Toyota Việt Nam ‘ẩn mình chờ thời’, tăng cường xe nhập khẩu?

Toyota Việt Nam hiện đang lắp ráp trong nước 4 mẫu xe, gồm có Vios, Corolla Altis, Camry và Innova. Mẫu xe gần nhất mới chuyển đổi từ lắp ráp trong nước sang nhập khẩu là Fortuner, chiếc SUV bán chạy nhất Việt Nam với hơn 1.000 xe mỗi tháng.

Động thái chuyền từ lắp ráp sang nhập khẩu Fortuner, đã hé lộ chiến lược của Toyota tại Việt Nam. Người viết đã có cuộc trao đổi ngắn với Tổng Giám đốc Toyota Việt Nam, ông Toru Kinoshita, bên lề buổi họp báo Triển lãm ô tô Việt Nam 2017, để làm rõ hơn kế hoạch trong tương lai của hãng xe Nhật Bản.

Trả lời khéo léo và tránh nói trực tiếp tới kế hoạch lắp ráp hay nhập khẩu xe của Toyota Việt Nam trong tương lai, nhưng dựa vào những gì ông Toru Kinoshita chia sẻ, có thể hiểu Toyota Việt Nam sẽ không đầu tư lắp ráp một mẫu xe mới nào tại Việt Nam, mà sẽ ưu tiên nhập khẩu từ các nước trong khu vực, tuy nhiên luôn để mở cánh cửa sẽ lắp ráp tại Việt Nam khi có lợi.

Cụ thể, theo ông Toru Kinoshita, nhà máy của Toyota Việt Nam đặt tại Vĩnh Phúc có công suất khoảng 50.000 xe mỗi năm, việc tập trung sản xuất những mẫu xe hiện tại sẽ duy trì lợi thế của những mẫu xe đó, đồng thời sẽ đáp ứng được nhu cầu của thị trường, nếu có tăng trưởng vào năm 2016.

Theo số liệu của VAMA, trong 5 tháng đầu năm 2017, Toyota Việt Nam lắp ráp 14.985 xe với 4 mẫu xe hiện tại, dự kiến kết thúc năm 2017 số xe lắp ráp trong nước là khoảng 36.000 xe. Tuy chưa đạt công suất cao nhất của nhà máy, nhưng Toyota dường như sẽ không lắp ráp thêm mẫu xe mới nào, mà để dành cho việc tăng những mẫu xe đang bán chạy như Vios hay Innova, nếu như thị trường tăng trưởng vào năm 2018.

Ông Toru Kinoshita cũng cho biết, Toyota chưa có ý định tăng cường công suất hay mở rộng nhà máy tại Việt Nam. Điều này đồng nghĩa với việc nếu thị trường ô tô tại Việt Nam tăng trưởng mạnh mẽ sau thời điểm 2018, thì những mẫu xe mới của Toyota cũng là xe nhập khẩu, chứ không phải là xe lắp ráp trong nước.

Theo ông Toru Kinoshita, tại triển lãm ô tô Việt Nam 2017, Toyota sẽ mang tới để trưng bày hai mẫu xe mới và sẽ tạo nên sự bất ngờ cho quan khách. Theo một số nguồn tin, hai mẫu xe này, một là chiếc Toyota Wigo thuộc phân khúc xe nhỏ hạng A, một là chiếc Toyota Avanza thuộc phân khúc minivan cỡ nhỏ (dưới một chút so với Innova). Sau khi được thăm dò thị trường, nhiều khả năng hai mẫu xe kể trên sẽ được bán tại Việt Nam vào đầu năm 2018, dưới dạng nhập khẩu nguyên chiếc, ít nhất là trong giai đoạn đầu.

Động thái của Toyota Việt Nam được cho là rất chủ động, và giống như những gì một số hãng xe lớn khác tại Việt Nam đang làm, tức là duy trì sản xuất một số mẫu xe trong nước, tăng cường nhập khẩu xe từ các nước trong khu vực, và chờ đợi những thay đổi từ chính sách.

Cụ thể hơn, nếu trong trường hợp không có những chính sách rõ ràng và cụ thể về việc hỗ trợ sản xuất ô tô trong nước, xu hướng các hãng xe tăng cường nhập khẩu xe về Việt Nam là tất yếu, khi thuế nhập khẩu là không còn, và chi phí sản xuất ô tô ở các nước trong khu vực rẻ hơn tại Việt Nam.

Nếu như các chính sách hỗ trợ được đưa ra, như không tính thuế TTĐB lên các phần nội địa hóa trong nước, hoặc không tính thuế TTĐB cho toàn chiếc xe nếu đạt tỉ lệ nội địa hóa nhất định, thì các hãng xe sẽ tiếp tục suy tính. Việc nội địa hóa linh kiện sản xuất xe ô tô tại Việt Nam là không thể thực hiện trong một sớm một chiều, mà cần vài ba năm để chuẩn bị. Vì vậy, các hãng xe đều không vội vàng, mà chờ đợi tới khi xác định chính sách hỗ trợ đủ mạnh, có thể khiến việc sản xuất ô tô trong nước có lợi hơn là nhập khẩu, thì mới quay trở lại sản xuất thêm các mẫu xe tại Việt Nam, lúc ấy vẫn chưa muộn.

Quay trở lại với Toyota, hai mẫu xe sắp tới mà hãng xe Nhật Bản có thể mang về Việt Nam, đều là những ẩn số quan trọng, có thể khiến thị trường ô tô nước nhà thay đổi đáng kể. Toyota tại Việt Nam vẫn được tiếng là bền bỉ và giữ giá, nên cho dù mức giá của Wigo hay Avanza có cao hơn đôi chút so với các đối thủ cạnh tranh, nhưng việc hai mẫu xe này bán chạy là rất có thể xảy ra. Fortuner đang là một ví dụ điển hình, khi luôn đạt doanh số mục tiêu 1.000 xe mỗi tháng, dù là nhập khẩu hiện nay hay lắp ráp trong nước trước đây.