Trung Quốc: Giới trẻ 'vỡ mộng' khi bỏ phố về quê

Gong Chengqiang trước đây kiếm được 200.000 nhân dân tệ (28.000 USD) mỗi năm ở thành phố Hàng Châu khi làm cho một công ty công nghệ. Tuy nhiên, mọi chuyện trở nên tồi tệ khi công ty của anh bị đóng cửa do đại dịch COVID-19.

Hiện anh trồng dâu tây ở vùng nông thôn tỉnh Chiết Giang và dự kiến sẽ mất ít nhất số tiền tương đương sau khi 40% vụ thu hoạch của anh bị phá hủy vì dịch bệnh.

Trước khi quyết định chuyển về nông thôn, Chengqiang - 30 tuổi đã thử nghiệm viết blog về tài chính nhưng thất bại, và anh phát triển sự quan tâm đối với cây trái. Một số bạn bè cũng là blogger cam kết trở thành nhà đầu tư thiên thần cho Gong khi anh nêu ý tưởng muốn thay đổi hương vị, chất lượng và giá cả của 20 loại trái cây khác nhau. Gong cam kết thực hiện ý tưởng này, nhưng gặp khó khăn trong việc đối mặt với cảm giác cô lập, đặc biệt là khi bố mẹ anh thất vọng với quyết định của anh.

"Gia đình nhà nội tôi cả đời làm nông. Mong muốn của họ là con cái sẽ có một cuộc sống khác và họ tự hỏi tại sao gia đình đã vất vả cho tôi ăn học bao nhiêu năm nay nhưng cuối cùng tôi lại quyết định trở về làm nông", Gong tâm sự.

Trong nhiều thập kỷ, những người như bố mẹ của Gong đã chuyển đến các thành phố của Trung Quốc để làm việc, đẩy mạnh sự tăng trưởng nhanh chóng của đất nước. Tuy nhiên, khi nền kinh tế lớn thứ hai thế giới tăng trưởng chậm lại, những người trẻ tuổi đang phải gánh chịu cuộc khủng hoảng thất nghiệp khiến 1/5 trong số họ thất nghiệp.

Nhiều gia đình đã đầu tư vào giáo dục đại học cho con cái với hy vọng có một cuộc sống thuộc tầng lớp trung lưu, bây giờ họ đang thấy hy vọng của mình mịt mờ hơn bao giờ hết. Bắc Kinh, Thượng Hải, Quảng Châu và Thâm Quyến đều ghi nhận sự suy giảm dân số lần đầu tiên trong năm 2022.

"Khi tôi tốt nghiệp vào năm 2014, ngay cả một sinh viên trung bình như tôi, không có kinh nghiệm, cũng có thể nhận được nhiều đề nghị việc làm và tìm được việc ở một công ty tốt", Gong nói. "Đó là điều mà thời đại đã mang lại cho tôi, và hiện tại là điều không thể tưởng".

Nông thôn Trung Quốc hiện đang là một nơi mang lại sự "chữa lành" cho người trẻ. Bản thân chính phủ Trung Quốc cũng kêu gọi người trẻ giúp "phục hồi nông thôn" trong nhiều năm và họ tiếp tục tăng cường những lời kêu gọi đó trong những tháng gần đây. 

Tỉnh Quảng Đông đã công bố một kế hoạch thử nghiệm vào tháng 5 để tuyển dụng 300.000 tốt nghiệp vào các vùng nông thôn vào năm 2025. Các đề nghị bao gồm các vị trí dịch vụ công dân trong vòng hai năm, thực tập nông nghiệp và các chương trình ủng hộ để phát triển ý tưởng kinh doanh.

"Chúng tôi hiểu rằng một người trẻ là đầu tư lớn nhất của một gia đình, thậm chí lớn hơn cả bất động sản", ông Du Peng, phó hiệu trưởng Đại học Nhân dân tại Bắc Kinh và là một cố vấn của Bộ Nội vụ nói tại một hội thảo vào đầu năm nay. "Mất 20 năm trở lên để nuôi dưỡng một người trẻ, vì vậy việc làm của họ ảnh hưởng trực tiếp đến cả gia đình. Đó là lý do tại sao chính phủ chú ý nhiều đến việc làm cho thanh niên".

Tuy nhiên, khả năng làm tăng cường việc làm cho thanh niên thông qua việc tập trung vào công việc ở nông thôn khó có thể cải thiện tình hình khó khăn của thanh niên Trung Quốc do quy mô của thách thức kinh tế. Các chuyên gia kinh tế của Bloomberg dự kiến tốc độ tăng trưởng GDP giảm một nửa xuống 4% mỗi năm trong thập kỷ sau đại dịch COVID, so với 8% trong thập kỷ trước. 

Giá trị nhà sụp đổ khiến các hộ gia đình không chắc chắn về tương lai, và niềm tin giảm sút đã đưa đầu tư trực tiếp nước ngoài xuống mức lịch sử thấp.

các chuyên gia cảnh báo, việc đưa sinh viên tốt nghiệp ra khỏi các thành phố nơi phát triển đổi mới công nghệ có nguy cơ làm suy yếu tăng trưởng hơn nữa, đồng thời quá trình đô thị hóa chậm lại sẽ làm giảm nhu cầu về nhà mới, một yếu tố đóng góp chính cho nền kinh tế.

Jenny Chan, giáo sư kinh tế học tại Đại học Cao đẳng Kỹ thuật Hồng Kông cho biết, kế hoạch đưa người trẻ về nông thôn chỉ giải quyết được 1 phần và chưa giải quyết được những vấn đề kinh tế cơ bản. "Điều này chỉ là trì hoãn cuộc khủng hoảng thất nghiệp của thanh niên, nhưng cấu trúc căn bản vẫn không cải thiện đà tăng trưởng kinh tế". Chan nói thêm rằng chính phủ có thể đạt được nhiều hơn bằng cách mở rộng kinh tế và khuyến khích khu vực tư nhân.

Điều đáng nói là, thanh niên ngày nay không tiếp cận con đường trở lại nông thôn với sự lạc quan, tự tin. Nhiều người chỉ là cảm thấy họ không có lựa chọn nào khác ngoài việc chấp nhận công việc không phù hợp với kỹ năng của họ. 

Các ngành như công nghệ và giáo dục trước đây tuyển dụng nhiều người trẻ tốt nghiệp hơn so với những ngành khác đang trải qua giai đoạn khó khăn hơn do sự dao động của chính sách, điều này có nghĩa là nhiều người đang chuyển hướng vào các công việc nhà nước.

Chen Bing, một cô gái 24 tuổi tốt nghiệp ngành tâm lý, làm tình nguyện viên tư vấn tại một trường nông thôn sau khi cô gặp khó khăn trong việc tìm kiếm một công việc toàn thời gian phù hợp. Mặc dù chương trình này mang lại điểm thưởng cho các kỳ thi công vụ và tốt nghiệp, nhưng cô chỉ nhận được một số tiền trợ cấp hằng tháng là 2.300 nhân dân tệ. Mặc dù Chen quan tâm đến công việc, cô cảm thấy liên tục lo lắng về tương lai.

"Mỗi khi tôi lo lắng và buồn bã về bước tiếp theo, tôi sẽ nói với bản thân mình: Hãy nằm xuống một chút và chỉ tập trung vào công việc hiện tại", Chen nói. Hành động của Chen ám chỉ đến một phong trào nở rộ trong xã hội thanh niên gọi là "nằm thẳng" để thoát khỏi xã hội.

Một trong những sáng kiến ở Quảng Đông không coi các công việc nông thôn như là giải pháp tạm thời, mà là những cơ hội kinh doanh có lợi nhuận riêng. Được khởi động vào năm 2022, chương trình "CEO làng" cung cấp các vị trí như khóa đào tạo kinh doanh nông thôn kéo dài một tháng.

Zhang Boai, 20 tuổi, tham gia chương trình khi còn ở trường đại học. Anh đã giành được hơn 100.000 nhân dân tệ từ các hỗ trợ của chính phủ và hiện đang dẫn đầu một đội ngũ 40 thành viên phát triển một loại sản phẩm xử lý đất mới để tăng cường năng suất của nông dân trồng cây ăn quả.

"Trước đây, chính phủ khuyến khích nông dân đi đến thành phố và mua nhà ở đó, hy sinh sự phát triển của nông thôn", anh nói. "Bây giờ, nông dân lại được hưởng một số lợi ích".

Cuối cùng, việc sống ở nông thôn là sự đánh đổi cho nhiều thanh niên Trung Quốc - công việc nông thôn trả ít hơn nhiều nhưng cũng mang lại sự ổn định và thường có những lợi ích khác như chỗ ở và thức ăn miễn phí. Tốc độ chậm rãi cũng là một ưu tiên lớn đối với một số người.

Wang Zhihao, 24 tuổi, nói rằng anh cảm thấy hạnh phúc hơn khi làm việc tại văn phòng tài chính của một thị trấn nông thôn ở Quảng Đông so với việc sống ở thành phố, khi anh tiêu hết mức lương 2.000 nhân dân tệ từ một việc thực tập kế toán để chi trả tiền ăn và thuê nhà, chưa kể anh phải di chuyển mỗi ngày mất một giờ. "Ở Quảng Châu, nhiều thứ dường như quá khó nắm bắt", Wang nói. "Giá nhà và các chi phí hàng ngày khiến tôi cảm thấy như mình không thể thở được".

(Nguồn: Bloomberg)