn đề trong tương lai.

"Không có vòng chiến thắng nào. Không có nhiệm vụ nào hoàn thành. Công việc của chúng tôi vẫn chưa hoàn thành", Jared Bernstein, Chủ tịch Hội đồng Cố vấn Kinh tế của Nhà Trắng, cho biết trong cuộc phỏng vấn của CNBC vào sáng 17/7. "Nhưng chúng tôi rất vui khi thấy các hộ gia đình Mỹ có không gian để thở".

Chỉ số giá tiêu dùng, thước đo được theo dõi rộng rãi theo dõi hàng chục hàng hóa và dịch vụ trên nhiều lĩnh vực, chỉ tăng 0,2% trong tháng 6, đưa tỷ lệ hàng năm lên 3,1%. Con số thứ hai đó giảm nhanh chóng so với mức đỉnh 9,1% một năm trước, mức cao nhất trong gần 41 năm và là mức thấp nhất kể từ tháng 3/2021.

Cũng trong tuần trước, Bộ Lao động Mỹ báo cáo chỉ số giá sản xuất chỉ tăng 0,1% trong tháng 6 và mức tăng tương tự hàng năm. Chỉ số PPI trong 12 tháng đã đạt mức cao nhất với tỷ lệ hàng năm là 11,6% vào tháng 3/2022, mức cao nhất chưa từng có trong dữ liệu từ tháng 11/2010.

Sự sụt giảm mạnh trong cả hai chỉ số làm dấy lên hy vọng rằng, với việc lạm phát ngày càng tiến gần đến mục tiêu 2% của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ, ngân hàng trung ương có thể giảm bớt việc tăng lãi suất và chính sách tiền tệ thắt chặt đã được thực hiện kể từ đầu năm 2022.

Tạm lắng một thời gian?

Nhà kinh tế học Andrew Hollenhorst của Citigroup cho biết: "Lạm phát hạ nhiệt. Tăng trưởng việc làm chậm lại nhưng vẫn tích cực. Đây là những yếu tố tạo nên sự hạ cánh mềm". "Lạm phát giá trong ngắn hạn có thể ít mâu thuẫn với quan chức Fed và thị trường hy vọng rằng một kết quả lành tính đang đạt được".

Tuy nhiên, nhóm kinh tế của ngân hàng Citi lo lắng rằng các điều kiện lý tưởng, bao gồm chi tiêu của người tiêu dùng ổn định, chuỗi cung ứng mạnh hơn và giá giảm trong các lĩnh vực quan trọng như năng lượng và phương tiện, có thể không kéo dài.

"Thị trường lao động thắt chặt, tiền lương tăng cao và rủi ro lạm phát về chỗ ở và các dịch vụ khác có nghĩa là chúng tôi không chia sẻ sự lạc quan này". "Nếu không thắt chặt các điều kiện tài chính, lạm phát có thể tăng trở lại vào đầu năm 2024", ông Hollenhorst cho biết.

Về phần mình, các quan chức Fed cho biết họ thấy lãi suất cơ bản của mình sẽ tăng ít nhất 0,25% vào cuối năm nay. Chủ tịch Jerome Powell đã nhiều lần cảnh báo về việc đọc quá nhiều dữ liệu lạm phát tích cực trong vài tháng, lưu ý rằng lịch sử cho thấy những động thái như vậy có thể là giả mạo.

Có rất nhiều dấu hiệu cảnh báo

Chắc chắn có lý do để thận trọng nếu không muốn nói là hoàn toàn hoài nghi về việc lạm phát sẽ hướng tới đâu.

Điều dễ nhận thấy nhất là CPI có thể giảm mạnh khi bao gồm tất cả các mặt hàng, nhưng động thái này kém ấn tượng hơn khi loại trừ giá lương thực và năng lượng dễ bay hơi. Năng lượng đã giảm gần 17% trong năm qua và có thể quay đầu nhanh chóng.

Lạm phát cơ bản đã tăng 0,2% trong tháng 6 và đang theo dõi ở mức 4,8% hàng năm, cao hơn nhiều so với mức mà Fed mong muốn.

