Tổng thổng Trump gọi vụ tiêu diệt tướng Iran để "ngăn chiến tranh"

"Đêm qua Mỹ hành động để ngăn chiến tranh. Chúng tôi không hành động để bắt đầu một cuộc chiến. Mỹ không tìm cách thay đổi chế độ ở Iran", Tổng thống Mỹ Donald Trump nói trong buổi họp báo ngày 3/1 tại khu nghỉ dưỡng MaraLago, bang Florida.

Mỹ không kích một đoàn xe gần sân bay quốc tế Baghdad ngày 3/1 khiến thiếu tướng Qassem Soleimani, tư lệnh đặc nhiệm Quds của Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) cùng chỉ huy dân quân Iraq Ahmed al-Assadi thiệt mạng. Ngoại trưởng Mike Pomeo nói Mỹ giết tướng Soleimani để ngăn các hành động đe dọa tính mạng công dân nước này.

Tổng thống Mỹ Donald Trump trong cuộc họp báo ngày 3/1 tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago, bang Florida. Ảnh: Reuters.

"Soleimani lấy việc sát hại người vô tội làm niềm đam mê bệnh hoạn, tham gia vào các âm mưu khủng bố ở New Delhi và London. Tuy nhiên triều đại khủng bố của ông ta đã chấm dứt. Soleimani lên kế hoạch các vụ tấn công độc ác sắp diễn ra nhằm vào nhân viên ngoại giao và binh sĩ Mỹ, song chúng tôi đã phát hiện ra và tiêu diệt ông ta", Trump nói.

Vụ không kích bằng máy bay không người lái (drone) của Mỹ vào sân bay Baghdad, theo lệnh của Tổng thống Trump, làm thiệt mạng ông Soleimani, Tư lệnh của Lực lượng Quds tinh nhuệ thuộc Vệ binh Cách mạng Iran, và một số chỉ huy các lực lượng dân quân Iraq, đẩy căng thẳng lên cao giữa Washington và Tehran.

Sau vụ tấn công được coi là mạo hiểm nhất của Mỹ trong khu vực Trung Đông kể từ khi xâm lược Iraq năm 2003, lãnh đạo Iran nhanh chóng đe dọa trả đũa.

Lãnh đạo Tối cao của Iran Ayatollah Ali Khamenei kêu gọi trả đũa và ra lệnh ba ngày quốc tang. Người Iran và đồng minh của Iran tại khu vực đã tổ chức mít tinh để tưởng nhớ tư lệnh Iran vừa thiệt mạng.

Thiếu tướng Soleimani được coi là quan chức quyền lực thứ hai sau lãnh đạo tinh thần tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei. Soleimani đóng vai trò chủ chốt tại Iraq sau khi tổng thống Saddam Hussein bị lật đổ năm 2003, mở rộng tầm ảnh hưởng của Iran ra khắp Trung Đông và hỗ trợ chính quyền Tổng thống Syria Bashar al-Assad trong cuộc nội chiến từ năm 2011.

Lãnh tụ tinh thần tối cao Iran Ali Khamenei bổ nhiệm chuẩn tướng Esmail Ghaani làm tư lệnh đặc nhiệm Quds của IRGC sau cái chết của tướng Soleimani, kêu gọi lực lượng hợp tác với chỉ huy mới. Hàng chục nghìn người Iran hôm qua biểu tình tại Tehran phản đối Mỹ, lãnh đạo Khamenei thề sẽ "báo thù".

Bộ Ngoại giao Mỹ kêu gọi công dân Mỹ tại Iraq lập tức về nước. Ngoại trưởng Pompeo chưa cho biết Bộ Ngoại giao Mỹ có sơ tán nhân viên ở sứ quán tại Iraq hay không.

Thủ tướng Iraq chỉ trích vụ không kích của Mỹ, gọi đây là hành vi gây hấn. Nga bày tỏ quan ngại và gọi "việc sát hại tướng Soleimani là bước đi phiêu lưu". Trung Quốc kêu gọi các bên bình tĩnh và kiềm chế, phản đối sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế. Pháp và Đức cảnh báo tình hình tại khu vực Trung Đông leo thang nguy hiểm sau vụ không kích.