Nền kinh tế Anh sẽ ra sao khi Boris Johnson từ chức?

Cuộc chạy đua để thay thế Johnson có thể kéo dài hàng tuần. Điều đó sẽ khiến nền kinh tế lớn thứ 5 thế giới có nguy cơ tiếp tục trôi dạt khi đồng bảng Anh gần mức thấp nhất trong 2 năm so với đồng USD và Ngân hàng Trung ương Anh đang trong tình thế tiến thoái lưỡng nan về việc tăng lãi suất mà không làm tổn hại đến hoạt động kinh tế.

Thời gian của các cuộc tranh cử lãnh đạo Đảng Bảo thủ không hoàn toàn giống nhau. Theresa May cần ít hơn ba tuần để giành chiến thắng sau khi David Cameron nghỉ việc vào năm 2016 khi các ứng cử viên khác bỏ cuộc. Nhưng Johnson phải mất 2 tháng để trở thành nhà lãnh đạo mới sau khi bà May tuyên bố ý định từ chức vào năm 2019.

Sau đây là bản tóm tắt những câu hỏi chính đặt ra đối với nền kinh tế Anh khi "bộ phim chính trị" diễn ra.

Lạm phát

Thậm chí, hơn nhiều quốc gia khác, Anh đang cảm thấy áp lực của tỷ lệ lạm phát ở mức cao nhất trong 40 năm là 9,1%. Ngân hàng Trung ương Anh (BoE) cho rằng, lạm phát sẽ đạt mức cao nhất 11% vào cuối năm nay.

Vào tháng 4, Quỹ Tiền tệ Quốc tế cho biết Anh phải đối mặt với lạm phát dai dẳng hơn, cũng như tăng trưởng chậm hơn bất kỳ nền kinh tế lớn nào khác vào năm 2023.

Sự sụt giảm gần đây của đồng bảng Anh đã làm tăng thêm áp lực lạm phát, mặc dù triển vọng tăng chi tiêu công hoặc cắt giảm thuế để củng cố vận may của Đảng Bảo thủ đã đẩy đồng bảng Anh tăng lên vào thứ Năm.

Nhưng bất cứ ai thay thế Johnson có thể phải làm rất nhiều để bù đắp tác động của sự gia tăng giá năng lượng và lương thực toàn cầu.

Chính sách tài khóa

Bất cứ ai kế nhiệm Johnson phải đưa ra các quyết định lớn về thuế và chi tiêu có thể làm giảm nguy cơ suy thoái nhưng cũng có thể làm tăng thêm sức nóng lạm phát trong nền kinh tế.

Khi thôi giữ chức bộ trưởng tài chính hôm thứ Ba, Rishi Sunak cho biết ông đã bất đồng về chính sách với Johnson, người từ lâu đã thúc đẩy cắt giảm thuế nhiều hơn. Ưu tiên ngắn hạn của Sunak trước khi ông từ chức là giảm bớt gánh nặng nợ của nước Anh, vốn đã tăng vọt lên trên 2.000 tỷ bảng Anh trong đại dịch COVID-19.

Các nhà phân tích tại ngân hàng Citi của Mỹ cho biết họ dự kiến các ứng cử viên lãnh đạo Đảng Bảo thủ Priti Patel và Liz Truss, những người từng là bộ trưởng nội vụ và ngoại giao của Johnson, có thể kêu gọi cắt giảm thuế nhanh chóng và chi tiêu cao hơn, trong khi Sunak và cựu bộ trưởng y tế Sajid Javid có thể sẽ thận trọng hơn về mặt tài chính.

Cơ quan giám sát ngân sách của Anh hôm thứ Năm cho biết nợ có thể tăng hơn gấp ba lần lên gần 320% GDP trong thời gian 50 năm nếu chính phủ trong tương lai không thắt chặt chính sách tài khóa.

Brexit

Hơn 6 năm sau khi Anh bỏ phiếu rời Liên minh châu Âu, London và Brussels vẫn còn lúng túng do Johnson nhất quyết viết lại các quy tắc - mà ông đã đồng ý vào năm 2019 - cho thương mại liên quan đến Bắc Ireland.

Khả năng cải thiện quan hệ với EU dưới thời thủ tướng mới đã khiến một số nhà kinh tế quan tâm đến xuất khẩu và đầu tư của Anh mạnh mẽ hơn mặc dù bất kỳ thay đổi nào trong quan hệ thương mại nói chung có thể là khiêm tốn.

Hơn nữa, một số người có thể thay thế Johnson, chủ yếu là ngoại trưởng Truss, đã công khai ủng hộ lập trường đấu tranh của ông đối với EU.

Lãi suất

Ngân hàng trung ương Anh đã tăng lãi suất 5 lần kể từ tháng 12, lần tăng lãi suất cao nhất trong vòng 25 năm và nó đã báo hiệu rằng họ sẽ tiếp tục tăng lãi suất, có thể lên tới 0,5% vào cuộc họp tiếp theo vào tháng 8.

Nhưng nguy cơ suy thoái kinh tế toàn cầu gần đây đã giảm bớt sự đặt cược của các nhà đầu tư vào động thái lớn đó của BoE. Sự không chắc chắn về định hướng chính sách tài khóa của Anh có thể cung cấp một lý do khác cho sự thận trọng.

Chính trị bất ổn?

Mặc dù sự ra đi của Johnson kết thúc một chương khác trong một trong những giai đoạn hỗn loạn nhất trong lịch sử chính trị Anh hiện đại, vẫn còn phải xem liệu người kế nhiệm của ông có thể xoa dịu mọi thứ hay không.

Kallum Pickering, một nhà phân tích tại Berenberg, cho biết nền kinh tế Anh sẽ được hưởng lợi nếu Johnson được thay thế bằng "một cá nhân siêng năng và nghiêm túc hơn".

Nhưng các nhà phân tích của Citi cho biết họ hoài nghi rằng các phe phái khác nhau trong Đảng Bảo thủ sẽ thống nhất với nhau theo một chiến lược rõ ràng.

Họ nói: "Trong những tháng tới, chúng ta thấy một Vương quốc Anh rơi vào tình trạng mức sống bị siết chặt, không có chiến lược xác định và phải đối mặt với sự chia rẽ sâu sắc của chính phủ. Do đó, nguy cơ mắc sai lầm chính sách sâu sắc là rất lớn".

"Một cuộc bầu cử sớm cũng không được hy vọng cao, dự đoán chỉ có thể diễn ra vào năm 2024".

(Nguồn: Reuters)