Tại sao CPTPP có thể là câu trả lời cho cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung

Alexander Graham Bell từng nói rằng khi một cánh cửa đóng lại, một cánh cửa khác sẽ mở ra. Vì vậy, bây giờ: 2018 đã chứng kiến ​​sự khởi đầu của một cuộc chiến thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, nhưng cũng đã khai sinh Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP, một hiệp định thương mại tiên tiến gồm 11 thành viên ở thế kỷ 21 có hiệu lực vào ngày 30/12.

CPTPP có thể là chìa khoá cho chiến tranh thương mại Mỹ-Trung.

Sự vắng mặt của Mỹ trong hiệp định thương mại này mang đến cho Trung Quốc cơ hội mở rộng mạng lưới đối tác và tránh bị loại khỏi bất kỳ hệ thống thương mại mới nào, Trung tâm Trung Quốc và Toàn cầu hóa tại Bắc Kinh đề xuất.

Trong một bài bình luận trên Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (SMCP) của ông Peter A. Petri, Viện kinh tế quốc tế Peterson và ông Michael G. Plummer, trường Đại học Johns Hopkins nhận định, CPTPP là câu trả lời cho cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung.

Cụ thể, quyết định gia nhập CPTPP của Trung Quốc có thể giải quyết nhiều thách thức mà cuộc chiến thương mại đang gây ra. Bằng cách áp dụng các quy tắc thương mại của CPTPP, Trung Quốc có thể làm giảm căng thẳng với Mỹ và các quốc gia khác. 

Bằng cách tham gia vào mạng lưới thương mại năng động của khu vực, Trung Quốc có thể đẩy nhanh tăng trưởng kinh tế và đa dạng hóa thị trường. Và bằng cách cam kết với các tiêu chuẩn chính sách quốc tế cao, Trung Quốc có thể tiếp thêm sinh lực cho quá trình cải cách trong việc xây dựng nền kinh tế mở và hiện đại.

Xuất khẩu hàng điện tử của Trung Quốc sẽ được gia tăng nếu nước này tham gia CPTPP. Ảnh: Reuters.

Trong một nghiên cứu của Viện kinh tế quốc tế Peterson, ước tính rằng CPTPP hiện tại, sẽ bổ sung thêm 147 tỷ USD hàng năm vào thu nhập GDP toàn cầu. Đây là một khoản tiền lớn, nhưng nó có thể tăng lên tới 632 tỷ USD mỗi năm nếu Trung Quốc tham gia, vượt qua những lợi ích mà TPP trước đó sẽ tạo ra với sự tham gia của Mỹ. Xuất khẩu của Trung Quốc sang khu vực sẽ tăng trưởng rất nhanh về điện tử và máy móc.

Ngoài việc giảm các rào cản thông thường đối với thương mại, như thuế quan và hạn ngạch, CPTPP cung cấp quy tắc cho quan hệ kinh tế hiện đại. Bằng cách áp dụng các quy tắc này, Trung Quốc sẽ cam kết điều chỉnh các chính sách, bao gồm cả những chính sách bị Mỹ chỉ trích. Theo hướng phù hợp với các quy tắc toàn cầu. 

Ví dụ, các quy tắc CPTPP sẽ yêu cầu Trung Quốc làm cho các công ty nhà nước minh bạch hơn, bí mật thương mại và tài sản sở hữu trí tuệ sẽ được bảo vệ tốt hơn, các nhà đầu tư nước ngoài sẽ chịu ít hạn chế hơn và các công ty sẽ tự do hơn khi tham gia vào thương mại điện tử và chuyển dữ liệu xuyên biên giới. 

Những quy tắc này đều không dễ dàng để thực hiện và sẽ đòi hỏi những cải cách lớn. Nhưng Canada, Nhật Bản, Việt Nam và các quốc gia khác đã sử dụng các quy tắc CPTPP để thúc đẩy cải cách.

Các quy tắc CPTPP, nếu được thực thi đúng cách, cũng có khả năng đáng tin cậy đối với Hoa Kỳ, vì các phần chính của thỏa thuận đã được đưa vào Thỏa thuận Hoa Kỳ-Mexico-Canada mới. Ngay cả khi Mỹ vẫn ở ngoài CPTPP, Trung Quốc có thể cam kết, trong các cuộc đàm phán song phương, để đưa ra các quy tắc tương tự áp dụng cho thương mại và đầu tư của Hoa Kỳ, chịu sự thực thi của Hoa Kỳ.

Từ quan điểm chính trị, CPTPP sẽ giúp giảm căng thẳng thương mại và tăng cường ngoại giao kinh tế của Trung Quốc. Một số đối tác CPTPP này có thể lo ngại về sự cạnh tranh từ Trung Quốc, nhưng hầu hết sẽ hoan nghênh thị trường rộng lớn này và các thay đổi định hướng thị trường của Bắc Kinh.

Quan hệ kinh tế và chính trị giữa Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Đông Nam Á cũng sẽ được hưởng lợi. Từ góc độ toàn cầu, Trung Quốc và khu vực sẽ cung cấp hỗ trợ thiết yếu cho một hệ thống thương mại dựa trên quy tắc, vào chính thời điểm Mỹ đang rút lui. 

Nhưng chắc chắn, ngay cả khi Trung Quốc cam kết tham gia CPTPP, việc gia nhập của họ có thể không diễn ra suôn sẻ hoặc nhanh chóng. Nhưng ngay cả khi điều này không xảy ra ngay lập tức, việc Trung Quốc tập trung vào các quy tắc CPTPP sẽ gửi tín hiệu mạnh mẽ đến thế giới về cam kết của nước này đối với các chuẩn mực quốc tế.

Cuối cùng, với tư cách thành viên trong CPTPP sẽ không dễ dàng khiến căng thẳng biến mất. Mặc dù các quốc gia trong CPTPP có nhiều thập kỷ hợp tác về mọi thứ, từ quốc phòng đến các tổ chức quốc tế. Mỹ, Liên minh châu Âu và Nhật Bản thường xuyên có những thương vụ lớn. Khi Trung Quốc phát triển, xung đột cũng sẽ tiếp tục và gia tăng theo thời gian. Nhưng việc tham gia CPTPP sẽ giảm thiểu rủi ro xung đột thương mại, thay vì có thể dẫn đến các thỏa thuận mang tính xây dựng, trở thành chiến tranh thương mại, vốn luôn mang tính hủy diệt.