Vì sao nhiều doanh nghiệp Việt Nam vẫn mãi nhỏ

Việt Nam có khoảng 97%doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs). Con số này được công bố hàng năm và hầu như không có sự thay đổi tích cực nào. Doanh nghiệp nhỏ mãi vẫn nhỏ, số lượng doanh nghiệp từ quy mô nhỏ phát triển đến quy mô vừa vẫn rất ít, chưa kể nhiều doanh nghiệp đã rơi rụng sau vài năm phát triển. 

Trong số các doanh nghiệp vừa và nhỏ gặp khó một phần lớn là doanh nghiệp ngành sản xuất. Những rào cản về chính nội lực của họ (vốn, kinh nghiệm quản trị...), và ngoại lực (môi trường, chính sách...) đang là lý do khiến các doanh nghiệp vừa và nhỏ không thể phát triển mạnh trong thời gian qua.

Theo báo cáo mới nhất từcông ty nghiên cứu thị trường InsightAsia, trong số các khó khăn lớn nhất của doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam thì khó khăn về vốn được đặt lên cao nhất. Có 62% số người được hỏi cho rằng họ gặp khó về nguồn vốn (chủ yếu là để đầu tư nhà xưởng, máy móc…), trong khi khó khăn về nguồn khách hàng đứng thứ hai với 60%, khó khăn về nhà xưởng cũng có 55% người được khảo sát chọn lựa, và 45% số người được hỏi cho rằng họ gặp khó về pháp lý.

Tại sao nhiều doanh nghiệp nhỏ vẫn mãi nhỏ.

Có mặt tại hội thảo, bà Trần Liên Phương, Giám đốc nghiên cứu InsightAsia cho biết doanh nghiệp nhỏ và vừa ngành sản xuất hiện mong muốn có môi trường sản xuất hiệu quả, ổn định, có thể phát triển kinh doanh, mở rộng thị trường và về lâu dài có thể sở hữu nhà xưởng.

Tuy vậy, điều này vẫn chưa nhiều doanh nghiệp thực hiện được, do vậy cho đến nay nhiều doanh nghiệp vẫn đang tiếp tục giữ mức “siêu nhỏ” hoặc nhỏ.

Những điểm yếu của doanh nghiệp vừa và nhỏ cùng với những thay đổi nhanh chóng của tình hình kinh tế thế giới khiến họ sẽ còn gặp khó trong tương lai. Việc cần làm của khối doanh nghiệp này là phải chủ động trước cơ hội lẫn thách thức. Không những vậy, doanh nghiệp vừa và nhỏ cần phải có chiến lược phù hợp, hiệu quả để thích nghi và thay đổi. 

Theo nghiên cứu chuyển đổi số khu vực châu Á Thái Bình Dương do Microsoft phối hợp cùng IDC thực hiện, chuyển đổi số sẽ đóng góp hơn 1.000 tỉ USD vào GDP của khu vực đến năm 2021.

Không chỉ vậy, chuyển đổi số còn là một cuộc đua, mà trong đó, các doanh nghiệp tiên phong dẫn đầu chuyển đổi số sẽ đạt được gấp đôi các lợi ích so với những doanh nghiệp theo sau, xét về 5 khía cạnh chính là: biên lợi nhuận, năng suất, yêu thích từ khách hàng, chi phí, các sản phẩm, dịch vụ số mới.

Ông Đỗ Khắc Cương, Giám đốc quốc gia phụ trách doanh nghiệp vừa và nhỏ, Microsoft Việt Nam cho biết: “Để có thể trở thành các doanh nghiệp tiên phong chuyển đổi số, các doanh nghiệp cần phải thiết lập một văn hoá số, xây dựng hệ sinh thái thông tin dữ liệu, chuyển đổi từ những chiến dịch nhỏ, đồng thời phát triển những kỹ năng cần thiết cho nhân viên và chính doanh nghiệp của minh."

Trong khi đó về mặt bằng sản xuất, bà Lâm Diệu Tâm Hiếu, Chuyên gia phát triển dự án Khu công nghiệp - Phó Tổng giám đốc Kizuna, cho rằng hiện tại bên cạnh mô hình khu công nghiệp truyền thống, vốn rất khó để doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận, các công ty bất động sản khu công nghiệp cũng nên nghiên cứu mô hình khu công nghiệp kiểu mới cung cấp dịch vụ, nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin, sử dụng năng lựợng tái tạo.

Bên cạnh đó, các khu công nghiệp cũng có thể cung cấp nhà xưởng xây sẵn với  với quy mô nhỏ và cần đồng hành cùng khách hàng ngay từ lúc khách hàng tìm hiểu đầu tư nhà xưởng sản xuất và trong suốt quá trình hoạt động sản xuất. Đây thực sự sẽ là bước tiến mới trong việc cung cấp mặt bằng sản xuất cho doanh nghiệp SMEs, vốn gặp khó về việc xây dựng nhà xưởng đúng chuẩn, hiện đại, tiết kiệm chi phí.

Theo ông Trần Ngọc Liêm, Phó giám đốc Phòng thương mại và công nghiệp Việt Nam tại TP.HCM (VCCI TPHCM), cuộc điều tra chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI), do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam và Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) thực hiện lý giải tại sao doanh nghiệp nhỏ và vừa thời gian qua chưa có sự phát triển mạnh mẽ.

Trong đó, doanh nghiệp còn nhiều vướng mắc, khó khăn trong tiếp cận nguồn lực cho quá trình hoạt động (như nắm bắt thông tin chính sách, pháp luật, tiếp cận vốn, tiếp cận đất đai), gánh nặng về chi phí không chính thức, chất lượng các dịch vụ hỗ trợ kinh doanh thấp và chưa đúng đối tượng, gánh nặng về thủ tục hành chính cũng như thanh, kiểm tra của các cơ quan nhà nước địa phương đối với các doanh nghiệp lại càng lớn.

Để có thể thúc đẩy sự phát triển của các doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam trong thời gian tới, ông Liêm cho rằng  những chính sách và pháp luật có liên quan tới doanh nghiệp vừa và nhỏ cần thực hiện nhằm tháo gỡ những khó khăn mà các doanh nghiệp vừa và nhỏ đang gặp phải hiện nay.

Đồng thời các chính sách phải thật thiết thực, gần gũi với doanh nghiệp nhỏ, cụ thể như hỗ trợ tiếp cận vốn, đất đai, tìm kiếm khách hàng, nhà cung cấp. Thêm vào đó việc cải thiện môi trường kinh doanh là cần thiết, giúp doanh nghiệp xóa bỏ các loại chi phí không chính thức mà họ đang phải gánh chịu như hiện nay, giảm bớt các cuộc thanh kiểm tra không cần thiết với doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Đó là những chia sẻ, nhận định của các chuyên gia kinh tế tại hội thảo chuyên đề “Các trợ lực để doanh nghiệp vừa và nhỏ ngành sản xuất tăng tốc trong thời đại số” do Thời báo Kinh tế Sài Gòn phối hợp cùng Công ty Kizuna tổ chức.