Tiến sĩ Trương Đình Tuyển: Trung Quốc có thể chơi trò "câu giờ" với Mỹ

Theo TS Trương Đình Tuyển, do xuất khẩu của Trung Quốc vào Mỹ rất lớn nên hiện tại, công cụ chủ yếu mà Mỹ sử dụng là tăng thuế và hạn chế bán các sản phẩm công nghệ cao, các công ty công nghệ cho Trung Quốc. 

Dư địa áp thuế vẫn còn (kể cả mức thuế và diện mặt hàng). Khi Trump  cho rằng Trung Quốc thao túng tiền tệ, Trump có thể nâng thuế suất lên và hạn chế các doanh nghiệp Mỹ đầu tư vào Trung Quốc.

Về phía Trung Quốc, nước này không thể sử dụng "đòn" thuế quan như Mỹ bởi kim ngạch xuất khẩu của nước Cờ Hoa vào Trung Quốc chỉ khoảng 120 tỷ USD. Tuy nhiên, Trung Quốc có thể dùng các công cụ khác và có thể khiến Trump đau đầu.

TS Trương Đình Tuyển.

Ngừng mua trái phiếu Chính phủ Mỹ

Trung Quốc là một trong những quốc gia nắm giữ trái phiếu Chính phủ Mỹ nhiều nhất. Theo dữ liệu từ Cục Dự trữ Liên bang Mỹ, nước này sở hữu khoảng 1 nghìn 180 tỷ USD trái phiếu trong năm 2017. Cũng như hầu hết nhà đầu tư khác, họ cũng muốn trữ đồng bạc xanh ở một kênh an toàn và trái phiếu Mỹ là khoản đầu tư an toàn đó.

Tuy nhiên, nếu chính quyền Trung Quốc bị ép buộc quá mức thì họ có thể quyết định giảm bớt tỷ trọng hoặc ngừng mua trái phiếu Chính phủ Mỹ. Điều này có thể tác động mạnh tới nền kinh tế Mỹ.

Nếu Trung Quốc bán trái phiếu Mỹ ra thị trường thì lợi suất trái phiếu Chính phủ Mỹ có thể gia tăng. Vấn đề ở đây là: Những người nắm giữ trái phiếu Chính phủ Mỹ trên khắp thế giới sẽ chứng kiến giá trái phiếu của họ sụt giảm.

Ngoài ra, lãi suất cao hơn cũng làm gia tăng chi phí đi vay của Chính phủ Mỹ thông qua việc phát hành trái phiếu mới, và các công ty phát hành trái phiếu doanh nghiệp có lẽ cũng phải trả chi phí đi vay cao hơn. Tuy nhiên, có nhiều lý do để Trung Quốc không làm thế, vì nó sẽ làm giảm giá trị của khoản trái phiếu Trung Quốc nắm giữ, đồng thời không có kênh an toàn thay thế cho lượng USD của họ.

Nếu họ muốn gây tổn thương cho nước Mỹ thì đây có thể là một lựa chọn. “Điều này sẽ làm giảm nguồn thu Chính phủ Mỹ trong lúc ngân sách đang thâm hụt lớn. Do đó, nó gây nhiều áp lực lên Mỹ”.

Phá giá đồng Nhân dân tệ

Trung Quốc cũng có thể phá giá Nhân dân tệ. Trên thực tế, đây có thể là công cụ tốt nhất để đáp trả lại Mỹ. “Tiền tệ là đòn bẩy hiệu quả nhất để bù đắp cho tác động của hàng rào thuế quan”.

Nếu Nhân dân tệ rớt giá 8% thì các nhà nhập khẩu Mỹ chỉ nhận thấy giá hàng Trung Quốc tăng thêm 2% sau khi tính tới tác động của hàng rào thuế. Các công ty Mỹ sẽ không cảm thấy chênh lệch quá nhiều. Tháng 8 vừa qua CNY đã giảm đến ngưỡng 7 CNY/USD, đây là ngưỡng mà Trung Quốc không muốn vượt qua.

Trung Quốc không muốn Nhân dân tệ rớt giá quá nhiều và quá nhanh để tránh Mỹ sử dụng chiêu bài chống thao túng tiền tệ và gia tăng các biện pháp trừng phạt. Phá giá CNY cũng sẽ gây áp lực lên lạm phát và làm mất ổn định thị trường tài chính.

Thương chiến Mỹ - trung sẽ còn kéo dài trong thời gian tới.

Hơn nữa, theo nhiều nhà quan sát, Trung Quốc đang dần chuyển sang tỷ giá hối đoái thả nổi. Những gì họ không muốn thấy là Nhân dân tệ biến động quá mạnh. nhưng họ vẫn sẵn sàng chấp nhận để Nhân dân tệ giảm thêm, miễn là không biến động quá mạnh và không thấp hơn ngưỡng giới hạn 7 CNY/USD.

Tuy nhiên, Trong phiên ngày 26/8/2019), PBOC xác định tỷ giá này là: 7,0570 CNY đổi 1 USD, cao hơn so với mức 7.0572 CNY đổi 1 USD - một phiên hiếm hoi giữ giá CNY. Với biên độ hiện tại là /-2% so với mức tham chiếu, đồng CNY tại thị trường trong nước có thể biến động trong phạm vi 6,9394 và 7,2226. 

Gây khó dễ cho các công ty Mỹ

Chính quyền Trung Quốc có nhiều sức ảnh hưởng đối với người dân trong nước và doanh nghiệp nước họ. Nếu họ muốn cư dân ngừng đi du lịch tới Mỹ hoặc ngừng mua hàng hóa Mỹ thì họ có thể làm được như họ đã từng làm khá hiệu quả với Hàn Quốc và Nhật Bản. Họ cũng có thể ngừng mua máy bay Boeng của Mỹ.

Đây sẽ là một đòn mạnh giáng vào Tập đoàn khổng lồ này vì ¼ máy bay do Boeng sản xuất được bán cho Trung Quốc. Cũng vậy, lượng ô tô Mỹ bán ở thị trường Trung Quốc (4 triệu chiếc) còn lớn hơn lương bán tại thị trường nội địa Mỹ (3 triệu).

Ngoài ra, Trung Quốc còn có thể gây khó dễ cho các công ty Mỹ muốn rút tiền mặt ra khỏi Trung Quốc vì việc chuyển tiền mặt cần phải được sự chấp thuận và Trung Quốc có thể làm chậm tiến trình này. Trung Quốc cũng có thể gây khó khăn cho những người lấy VISA vào Mỹ, hoặc có thể gia tăng gánh nặng về quy định lên các công ty Mỹ. Họ còn có thể đánh thuế lên một số doanh nghiệp, triển khai các cuộc điều tra chống độc quyền hoặc thi hành các quy định về môi trường.

Cô lập Mỹ

Trung Quốc có thể chơi trò “câu giờ”. Chủ tịch Tập Cận Bình có thể nắm giữ quyền lực lâu dài, và ông có thể tận dụng khoảng thời gian của mình để bồi đắp mối quan hệ thương mại với các nước khác trên thế giới và cô lập Mỹ.

Trung  Quốc đang cố gắng "lấy lòng” Châu Âu, Canada, áp dụng phương châm “Hợp tung liên hoành”, lôi kéo các nước trong tổ chức Hợp tác Thượng Hải và các nước Trung Đông, Châu Phi. Việc tổ chức hội chợ nhập khẩu Hồng Kiều Thượng Hải là một ví dụ.

Một công cụ quan trọng khác là sư dụng “con bài”  Triều Tiên. Mặc dù Trump và Kim Jong Un đã có tuyên bố chung Singapore, đã gặp nhau ở Hà Nội và gần đây nhất là vùng đất Triều Tiên, sát vĩ tuyến 38 nhưng chương trình “Phi hạt nhân hóa” bán đảo Triều Tiên vẫn bế tắc.

Trong khi đó, phi hạt nhân hóa là yêu cầu hết sức quan trọng của Mỹ, là một “điểm cộng” rất có giá của Trump trong nhiệm kỳ Tổng thống của ông. Mỹ có thể nhượng bộ Trung Quốc. Đổi lại, Trung Quốc phải phối hợp với Mỹ trong giải quyết chương trình phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên. Lưu ý rằng, gần đây nhất, Nga và Trung Quốc đều đã từ chối yêu cầu của Mỹ không bán xăng dầu cho Triều Tiên.