Sức mạnh quân sự Mỹ - Iran: Kẻ tám lạng, người nửa cân

Theo bảng xếp hạng sức mạnh quân sự của tổ chức Global Fire Power năm 2019, Mỹ hiện đứng vị trí số một trong tổng số 137 nước được xếp hạng với ngân sách quốc phòng 716 tỉ USD. Trong khi đó, Iran hiện chỉ xếp thứ 14 với ngân sách quốc phòng 6,3 tỉ USD. 

Tờ The Washington Post nhận định dù lép vế hơn hẳn Mỹ về sức mạnh quân sự, song “tài sản” lớn nhất của Iran tính đến thời điểm hiện tại là mạng lưới các lực lượng ủy nhiệm và phiến quân có khả năng đe dọa ưu thế quân sự của Washington ở khu vực trong bối cảnh quan hệ hai nước lại bước vào giai đoạn căng thẳng mới.

So sánh quân số và vũ khí giữa quân đội Mỹ và Iran: Đồ họa: Salamnfws.

Theo đó, điểm then chốt của Iran là chiến thuật “phòng ngự chủ động”, do lực lượng đặc nhiệm Quds dẫn đầu. Chiến thuật này bao gồm việc sử dụng các đồng minh và lực lượng ủy nhiệm tại khu vực, được biết đến với cái tên “trục kháng chiến” để làm suy yếu, ngăn cản và đưa chiến tranh ra xa lãnh thổ Iran.

Bộ binh

Theo bảng xếp hạng thực lực quân sự của Global Fire Power, Mỹ hiện đứng vị trí số 1 trong tổng số 137 nước được xếp hạng với ngân sách quốc phòng 716 tỉ USD.

Quân đội Mỹ có 1.281.900 lính cùng 860.000 lính dự bị. Sỡ hữu 6.287 xe tăng, 39.223 xe chiến đấu bộ binh, 1.856 khẩu pháo.

Theo trang tin hải quân Mỹ USNI News, hải quân Mỹ hiện triển khai 28.000 lính tại khu vực Trung Đông, nhiều hơn bất cứ khu vực nào khác. Hồi tháng 5, Mỹ triển khai nhóm tác chiến tàu sân bay USS Abraham Linncoln, oanh tạc cơ B-52, tên lửa phòng không Patriot và mới đây là nhóm tàu tấn công đổ bộ USS Boxer đến khu vực. Ngoài ra, Mỹ còn có lực lượng binh lính đồn trú tại nhiều căn cứ ở các nước quanh Iran.

Lực lượng Vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) chịu trách nhiệm thiết lập các phòng tuyến ở bên ngoài lãnh thổ nước này.

Trong khi đó, Iran hiện xếp thứ 14 trên bảng xếp hạng của Global Fire Power với ngân sách quốc phòng 6,3 tỉ USD. Quân đội Iran hiện có 523.000 lính cùng 350.000 lính dự bị. 

Nước này sở hữu 1.634 xe tăng, 2.698 khẩu pháo. Ngoài ra, Iran được cho là còn hỗ trợ các lực lượng ủy nhiệm ở nhiều nước trong khu vực như Afghanistan, Iraq, Li Băng, Syria, Yemen...

Mặc dù thua kém tiềm lực so với Mỹ và các nước đồng minh trong khu vực, nhưng Iran vẫn được xem là mối đe dọa nguy hiểm vì nước này dựa vào chiến lược chiến tranh không cân xứng.

Một điểm trọng tâm trong chiến lược phòng thủ của Iran là “phòng thủ tuyến đầu” (forward defense), được lực lượng đặc nhiệm Quds Force của Vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) đảm trách, theo Đài Deutsche Welle.

Không quân

Theo Global Fire Power (GFP), không quân Iran đang vận hành 509 máy bay các loại, được xếp hạng 24 trên tổng số 137 quốc gia trong danh sách của GFP. Không quân Iran sở hữu 142 tiêm kích, 165 cường kích, 89 máy bay vận tải, 104 máy bay huấn luyện, 126 trực thăng vận tải và 12 trực thăng tấn công.

Máy bay chiến đấu mạnh nhất của Iran là MiG-29 do Liên Xô sản xuất, F-14 Tomcat do Mỹ sản xuất và bán cho nước này trước Cách mạng Iran năm 1979. Những chiến đấu cơ này cho dù được Iran tự nâng cấp nhưng vẫn khó có thể so sánh được với các chiến đấu cơ hiện đại của Mỹ.

Mỹ có ưu thế tuyệt đối về không quân so với Iran. Ảnh: Không quân Mỹ.

Trong khi đó, Mỹ là lực lượng không quân mạnh nhất thế giới. Quân đội Mỹ có tổng số máy bay là 13.398 trong đó có 5.193 chiến đấu cơ, oanh tạc cơ. Chỉ tính riêng tàu sân bay USS Abraham Lincoln (CVN-72) đã có thể mang theo tới 90 máy bay các loại, chưa tính đến máy bay tại các căn cứ Không quân Mỹ ở Trung Đông.

Về sức mạnh không quân, Mỹ hoàn toàn vượt trội so với Iran. Không quân Iran khó có thể đấu tay đôi với Mỹ trong một cuộc xung đột nếu có. Tuy vậy, không quân Iran có một vũ khí nguy hiểm khác là máy bay không người lái (UAV).

Hải quân

Cũng theo GFP, hải quân Iran có tổng cộng 398 tàu chiến các loại, trong đó có 7 tàu hộ vệ tên lửa, 3 tàu hộ tống, 34 tàu ngầm. Lực lượng đông đảo nhất của hải quân Iran là các xuồng tên lửa tốc độ cao, vũ khí trung tâm trong chiến thuật tác chiến phi đối xứng trên biển của Tehran.

Tàu tấn công đổ bộ USS Boxer đi qua Thái Bình Dương hồi tháng 3

Trong khi đó, Hải quân Mỹ sở hữu 415 tàu chiến các loại, gồm 11 siêu hàng không mẫu hạm, 11 tàu đổ bộ tấn công, 22 tuần dương hạm, 68 tàu khu trục, 68 tàu ngầm, 15 tàu hộ tống, 13 tàu tuần tra, 11 tàu quét mìn.

Xét về tổng số tàu chiến giữa Mỹ và Iran gần tương đương nhau, nhưng các tàu chiến của Mỹ đều là những chiến hạm cỡ lớn với sức mạnh tấn công và phòng thủ cực mạnh. Trong khi đó, hải quân Iran chủ yếu dựa vào chiến thuật tấn công kiểu “bầy đàn” của các xuồng tên lửa tốc độ cao.

Nhà phân tích quân sự David Axe, quản lý trang mạng quốc phòngWar is Boring (một trong mười trang mạng quân sự hàng đầu thế giới) từng lập luận, đối mặt với hỏa lực mạnh và tinh vi của Hải quân Mỹ, quân đội Iran trong nhiều thập niên qua đã cố gắng phát triển chiến thuật “bầy đàn” nhằm làm giảm ưu thế công nghệ của Mỹ.

Ông Axe cho rằng thay vì cố gắng phát triển kho vũ khí phù hợp năng lực của vũ khí Mỹ, Iran triển khai số lượng lớn các hệ thống đơn giản trên đất liền, trên biển và trên không. Mục đích của kế hoạch là tạo ra sự áp đảo về số lượng so với Mỹ.

Tên lửa đạn đạo

Iran sở hữu kho tên lửa đạn đạo đồ sộ nhất Trung Đông. Đây cũng là vũ khí nguy hiểm nhất của Tehran trong cuộc xung đột quân sự nếu có với Mỹ. Các tên lửa đạn đạo Iran có tầm bắn tối đa khoảng 2.500 km, có thể được sử dụng để tấn công căn cứ quân sự của Mỹ và đồng minh trong khu vực.

Tehran xem tên lửa đạn đạo là công cụ răn đe chống lại Israel. Trong trường hợp Iran bị tấn công, nó sẽ là phương tiện đáp trả vào quân đội Mỹ và đồng minh. Chiến lược này có thể được kết hợp với chính sách “phòng thủ tiền phương”, thông qua lực lượng quân sự ủy nhiệm như phiến quân Houthi và Hezbollah.

Tên lửa đạn đạo Shahab 3 của Iran, có tầm bắn 2.000 km.

Cuộc nội chiến tại Yemen là một minh chứng cho chiến thuật “phòng thủ tiền phương” của Iran. Phiến quân Houthi được Iran hậu thuẫn liên tục phóng tên lửa vào Saudi Arabia để đáp trả việc nước này can thiệp vào nội chiến ở Yemen.

Phiến quân Houthi từng phóng 2 tên lửa chống hạm do Iran cung cấp nhắm vào tàu khu trục USS Mason (DDG 87) của Mỹ, khi tàu đi qua eo biển Bad-el-Mandeb vào năm 2016. Dù tên lửa đã bị hệ thống phòng thủ trên tàu đánh chặn, nhưng đó là một tín hiệu cho thấy sự nguy hiểm của tên lửa Iran đối với tàu chiến Mỹ.

Nếu chiến tranh giữa Mỹ và Iran xảy ra, chiến thuật này nhiều khả năng sẽ được phát huy để đáp trả vào các căn cứ quân sự và đồng minh của Mỹ.

Trong khi đó, Mỹ không có tên lửa đạn đạo có tầm bắn trên 500 km, vì điều này bị cấm theo thỏa thuận Hiệp ước các lực lượng hạt nhân tầm trung (INF) ký kết với Liên Xô vào năm 1987. Tuy vậy, Mỹ sở hữu kho tên lửa hành trình tấn công mặt đất Tomahawk đồ sộ, vũ khí được ví von là “sứ giả chiến tranh”.

Tomahawk có tầm bắn hơn 2.500 km, cùng hệ thống dẫn đường tiên tiến có thể đánh trúng mục tiêu với sai số chỉ 10 m. Nó sẽ là lựa chọn hàng đầu trong một cuộc tấn công phủ đầu vào Iran.