Vì sao Đại sứ Canada tại Trung Quốc bị cách chức?

Thủ tướng Canada Justin Trudeau thông báo ông đã yêu cầu Đại sứ Canada tại Trung Quốc John McCallum từ chức và đã chấp thuận đơn từ chức của ông này. 

Trong tuyên bố, Thủ tướng Trudeau nêu rõ: “Tôi đã yêu cầu và đã chấp thuận đơn từ chức của Đại sứ John McCallum”. Tuy nhiên, Thủ tướng Trudeau không giải thích lý do đưa ra quyết định này. 

Thủ tướng Trudeau dành những lời khen đối với sự đóng góp của ông McCallum trong gần 20 năm phục vụ người dân và đất nước Canada trên các cương vị như Bộ trưởng Quốc phòng, Bộ trưởng phụ trách các vấn đề cựu chiến binh, Bộ trưởng Di trú. 

Ông Trudeau cho biết quyết định trên có hiệu lực thi hành ngay lập tức và phó Đại sứ Jim Nickel  sẽ thay thế ông McCallum phụ trách công tác ngoại giao tại Bắc Kinh. 

Đại sứ Canada tại Trung Quốc John McCallum xin từ chức và đã được chấp thuận.

Động thái trên diễn ra sau khi ông McCallum có những phát biểu gây tranh cãi liên quan đến cựu Giám đốc Tài chính Tập đoàn viễn thông Huawei của Trung Quốc Mạnh Vãn Chu, người bị bắt tại Canada hôm 1/12 vừa qua theo yêu cầu của Mỹ và Washington muốn dẫn bộ bà này. 

Trong phát biểu ngày 22/1, ông McCallum cho rằng việc Mỹ yêu cầu dẫn độ bà Mạch Vãn Chu là không thỏa đáng. Ông thậm chí nói rằng bà Mạnh Vãn Chu có thể đưa ra lập luận xác đáng để tránh bị dẫn độ sang Mỹ, như vin vào những phát biểu của Tổng thống Mỹ Donald Trump thể hiện sự can dự mang tính chính trị đối với vụ việc này, hay việc Canada không ký các biện pháp trừng phạt Iran, lý do mà Washington đưa ra để đề nghị Ottawa bắt giữ bà Mạch Vãn Chu. 

Những phát biểu của ông McCallum ngay lập tức vấp phải sự chỉ trích gay gắt vì bị xem là đi ngược quan điểm Chính phủ Canada trong các vấn đề pháp lý. Một ngày sau đó, ông thừa nhận bản thân “nói nhầm” và bày tỏ “hối tiếc” vì những phát biểu của ông đã gây rối loạn.

Tuy nhiên, trong phát biểu mới nhất ngày 25/1, ông McCallum lại nói “sẽ tốt cho Canada” nếu Mỹ không yêu cầu dẫn độ bà Mạnh Vãn Chu, vì như vậy nhiều khả năng 2 công dân Canada bị Trung Quốc bắt giữ sẽ được trả tự do.

Bà Mạnh Vãn Chu, con gái nhà sáng lập Tập đoàn Huawei, bị bắt giữ tại sân bay Vancouver ngày 1/12/2018 theo đề nghị của Mỹ với cáo buộc vi phạm các biện pháp trừng phạt Iran. Hồi tháng trước, Tổng thống Trump tuyên bố ông sẽ can thiệp vào vụ việc của bà Mạnh Vãn Chu nếu điều đó có lợi cho an ninh quốc gia và giúp hoàn tất quá trình đàm phán về một thỏa thuận thương mại với Trung Quốc.

Ngoại trưởng Canada Chrystia Freeland cảnh báo Washington không được chính trị hóa các trường hợp dẫn độ. Hiện Washington đã xác nhận muốn dẫn độ bà Mạch Vãn Chu sang Mỹ. Tuy nhiên, Mỹ vẫn chưa đưa ra yêu cầu chính thức đối với Canada. Theo thỏa thuận giữa Mỹ và Canada, Washington có 60 ngày để chính thức hóa thủ tục dẫn độ sau khi một lệnh bắt giữ được thực hiện theo đề nghị của Mỹ ở Canada. 

Một khi đề nghị dẫn độ được đệ trình, Bộ Tư pháp Canada có 30 ngày để bắt đầu các thủ tục dẫn độ chính thức, dù tiến trình này có thể kéo dài nhiều tháng hoặc nhiều năm. Việc lãnh đạo tài chính Huawei bị bắt giữ tại Canada đã gây căng thẳng ngoại giao giữa Canada và Trung Quốc.