Nguyên nhân lạm phát cao dai dẳng

Đến hiện tại, CPI lõi - thước đo lạm phát không tính đến giá của hai nhóm mặt hàng có độ biến động lớn là thực phẩm và năng lượng - của Mỹ còn đang duy trì ở mức cao, cho dù lạm phát toàn phần đang giảm dần về ngưỡng mục tiêu 2% mà Cục Dự trữ Liên bang (Fed), tức ngân hàng trung ương Mỹ, đề ra.

Tình trạng thắt chặt dai dẳng của thị trường lao động và sự vững vàng không thể phủ nhận của nền kinh tế dẫn tới việc thị trường tài chính Phố Wall đang xác định khả năng hơn 90% Fed sẽ nâng lãi suất thêm 0,25 điểm phần trăm trong cuộc họp vào cuối tháng này, lên mức 5,25-5,5% - theo dữ liệu từ công cụ FedWatch Tool của CME Group.

Trong tháng 5, CPI toàn phần của Mỹ giảm còn 4% so với cùng kỳ năm ngoái, mức tăng thấp nhất trong hơn 2 năm, nhưng CPI lõi tháng 5 vẫn tăng 0,4% so với tháng trước và tăng 5,3% so với cùng kỳ năm ngoái.

Đánh giá về tình trạng hiện tại của nỗ lực mà các nhà hoạch định chính sách tiền tệ toàn cầu triển khai để chống lạm phát, ông Agbo-Bloua dẫn một câu nói nổi tiếng của cựu Thủ tướng Anh Winston Churchill hồi năm 1942: "Bây giờ chưa phải là chương kết, thậm chí còn còn chưa phải là sự bắt đầu của chương kết. Có lẽ, đây là đoạn kết của chương đầu".

"Nguyên nhân gốc gác dẫn tới tình trạng lạm phát cao hiện nay là việc các chính phủ đã chi một lượng tiền khổng lồ để đưa nền kinh tế vượt qua đại dịch. Lượng tiền đó tương đương khoảng 10-15% tổng GDP toàn cầu", ông Agbo-Bloua - người hiện giữ cương vị phụ trách toàn cầu về nghiên cứu kinh tế của Societe Generale - nhận định.

"Vấn đề thứ hai, ngoài cuộc chiến tranh ở Ukraine gây ra những gián đoạn về chuỗi cung ứng, còn có lượng tiền tiết kiệm dôi dư khổng lồ, dẫn tới việc các công ty có được khả năng tăng giá cả mà không lo bị người tiêu dùng quay lưng. Đó là lý do vì sao chúng ta chứng kiến biên lợi nhuận của doanh nghiệp đang ở mức cao nhất trong 10 năm trở lại đây", vị chuyên gia nói.

Cũng theo ông Agbo-Bloua đã phát triển được "miễn dịch tự nhiên" với lãi suất, bởi họ có thể cân bằng được bảng cân đối kế toán và đẩy giá đầu vào cao hơn về phía người tiêu dùng, và người tiêu dùng giờ đây cũng kỳ vọng giá cả hàng hoá và dịch vụ ngày càng tăng.

"Chưa kể, thị trường lao động đang cực kỳ thắt chặt và tốc độ tăng trưởng năng suất lao động giảm xuống, đẩy chi phí nhân công trên mỗi đơn vị sản phẩm và dịch vụ tăng lên", ông Agbo-Bloua nhấn mạnh.

"Các ngân hàng trung ương cần gây ra một cuộc suy thoái kinh tế để đẩy tỷ lệ thất nghiệp tăng và nhu cầu sụt giảm. Nhưng đến hiện tại, họ chưa làm được điều đó".

Ngoài ra, ông Agbo-Bloua nói rằng ảnh hưởng của chính sách tiền tệ thắt chặt đối với nền kinh tế thường có độ trễ từ 3-5 quý. Nhưng ông lưu ý rằng lượng tiền tiết kiệm dôi dư tích luỹ trong thời gian đại dịch giúp tạo ra một tấm đệm bổ sung cho người tiêu dùng và các hộ gia đình, còn các công ty vẫn có thể cân bằng được bảng cân đối kế toán. Vị chuyên gia cho rằng điều này đã giúp giữ cho thị trường lao động đứng vững, dẫn tới độ trễ của ảnh hưởng chính sách tiền tệ sẽ kéo dài hơn nữa.

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin