Việt Nam có thể thay thế Trung Quốc trong ngành sản xuất công nghệ?

Tại các khu công nghiệp nằm giữa những đồi chè trập trùng của miền Bắc Việt Nam, các tập thể công nhân nhà máy đang tất bật làm ra sản phẩm cho các ông lớn công nghệ hàng đầu như Apple, Samsung, LG Electronics và Microsoft.

Đã có hàng trăm ngàn người lao động tiềm năng, hàng ngũ của họ đang tăng lên nhanh chóng.

Thất vọng với việc Trung Quốc ngừng sản xuất do chính sách "zero-COVID", các nhà sản xuất đang tìm kiếm các giải pháp thay thế cho nền kinh tế lớn nhất thế giới và là trung tâm sản xuất số 1. Việt Nam, với nguồn nhân công phù hợp, vị trí địa lý gần Trung Quốc và môi trường chính trị ổn định, đang là mục tiêu hướng đến của các công ty lớn.

Greg Poling, giám đốc Chương trình Đông Nam Á tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), cho biết trên hãng tin Al Jazeera: "Đối với nhiều công ty trong số này, họ chịu đựng được chiến tranh thương mại, họ chịu được chi phí lao động tăng cao ở Trung Quốc, và sau đó họ chịu được sự phá vỡ chuỗi cung ứng do sự thắt chặt của chính sách 'zero - COVID' ở Trung Quốc. Tôi nghĩ bây giờ 'giọt nước đã tràn ly', họ đã không thể cầm cự được nữa".

"Việt Nam không phải là nơi duy nhất mà các công ty đa quốc gia đang tìm cách thay thế Trung Quốc, nhưng Việt Nam có lẽ là nơi phù hợp nhất".

Apple, Google và Samsung đều đang thúc đẩy những hoạt động đầu tiên tại nước Việt Nam.

Foxconn và Luxshare Precision Industry, hai trong số những nhà cung cấp quan trọng nhất của Apple, hiện đang đàm phán để lần đầu tiên sản xuất Đồng hồ Apple và Macbook tại Việt Nam. Để hỗ trợ cho việc mở rộng tại Việt Nam, Foxconn đã công bố kế hoạch đầu tư 300 triệu USD vào một nhà máy mới rộng 50,5 ha ở Bắc Giang.

Theo phân tích của JP Morgan vào tháng trước, sản lượng các sản phẩm khác của Apple tại Việt Nam cũng sẽ tăng lên - 65% AirPods, tai nghe không dây đặc trưng của hãng, sẽ được sản xuất ở đó vào năm 2025.

Google dự kiến bắt đầu sản xuất điện thoại thông minh Pixel tại Việt Nam từ năm 2023, trong khi Samsung dự kiến bắt đầu sản xuất linh kiện bán dẫn vào mùa hè năm sau tại một nhà máy rộng lớn ở tỉnh Thái Nguyên.

Albert Tan, phó giáo sư tại Học viện Quản lý Châu Á ở Manila, Philippines, nói với Al Jazeera: "Hiện nay ở Trung Quốc quá đắt đỏ. Vấn đề là các vụ giãn cách hạn chế diễn ra không thể đoán trước và quá thường xuyên… Nhiều nhà máy đang chuyển đến Việt Nam".

Ông Tan cho rằng, với những chính sách đúng đắn, Việt Nam có thể trở thành "cường quốc tiếp theo" ở châu Á về sản xuất.

Ông nói: "Nhưng vấn đề đặt ra là Việt Nam có thể tiếp nhận tất cả các loại hình sản xuất này từ Trung Quốc và thể hiện năng lực của chính họ nhanh như thế nào".

Việt Nam là một trong những quốc gia nghèo trên thế giới trước khi nổi lên như một trung tâm sản xuất công nghệ, và sau khi thực hiện các cải cách kinh tế vào cuối những năm 1980.

Ngân hàng Thế giới dự báo nền kinh tế Đông Nam Á sẽ tăng trưởng 7,2% trong năm nay, tăng từ mức tăng 2,6% của năm ngoái và so với mức tăng trưởng 2,8% của Trung Quốc.

Phần lớn sự tăng trưởng đó có thể là do xuất khẩu, trong 6 tháng đầu năm 2022 đạt 186 tỷ USD, tăng hơn 17% so với cùng kỳ năm ngoái.

Trong khi các chính sách COVID của Trung Quốc đã làm mất niềm tin của các nhà đầu tư, các nhà phân tích vẫn theo dõi Việt Nam từ trước đại dịch.

