Sau nỗi bàng hoàng lũ quét, ai là người có tội?

Cáchìnhảnhtang thương của những nạn nhân đẩy cảm xúc của nhiều ngườiđi quágiới hạn bình thường.

“Xác người nằm quanh đây, trong mưa lạnh này/ Bên xác người già yếu, có xác còn thơ ngây…”. Câuhátcũnhư xácđịnh các hình ảnh buồn bã về bà cụ còn co ro trong tấm khăn mỏng cứng đờ tấp vào một mésông, vềngười mẹđãgồng lưng che cảtráinúiđấtđổxuống con mình, vềđứa bé ba tháng tuổi đã không còn cười rạng rỡ mặt trời lần nào nữa…

Ai trong số 102 người chết và mất tích vì mưa lũ ấy cũng có một quá khứ, một gia đình và những hy vọng. Chỉ khác biệt là phần lớn họ sống tại những nơi thường xảy ra thiên tai, khó khăn khi tiếpcận và cứu hộ, như phần dễ tổn thương nhất họ đã tổn thương. Và sẽ buồn gấp bội nếu sự mất đi của họ chỉ gợi nên sự bàng hoàng chốc lát mà không phải là những bài học, những chính sách bảo vệ tốt hơn, những hành động quyết liệt hơn.

Những con số ấy không phải là duy nhất và nhiều nhất, thử giở vài tư liệu về thống kê lũ lụt ta sẽ thấy. Trong các năm 2002 và 2007, lũ quét làm chết 82 người, thiệt hại gần 2.000 tỉ đồng ở Hà Tĩnh. Năm 2010, Hà Tĩnh phải gánhchịu liên tiếp hai trận lũ, làm 51 người chết, tổng thiệt hại về tài sản ước tính 6.374 tỉ đồng…

Dẫu biết tính chất bão lũ ở miền Trung khác với bão lũ ở miền núi phía Bắc nhưng xét cho cùng, một phần nguyên nhân của thiên tai nặng nề này là như nhau: Những cánh rừng nguyên sinhđãbị “cạo trọc”... Do đó khi có mưa lũ, tấm chắn rừng đã không còn nữa nên hậu quả mới khủng khiếp như vậy.

Nhà văn Nguyên Ngọc từngnói: “Không bao giờ coi rừng là tài nguyên. Không bao giờ có khái niệm khai phá, chinh phục, chiếm lĩnh tự nhiên, rừng. Đơn giản, Rừng đối với họ (người Tây Nguyên) là Tất cả, là Mẹ, là cội nguồn của sự sống”.

Và như thế, trong mỗi mạng người bị mất đi có phần lỗi của chính tôi khi mê mẩn một khung cửa gỗ tự nhiên chạm đẹp nào đó. Là phần lỗi của việc bao nhiêu năm xem việc khai thác gỗ, chặt rừng là một ngành công nghiệp lớn.

Và như thế, mắt của những em bé vùi trong đất đỏ còn ám trên các biệt phủ toàn gỗ quý được hình thành mộtcáchđầyámmuội. Vànhưthế,những xácngười trênsông cógóptay của những kẻđãphùphépmất hàng trăm, hàng ngàn hecta rừng…

Đểnhững tiếng cười em thơcònvang,đểhạnh phúccònđậu lạiđược ngay cảởmột xómnúixa không chỉlàchuyện nâng cao cácphươngándi dời, sơtán,cácbiện phápbảo vệcho người dânởvùng dễbịtổn thương bởi thiêntai màcònlàviệc nuôidưỡng mộtýthức xanh. Một chính sách xanh, một giải pháptriệtđểhơn mới làtình thương lớn nhất chođồng bàochứkhông phải sựđau xót, bàng hoàng rồi sau đó mọi chuyện lại đâu vào đấy.