Tổng thống Mỹ Joe Biden hủy chuyến công du châu Á vì bế tắc trần nợ

Ngày 167/5, Reuters dẫn tuyên bố của Nhà Trắng cho biết Tổng thống Joe Biden đã rút ngắn chuyến công du "để tham dự cuộc họp với các nhà lãnh đạo Quốc hội nhằm đảm bảo rằng họ sẽ hành động trước hạn chót để ngăn chặn tình trạng vỡ nợ". 

Thủ tướng Australia Anthony Albanese cũng xác nhận ông Biden đã gọi điện cho ông vào sáng 16/5 để thông báo tin này. Thủ tướng Australia khẳng định hai bên sẽ sắp xếp lại chuyến thăm trong thời gian sớm nhất. "Tôi cũng mong được đến Washington vào cuối năm nay để thực hiện chuyến thăm cấp nhà nước tới Mỹ", ông nói. 

Chính quyền ông Biden đã rơi vào tình thế khó khăn với thỏa thuận nâng trần nợ công. Bộ Tài chính Mỹ ước tính nước này sẽ rơi vào tình trạng vỡ nợ nghiêm trọng sớm nhất vào ngày 1/6 nếu Quốc hội không nâng trần nợ.

Sau khi kết thúc các cuộc đàm phán ngày 16/5 về trần nợ mà không đạt đột phá, Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy cho biết "còn rất nhiều việc phải làm" để phá thế bế tắc giữa quốc hội và Nhà Trắng.

Nhà Trắng cho biết ông Biden lạc quan "có con đường dẫn tới một thỏa thuận ngân sách lưỡng đảng, có trách nhiệm, nếu hai bên thiện chí đàm phán". Trong khi đó, ông McCarthy cũng bày tỏ hy vọng về một thỏa thuận, ngay cả khi hiện tại "chưa có gì được giải quyết".

"Mỹ là nền kinh tế số một thế giới. Và khi chúng ta hoàn tất cuộc đàm phán này, nền kinh tế Mỹ sẽ mạnh hơn", ông nói.

"Tôi nghĩ một tổng thống Mỹ nên tập trung vào các giải pháp cho nước Mỹ. Tôi nghĩ nó thể hiện các giá trị và ưu tiên của bạn", ông McCarthy nói với Bloomberg về chuyến đi của ông Biden.

Nhấn mạnh về vấn đề này ngay trước khi bắt đầu cuộc họp tại Nhà Trắng, người phát ngôn của Hội đồng An ninh Quốc gia John Kirby nói rằng Tổng thống Biden đang "đánh giá lại" và có thể hủy bỏ hai điểm dừng sau đó vì "Tổng thống coi trọng ưu tiên này như thế nào đối với việc vỡ nợ nợ quốc gia và điều đó nói lên điều gì về Mỹ… và điều đó có thể ảnh hưởng như thế nào đến danh tiếng quốc tế của chính chúng ta.

"Có những quốc gia như Nga và Trung Quốc không muốn gì hơn là để chúng tôi vỡ nợ để họ có thể chỉ tay và nói, 'bạn thấy Mỹ không phải là một đối tác ổn định, đáng tin cậy", ông Kirby nói.

Đảng Dân chủ đã tìm kiếm một cuộc bỏ phiếu đơn giản về dự luật tăng giới hạn vay 31,4 nghìn tỷ USD của chính phủ, do đó bao gồm các khoản phân bổ mà Quốc hội đã thông qua, nhưng Đảng Cộng hòa đang ràng buộc sự chấp thuận của họ đối với việc cắt giảm chi tiêu mà họ tìm kiếm trong ngân sách liên bang.

Cho đến khi một thỏa thuận được ký kết, mối đe dọa vỡ nợ của Mỹ và tác động của nó đối với thị trường toàn cầu sẽ tăng lên mỗi ngày.

Tuần trước, Văn phòng Ngân sách Quốc hội cho biết Mỹ có thể vỡ nợ trong "hai tuần đầu tiên của tháng 6" nếu không đạt được thỏa thuận trước thời điểm đó.

Sau khi Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy cảnh báo rằng "không có tiến triển" trong các cuộc đàm phán vào cuối ngày 15/5 liên quan đến các nhân viên quốc hội.

Cũn trong ngày 15/5, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen một lần nữa tuyên bố có thể chỉ thanh toán được tất cả các hoá đơn của Chính phủ Mỹ đến hết ngày 1/6 nếu trần nợ không được nâng lên. Lời cảnh báo này của Bộ Tài chính làm gia tăng áp lực đối với phe Cộng hoà trong Quốc hội Mỹ và Nhà Trắng phải nhanh đóng đạt một thoả thuận tăng trần nợ trong 2 tuần tới.

Theo tin từ Reuters, trong lá thư thứ hai gửi lên Quốc hội Mỹ trong vòng 2 tuần trở lại đây, Bộ trưởng Bộ Tài chính Mỹ Janet Yellen xác nhận rằng đến đầu tháng 6, cơ quan này có thể sẽ không còn khả năng trang trải tất cả các nghĩa vụ thanh toán của Chính phủ. Điều này có nghĩa là Washington sẽ rơi vào tình trạng vỡ nợ lần đầu tiên trong lịch sử. Bà Yellen cho rằng để tránh vỡ nợ, trần nợ bắt buộc phải được nâng trước khi qua ngày 1/6.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ cảnh báo chính phủ vỡ nợ có thể khiến hàng triệu người nước này mất thu nhập, gây hậu quả nặng nề về kinh tế.

"Thời gian đang cạn dần. Mỗi một ngày quốc hội không hành động, cái giá phải trả lại tăng thêm, nguy cơ làm suy yếu kinh tế Mỹ", Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen nói hôm nay. "Kinh tế Mỹ đang ở thế chênh vênh. Sinh kế của hàng triệu người Mỹ cũng vậy. Không còn thời gian để lãng phí, quốc hội cần giải quyết vấn đề sớm nhất có thể".

"Đó là điều mà nước Mỹ đã không làm kể từ năm 1789", bà nói thêm.

Hậu quả toàn cầu của việc vỡ nợ bao gồm những nỗ lực của Washington nhằm chống lại Trung Quốc, và đã nổi lên như một mối quan tâm của các nhà hoạch định chính sách.

Vào ngày 4/5, Giám đốc Tình báo Quốc gia Mỹ Avril Haines cảnh báo rằng Trung Quốc và Nga có thể sẽ tìm cách khai thác một kết quả như vậy.

Cố vấn kinh tế cấp cao của Nhà Trắng Shalanda Young cùng ngày cho biết tình trạng trần nợ là "không hơn không kém một bài kiểm tra xem điều gì có hiệu quả trên thế giới này.

"Nền dân chủ vẫn hoạt động hay cách thức của Trung Quốc vẫn hoạt động?"

Thành công của Trung Quốc trong việc lôi kéo thêm nhiều quốc gia sử dụng đồng tiền của họ, đồng nhân dân tệ, để thanh toán các giao dịch quốc tế, bao gồm cả Argentina và Brazil – nhấn mạnh thách thức mà Biden phải đối mặt trong việc chống lại ảnh hưởng ngày càng tăng của Bắc Kinh trên trường toàn cầu.

Todd Belt, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học George Washington, cho biết quyết định cắt bỏ hơn một nửa lộ trình của mình trong tuần tới cho thấy ông Biden "đang cố gắng đạt được cả hai hướng và rằng ông đang ở một vị trí thực sự khó khăn".

Ông Biden "đã vận động với tư cách là người nói rằng nước Mỹ đã trở lại và chúng tôi là lãnh đạo của thế giới tự do, và… cũng để quay trở lại chính sách xoay trục của Mỹ sang châu Á," ông nói. "Và điều thực sự quan trọng đối với chính quyền là lấp đầy khoảng trống quyền lực thực sự bắt đầu tồn tại sau khi cựu tổng thống Mỹ Donald Trump rút khỏi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương".

Ông Belt cho biết thêm, một chuyến đi châu Á bị cắt ngắn có thể có lợi cho ông Biden bằng cách giúp ông có thời gian gặp mặt các nhà lãnh đạo G7, gửi thông điệp rằng ông cam kết tham gia, trong khi các nhà đàm phán giới hạn nợ chính lãnh đạo Hạ viện và Thượng viện của cả hai bên, làm việc để đạt được thỏa thuận.

Ông nói, Biden sẽ cần phải quay lại Washington để chỉ đạo một thỏa thuận cuối cùng "bởi vì Quốc hội luôn phụ thuộc vào tổng thống" trong các cuộc đàm phán về trần nợ.

Trung Quốc, quốc gia duy trì dự trữ ngoại hối lớn nhất thế giới, đã cắt giảm lượng nắm giữ trong Kho bạc Mỹ xuống còn 848,8 tỷ USD vào tháng 2 từ 859,4 tỷ USD một tháng trước đó.

Điều đó đánh dấu sự sụt giảm hàng tháng thứ 7 liên tiếp của Trung Quốc và giảm số lượng xuống mức thấp nhất trong gần 13 năm, mặc dù quốc gia này vẫn là nước ngoài nắm giữ cổ phần lớn nhất của Mỹ sau Nhật Bản.

Các cuộc thảo luận tại Nhà Trắng bao gồm Lãnh đạo Đa số Thượng viện Chuck Schumer và Lãnh đạo Thiểu số Hạ viện Hakeem Jeffries ở phe Dân chủ, với Lãnh đạo Thiểu số Thượng viện Mitch McConnell và McCarthy đại diện cho Đảng Cộng hòa.

Đảng Cộng hòa tìm cách cắt giảm chi tiêu trong một thập kỷ, trong khi Đảng Dân chủ muốn cắt giảm các chương trình xã hội và quốc phòng nhỏ hơn trong thời gian ngắn hơn.

Đảng Cộng hòa cũng muốn hủy bỏ các khoản tiền chưa sử dụng được dành để hỗ trợ các cá nhân và doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19, ước tính từ 55 tỷ đến 65 tỷ USD, điều mà ông Biden đã nói là có thể thương lượng.

Các đề xuất khác được báo cáo bao gồm nới lỏng quy trình cấp phép cho các dự án năng lượng, một vấn đề mà cả hai bên đều ủng hộ. Tuy nhiên, nhiều đảng viên Đảng Dân chủ muốn những thay đổi có lợi cho các dự án năng lượng tái tạo và phản đối bất kỳ điều gì có thể giúp ích cho các dự án nhiên liệu hóa thạch.

Các nhà hoạch định chính sách đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về những lợi thế mà việc Mỹ vỡ nợ sẽ mang lại cho Bắc Kinh, nhưng cũng đã cảnh báo trước đó về mức độ ảnh hưởng mà chính phủ Trung Quốc đã đạt được ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương do thiếu các nỗ lực ngoại giao tương đối của Mỹ ở đó.

Chính quyền của Tổng thống. Biden đã nỗ lực giải quyết vấn đề đó bằng các biện pháp như Chiến lược Đối tác Thái Bình Dương, trong đó cam kết Washington chi hơn 800 triệu USD cho các ưu tiên như biến đổi khí hậu, tranh chấp đánh bắt cá và an ninh hàng hải.

Ông Joseph Yun, đặc phái viên của tổng thống Mỹ về đàm phán lại các thỏa thuận với ba quốc đảo nhỏ bé nhưng có tầm quan trọng chiến lược ở Thái Bình Dương, gần đây cho biết rằng Washington gần đây đang cố gắng sửa chữa sự lơ là ngoại giao.

Để làm như vậy, ông Biden nên cố gắng lên lịch lại chuyến đi Papua New Guinea càng sớm càng tốt, giả sử rằng một phần chuyến công du của ông qua châu Á bị hủy bỏ, ông Belt nói thêm rằng việc hủy bỏ sẽ không phải là chưa từng có.

Cựu tổng thống Barack Obama đã phải hủy chuyến thăm Indonesia và Brunei vào năm 2013 để hướng tới thỏa thuận hạn chế nợ với Quốc hội. Cựu tổng thống Bill Clinton hủy chuyến công du Nhật Bản năm 1995 vì lý do tương tự.

"Điều này đã được thực hiện trong quá khứ", ông Belt nói.

(Nguồn: Reuters/SCMP)