David Dapice, chuyên gia kinh tế của Chương trình Việt Nam tại Trường Kennedy, Harvard, nói với Al Jazeera: "Việt Nam đã nhận được một lượng lớn đầu tư trực tiếp nước ngoài kể từ khi căng thẳng thương mại MỸ-Trung Quốc bùng phát và chi phí lao động trong nhà máy của Trung Quốc bắt đầu tăng nhanh chóng".

Mở cửa thương mại, khuyến khích đầu tư

Việt Nam đã đạt được những bước tiến trong việc mở cửa thương mại và khuyến khích đầu tư trong những năm gần đây, tham gia 15 hiệp định thương mại tự do, trong đó có sáu hiệp định với các đối tác khu vực thuộc Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á.

Nhà phân tích cấp cao Eddie Han của Isaiah Research tại Đài Loan (Trung Quốc) nhận thấy: "Việt Nam đã ký rất nhiều FTA với nhiều quốc gia, vì vậy, hải quan rất thuận lợi. Việc đưa linh kiện từ Trung Quốc sang Việt Nam rất dễ dàng.

Ông Poling cũng cho rằng, Việt Nam có thể nổi bật hơn các đối thủ cạnh tranh như Indonesia và Philippines nhờ các chính sách thân thiện với nhà đầu tư và sự ổn định chính trị.

Ngoài các thiết bị công nghệ như iPhone, Việt Nam cũng ngày càng trở nên quan trọng trong chuỗi cung ứng chất bán dẫn, vốn liên quan đến quá trình sản xuất phức tạp hơn các hàng hóa khác.

Năm ngoái, Intel đã đầu tư 475 triệu USD vào địa điểm lắp ráp và thử nghiệm chip lớn nhất của mình tại Thành phố Hồ Chí Minh. Tháng 8 vừa qua, Roh Tae-Moon, Giám đốc điều hành của bộ phận di động Samsung Electronics thông báo rằng, công ty Hàn Quốc sẽ đầu tư 3,3 tỷ USD vào sản xuất linh kiện bán dẫn tại nhà máy ở Thái Nguyên vào tháng 7/2023.

Cũng trong tháng 8, Synopsys, một công ty phần mềm thiết kế chip của Mỹ đã công bố sẽ chuyển đầu tư và đào tạo kỹ sư sang quốc gia Đông Nam Á.

Nhận định về vấn đề sản xuất linh kiện bán dẫn của Samsung tại Việt Nam, ông Craig Martin, Chủ tịch công ty quản lý tài sản Dynam Capital có trụ sở tại TP. Hồ Chí Minh nói: "Điều thú vị đối với tôi là sự tiến triển trong giá trị gia tăng và việc nâng cao chuỗi giá trị hàng xuất khẩu. Đây là một tin tốt của Việt Nam". Ông nói: "Tôi kỳ vọng xu hướng bùng nổ sản xuất tại quốc gia Đông Nam Á này sẽ kéo dài".

Martin nói về động thái sản xuất linh kiện bán dẫn của Samsung tại Việt Nam: "Doanh thu càng phức tạp và eo hẹp trong quá trình lắp ráp của bạn, thì vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài càng trở nên khó khăn hơn. Sự tiến triển trong việc nâng cao chuỗi giá trị hàng xuất khẩu là một tin tốt".

Theo Al Jazeera, lực lượng lao động của Việt Nam chỉ bằng một phần nhỏ so với Trung Quốc và kỹ năng cũng chưa thể so sánh với các nước châu Á như Hàn Quốc và Nhật Bản.

"Tôi thấy lao động Việt Nam chưa có trình độ tay nghề cao trong sản xuất. Họ cần được đào tạo thêm", Lê Công Định, luật sư và cố vấn kinh doanh tại TP.HCM, nói với Al Jazeera.

Ông Dapice cho rằng một trong những điểm thu hút chính của Việt Nam là chi phí thuê lao động rẻ. Nhưng khi nền kinh tế phát triển, tiền lương chắc chắn cũng sẽ tăng.

"Tôi kỳ vọng những xu hướng dài hạn này sẽ tiếp tục cho đến khi Việt Nam hết lao động. Điều này có thể xảy ra trong một vài năm nữa khi những người làm nông nghiệp không còn muốn thay đổi nữa, ngay cả khi thu nhập của họ thấp hơn", Dapice nói về sự bùng nổ sản xuất.

(Nguồn: Al Jazeera)

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin