Pemex - công ty năng lượng nhà nước Mexico mắc nợ nhiều nhất thế giới

Rủi ro của đất nước

Cơ quan định giá tài chính Fitch Ratings ngày 24/8 cho biết công ty dầu mỏ nhà nước Mexico Pemex có khoản nợ lớn nhất so với các công ty cùng ngành ở Mỹ Latinh. Trong số các công ty cùng ngành trong khu vực Mỹ Latinh, bao gồm YPF của Argentina, Petrobras của Brazil và Ecopetrol của Colombia, thì Pemex cũng có tỷ lệ nợ được chứng minh cao nhất, ở mức 14,70 USD/thùng dầu tương đương, Fitch cho biết.

Nợ của Pemex cũng là một rủi ro đối với đất nước. Moody's cũng đã đề cập đến vấn đề này như một yếu tố trong quyết định hạ xếp hạng của Mexico vào năm 2022. Vụ việc gần đây liên quan đến vụ vượt 500 triệu USD có nghĩa là Pemex sẽ cần thêm hỗ trợ tài chính từ chính phủ. Nhưng liệu gã khổng lồ dầu mỏ này có thể dựa vào các gói cứu trợ để tồn tại trong bao lâu nữa?

Một số vấn đề của Pemex có lịch sử lâu dài. Vào những năm 1970 sau khi Cantarell, một trong những mỏ dầu lớn nhất thế giới, được phát hiện ở Vịnh Mexico, Pemex đã trở thành động lực của nền kinh tế Mexico. Nhưng các chính phủ lại coi nó như một con bò sữa "và vắt sữa nó đến chết", Jorge Castaneda Morales, một nhà phân tích cho biết.

Các chính phủ kế tiếp cũng áp thuế cao cắt cổ đối với Pemex, hạn chế khả năng đầu tư của công ty này. Họ buộc công ty phải đưa ra những quyết định không phải lúc nào cũng đúng đắn từ góc độ kinh doanh. 

Kết quả là Pemex chưa bao giờ mạo hiểm thực sự trong lĩnh vực thăm dò khí đốt và có hoạt động hóa dầu kém phát triển. Carlos Elizondo, cựu thành viên hội đồng quản trị của Pemex, mô tả mối quan hệ giữa nhà nước và gã khổng lồ dầu mỏ là một "cuộc hôn nhân đầy rẫy những vấn đề".

Enrique Pena Nieto, tổng thống Mexico từ năm 2012 - 2018, đã cố gắng làm cho Pemex trở nên độc lập và sinh lời hơn, như một phần trong kế hoạch cải tổ lĩnh vực năng lượng của ông. Ông loại bỏ trợ cấp dầu mỏ và mở cửa lĩnh vực này cho các công ty tư nhân. Điều này dẫn đến một số thành công, chẳng hạn như việc phát hiện ra các lĩnh vực mới. 

Tuy nhiên, trong thời gian ông nắm quyền, khoản nợ của Pemex đã tăng vọt, từ 61 tỷ USD năm 2012 lên 106 tỷ USD vào năm 2018. Công ty chìm trong nạn tham nhũng. Pemex bị lôi kéo vào vụ bê bối Odebrecht, trong đó một gã khổng lồ xây dựng Brazil đã hối lộ hàng triệu USD để đảm bảo các hợp đồng. Emilio Lozoya, cựu lãnh đạo Pemex, đang ngồi tù chờ xét xử vì tội tham nhũng. 

Nghịch lửa

Kể từ khi lên nắm quyền vào năm 2018, tổng thống Andres Manuel Lopez Obrador không chỉ đặt ra mục tiêu giải cứu công ty mà còn muốn khôi phục lại vinh quang trước đây. Ông muốn cắt giảm nợ của công ty, giúp Mexico tự chủ được xăng dầu và tăng sản lượng dầu lên 45%. 

Chính phủ của ông đã bơm tổng cộng hơn 1,3 nghìn tỷ peso (73 tỷ USD) vào Pemex, với kế hoạch trao thêm 4,6 tỷ peso cho công ty này trong ngân sách năm 2024. Thuế suất của Pemex đã giảm từ 65% năm 2018 xuống 40% hiện nay và sẽ giảm xuống 35% vào năm 2024.

Ông Lopez Obrador lo ngại về an ninh năng lượng, vì Mexico nhập khẩu khoảng 60% lượng khí đốt tự nhiên từ Mỹ. Nhưng ông cũng muốn quay ngược thời gian và đảm bảo rằng dầu mỏ đang cung cấp năng lượng cho nền kinh tế. Kết quả là chính phủ đổ tiền vào công ty mà không yêu cầu công ty phải thực hiện những cải cách đáng kể.

Nhưng không chỉ khoản nợ khổng lồ của Pemex khiến ông Lopez Obrador không thể hồi sinh gã khổng lồ dầu mỏ về trạng thái cũ. Mexico không còn là một nền kinh tế dầu mỏ. Năm 2021, doanh thu từ dầu mỏ chỉ chiếm 16% doanh thu của chính phủ.

Các mỏ dầu cũ của đất nước đang suy giảm, bao gồm cả Cantarell. Tổng sản lượng dầu của Mexico đạt đỉnh vào năm 2004 và đã giảm khoảng một nửa kể từ đó, xuống chỉ còn dưới 2 triệu thùng mỗi ngày vào năm 2022. Các trữ lượng dầu mới nằm ở vùng nước sâu thì Pemex không thể khai thác vì thiếu kinh phí hoặc công nghệ.

Sản xuất khí đốt tự nhiên đã giảm. Tổng thống cũng đã hạn chế đáng kể số lượng đối thủ cạnh tranh trong khu vực tư nhân. 

Năm 2022, chính quyền của ông Lopez Obrador mua lại Deer Park, một nhà máy lọc dầu ở Texas. Trước đây Mexico đã trả tiền để xử lý phần lớn dầu thô của mình. Nhưng thay vì mua các nhà máy lọc dầu khác ở nước ngoài hoặc nâng cao công suất của các nhà máy trong nước, tổng thống lại nhất quyết xây dựng một nhà máy mới. 

Tọa lạc tại bang Tabasco, nhà máy này đã tiêu tốn ít nhất 18 tỷ peso kể từ khi bắt đầu xây dựng vào năm 2019. Con số này cao hơn gấp đôi so với ước tính ban đầu của chính phủ. 

Giới phân tích tỏ ra hoài nghi về chiến lược mới của Pemex với việc xây dựng các khu mỏ dầu nước nông và ngoài khơi thay vì các hồ chứa nước sâu, dù phức tạp hơn nhưng khả quan hơn nhằm tăng nguồn dự trữ đang cạn kiệt.

Không dễ thịnh vượng 

Pemex cũng phải chịu trách nhiệm về tình trạng nợ nần chồng chất hiện tại khi hàng loạt vấn đề xảy ra. Các chương trình cắt giảm chi phí đã loại bỏ nhiều nhân tài phục vụ cho công ty. 

Vào tháng 5, các nhà máy lọc dầu của nước này xử lý chưa đến một nửa lượng dầu mà họ có thể hoạt động hết công suất. Pemex chưa chuẩn bị cho xu hướng toàn cầu hướng tới năng lượng sạch. Nhu cầu về dầu trong quá trình chuyển đổi sẽ vẫn duy trì, nhưng nó sẽ phải được khai thác với giá rẻ và tương đối sạch.

Thời gian nắm quyền của ông Lopez Obrador sắp kết thúc vào năm tới. Việc giải quyết mớ hỗn độn này sẽ thuộc về tổng thống tiếp theo. Claudia Sheinbaum, ứng cử viên cho đảng của ông Lopez Obrador có thể nắm chắc phần thắng cho vị trí này. Tuy nhiên, bà Sheinbaum chưa đưa ra chính sách nào cho Pemex. 

Với bằng tiến sĩ về kỹ thuật môi trường, Sheinbaum quan tâm đến năng lượng tái tạo hơn là người cố vấn của mình. Chính phủ của bà có thể sẽ phải bắt đầu bằng việc gánh một phần khoản nợ của Pemex. Công ty dầu mỏ không thể tái cấp vốn và việc chính phủ chuyển giao cho Pemex không hiệu quả, vì nợ của công ty dầu mỏ đắt hơn nợ chính phủ.

Bà Sheinbaum cũng sẽ cần tìm ra vai trò của Pemex ở Mexico hiện đại. Pemex có rất ít dư địa để tự chuyển đổi, không giống như Petrobras của Brazil và YPF của Argentina, lần lượt đã đa dạng hóa sang sản xuất nước sâu và đá phiến. 

Rất có thể công ty không có sự may mắn về mặt địa chất, nhưng nếu Pemex chịu tìm kiếm các đối tác tư nhân khác, có thể vị thế sẽ khác đi. 

(Nguồn: Economist)

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin