World Bank: Các nền kinh tế Đông Á - Thái Bình Dương có khả năng phục hồi tốt hơn các khu vực khác

Theo bản cập nhật triển vọng kinh tế cho các khu vực được công bố ngày 31/3, WB dự báo các nền kinh tế của khu vực Đông Á - Thái Bình Dương dự kiến sẽ tăng trưởng khoảng 5,1% trong năm nay, tăng 1,6% từ mức 3,5% ghi nhận vào năm 2022. 

Mức tăng trưởng 5,1% cũng lớn hơn so với ước tính 4,6% mà WB từng đưa ra trong bản cập nhật hồi tháng 10/2022.

Theo đó, tăng trưởng toàn khu vực được nâng lên do WB nâng mức dự đoán tăng trưởng của Trung Quốc trong năm 2023 từ mức 4,6% lên 5,1% trong bản dự báo mới nhất.

Tuy nhiên, World Bank cảnh báo rằng các nền kinh tế khu vực hiện phải điều chỉnh bối cảnh toàn cầu đang thay đổi, bao gồm căng thẳng thương mại gia tăng, dân số già hóa nhanh chóng và rủi ro khí hậu.

World Bank nói rằng cải cách sâu hơn, quản lý chủ động hơn và hợp tác quốc tế là chìa khóa để giải quyết một số thách thức này.

Sự phục hồi của Trung Quốc

Phân tích nửa năm một lần của ngân hàng về khu vực cho biết hoạt động kinh tế ở hầu hết các nước đang phát triển ở Đông Á và Thái Bình Dương đã phục hồi, dẫn đầu là xuất khẩu hàng hóa và tiêu dùng cá nhân.

Sự phục hồi kinh tế của Trung Quốc dự kiến sẽ ảnh hưởng đến các nước láng giềng. Ngay cả khi tăng trưởng toàn cầu được dự báo sẽ thấp hơn trong năm nay, những tác động đối với khu vực dự kiến sẽ được bù đắp một phần bởi sự phục hồi của Trung Quốc.

Ông Aaditya Mattoo, nhà kinh tế trưởng của Ngân hàng Thế giới khu vực Đông Á và Thái Bình Dương cho biết: "Tôi nghĩ rằng tăng trưởng ở Trung Quốc sẽ là động lực lớn (cho tăng trưởng của khu vực trong năm nay).

"Trung Quốc, vốn chỉ tăng trưởng 3% vào năm 2022, được dự đoán sẽ tăng trưởng 5,1% trong năm nay, phần lớn nhờ sức tiêu dùng nội địa mạnh mẽ phục hồi sau những khó khăn do COVID".

Ông Mattoo nói, tuy nhiên, phần còn lại của khu vực đã trải qua sự hồi phục đó vào năm ngoái, nên có thể dự đoán mức tăng trưởng chậm hơn.

Báo cáo cho thấy phần còn lại của khu vực, trừ Trung Quốc, sẽ có mức tăng trưởng khoảng 4,9% trong năm nay, giảm từ mức 5,8% vào năm 2022. Nhu cầu trong nước có thể sẽ vẫn là động lực chính, trong khi lạm phát cao có vẻ sẽ làm giảm tiêu dùng.

Ổn định hơn hầu hết các khu vực khác trên thế giới

Một trong những phát hiện của nghiên cứu là các nền kinh tế Đông Á và Thái Bình Dương đã tăng trưởng chung nhanh hơn và ổn định hơn hầu hết các khu vực khác trên thế giới, kể cả các nền kinh tế tiên tiến, kể từ cuộc khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997.

Nhưng bất chấp những thành công, tốc độ bắt kịp các nền kinh tế có thu nhập cao đã bị đình trệ trong những năm gần đây, với tốc độ tăng năng suất giảm.

Ông Mattoo nói: "Điều đó (tăng trưởng nhanh và ổn định" là một thành công đáng kể.

"Nhưng chúng tôi đã không thấy những cải cách cơ cấu lớn và đó là lý do tại sao tăng trưởng năng suất, sự bắt kịp nhanh chóng với các nước thu nhập cao, đã bị đình trệ ngay cả trước khi COVID xảy ra".

Ông nói: "Một loạt cú sốc" tiếp tục cản trở việc thu hẹp khoảng cách giữa các nền kinh tế tiên tiến và đang phát triển, viện dẫn đại dịch COVID-19, cuộc xung đột Nga-Ukraina và áp lực lạm phát gia tăng thắt chặt tài chính

Những thách thức chính

Ông Mattoo cho rằng việc rút lui khỏi toàn cầu hóa là một thách thức trước mắt đối với các nền kinh tế trong khu vực.

"Rất nhiều sự tăng trưởng trong khu vực này đến từ một thế giới nơi thị trường mở, hội nhập và được điều chỉnh bởi các quy tắc thương mại có thể dự đoán được. Bây giờ, có một sự rút lui khỏi toàn cầu hóa", ông nói.

"Sự chia rẽ thương mại và các yếu tố chính trị không chắc chắn đang tạo ra sự không chắc chắn rộng lớn hơn, mà chúng tôi nghĩ rằng cuối cùng sẽ là một vấn đề đối với tăng trưởng thông qua thương mại",

Các vấn đề khác mà tăng trưởng khu vực phải đối mặt là dân số già đi nhanh chóng và biến đổi khí hậu.

Ông Mattoo nói: "Trong tương lại, sự kết hợp giữa tăng trưởng chậm lại, nhiều cú sốc và thách thức đang rình rập… chúng tôi e rằng nó có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến tăng trưởng trong khu vực trừ khi có sự đánh giá lại sâu sắc về con đường cải cách".

Báo cáo nêu ra bốn hành động chính sách mà Ngân hàng Thế giới cho là cần thiết để giảm thiểu rủi ro và thúc đẩy tăng trưởng – cải cách tài chính vĩ mô, cải cách cơ cấu, cải cách liên quan đến khí hậu và hợp tác quốc tế.

Hợp tác quốc tế

Ông Mattoo cho rằng các quốc gia không thể đơn độc giải quyết những căng thẳng toàn cầu với nhiều thách thức phủ bóng đen lên triển vọng tăng trưởng của khu vực.

Ông cho biết các quốc gia riêng lẻ ở Đông Á và Thái Bình Dương, thậm chí là quốc gia đông dân thứ tư thế giới Indonesia, không thể tự mình giải quyết các vấn đề do căng thẳng thương mại quốc tế gây ra, điều khiển khí hậu của chính mình hoặc quay ngược thời gian đối với hiện tượng dân số già toàn cầu.

Ông nói: "Ưu tiên cao nhất là cải cách trong nước – cải cách chính sách thương mại của chính các bạn về cả hàng hóa và dịch vụ – như chúng ta đã bắt đầu thấy trong khu vực".

"Tôi nghĩ rằng cải cách dịch vụ phải là chìa khóa để tăng năng suất vì rất nhiều người đang rời bỏ ngành nông nghiệp và sản xuất. Họ đang đi vào dịch vụ. Các dịch vụ tốt hơn, hiệu quả hơn cũng tốt cho năng suất trong các lĩnh vực khác của nền kinh tế".

Để làm được điều đó, ông cho rằng khu vực này phải từ bỏ chủ nghĩa bảo hộ và mở cửa lĩnh vực dịch vụ.

"Thay đổi công nghệ đang chuyển đổi các lĩnh vực dịch vụ từ bán lẻ sang vận tải sang tài chính. Để khai thác sự thay đổi công nghệ đó vì lợi ích tập thể, khu vực cần nắm bắt vấn đề cải cách dịch vụ".

Khi nói đến già hóa dân số, ông Mattoo cho biết cần phải suy nghĩ lại về tài chính sâu sắc hơn, trong đó các quốc gia đóng vai trò lớn hơn trong việc bảo vệ xã hội và đặt nền móng cho tăng trưởng toàn diện, chẳng hạn như xây dựng cơ sở hạ tầng tốt hơn hoặc đầu tư vào giáo dục và y tế.

Ông nhấn mạnh khu vực, vừa là người đóng góp vừa là nạn nhân khi nói đến sự nóng lên toàn cầu - phải góp phần giảm lượng khí thải carbon, quản lý rủi ro và đầu tư vào thích ứng.

Bốn vấn đề từ xu hướng tách rời kinh tế Mỹ - Trung

World Bank cảnh báo sự suy giảm năng suất, đặc biệt là ở các nước Đông Nam Á, nơi đang cạnh tranh để trở thành trung tâm sản xuất của khu vực châu Á trong bối cảnh xu hướng tách rời kinh tế giữa Mỹ và Trung Quốc thúc đẩy các nỗ lực sắp xếp lại chuỗi cung ứng toàn cầu.

WB gọi sự tách rời kinh tế ngày càng tăng giữa hai cường quốc kinh tế lớn nhất thế giới là "thách thức cấp bách nhất đối với khu vực" và xác định bốn vấn đề nổi lên từ vấn đề này.

Đầu tiên, thương mại đang được định hình bởi chính trị hơn là kinh tế và tình trạng bất ổn chính trị có thể ngăn cản đầu tư. Thứ hai, các tiêu chuẩn khác nhau, chẳng hạn như về quản lý dữ liệu có thể phân chia thị trường, ngăn cản các nước thứ ba khai thác lợi thế kinh tế theo quy mô toàn cầu.

Thứ ba, các hạn chế xuất khẩu đối với thị trường nguồn và thị trường đích có thể phá vỡ chuỗi giá trị toàn cầu và thương mại của nước thứ ba. Cuối cùng, những hạn chế song phương đối với dòng chảy công nghệ và sự hợp tác giữa Mỹ và Trung Quốc có thể làm giảm tính sẵn có của tri thức chuyên môn trên toàn cầu.

Để đối phó với những diễn biến này, WB cho rằng, các nước thứ ba nên ưu tiên cải cách thân thiện với thị trường. Theo đó, các nước trong khu vực sẽ hưởng lợi nhiều hơn nếu trở thành trung tâm để kết nối các thị trường đang chia rẽ giữa Mỹ và Trung Quốc thông qua các hiệp định thương mại song phương thay vì trở thành thành viên của các khối thương mại riêng rẽ.

WB nhận định, tốc độ tăng trưởng tiềm năng ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương dự kiến suy giảm hơn nữa trong thập niên này, xuống mức thấp nhất là 4,7% hàng năm, chủ yếu do tốc độ tăng trưởng tiềm năng chậm hơn ở Trung Quốc.

Tốc độ tăng trưởng chậm lại khiến nhiều nước trong khu vực bị mắc kẹt trong bẫy thu nhập trung bình thấp và trung bình cao trong thời gian lâu hơn.

(Nguồn: CNA/Nikkei Asia)