Mỹ có thể giữ được vị thế thống trị toàn cầu sau đại dịch COVID-19?

Cuộc đua Mỹ - Trung

Cùng với đà hồi phục kinh tế nhanh hơn tại các nước châu Á, nhiều khả năng vào lúc này Bắc Kinh có thể tận dụng lợi thế đầu tiên của mình, thúc đẩy xu hướng toàn cầu hóa dựa vào Trung Quốc.

Sau đại dịch COVID-19 sẽ là một cuộc đua mang tính sử thi giữa các nền kinh tế quan trọng nhất thế giới (Mỹ, Trung Quốc và Liên minh châu Âu), kéo theo các hậu quả ảnh hưởng đến cả thế hệ và địa chính trị.

Chưa ai quên những gì Mỹ đã đạt được sau Thế chiến II, khi vươn lên thành cường quốc kinh tế để định hình một thế giới tốt đẹp hơn.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Bắc Kinh

Cuộc đua sau đại dịch lần này có thể xác định liệu Mỹ có hồi phục theo hướng nước này giữ lại vị trí lãnh đạo toàn cầu hay không. Nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, có khả năng Bắc Kinh đang thúc đẩy xu hướng toàn cầu hóa phụ thuộc vào Trung Quốc - lợi thế của nước này - bên cạnh sự phục hồi kinh tế nhanh hơn tại khu vực châu Á.

Ở khu châu Âu, trả lời Financial Times, Tổng thống Pháp Macron đã nêu lập luận rằng, những tháng tới có thể xác định liệu Liên minh châu Âu sụp đổ như một dự án chính trị và kinh tế hay không. Những ngày sắp tới cũng có thể tạo nên sự gia tăng nguy hiểm trong khoảng cách kinh tế giữa các thị trường mới nổi và các nước phát triển, do xung đột đang leo thang và gia tăng di cư.

Có thể còn sớm để khẳng định nền kinh tế nào có khả năng hồi phục mạnh mẽ và lâu bền nhất, kéo theo những tác động địa chính trị nào.

Tuần qua, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự báo GDP toàn cầu cho năm 2020 giảm 3%, mức giảm lớn nhất kể từ đại suy thoái. Tuy nhiên, các yếu tố ẩn sau dự báo ảm đạm đó làm tăng mối lo ngại của Mỹ và châu Âu. Sự suy giảm kinh tế mạnh mẽ, sự hồi phục chậm hơn có thể là mầm mống cho sự thay đổi lâu dài cấu trúc kinh tế toàn cầu và trở thành lợi thế của Trung Quốc.

IMF dự báo sự suy giảm kinh tế của Mỹ khoảng 6% năm 2020, còn khu vực đồng euro là 7,5%. Trong khi đó, tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc cả năm 2020 là 1,2% (sau khi quý I giảm 6,7%). Đây là mức giảm ít hơn nhiều so với 10% mà nhiều chuyên gia dự kiến. Nhóm các quốc gia duy nhất trên thế giới dự kiến ​​nằm trong khu vực tăng trưởng kinh tế tích cực là Đông Á, với tỷ lệ khoảng 1%.

Ngay cả khi chấp nhận rằng tỷ lệ tử vong do COVID-19 của Trung Quốc có khả năng cao hơn so với số liệu được công bố chính thức và sự suy giảm tăng trưởng có thể lớn hơn, điều đó không làm thay đổi khả năng về một kịch bản mà Deloitte và Salesforce trong tuần qua gọi là “Mặt trời mọc ở phương Đông”, theo CNBC.

Tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc cả năm 2020 là 1,2% (sau khi quý I giảm 6,7%). Đây là mức giảm ít hơn nhiều so với 10% mà nhiều chuyên gia dự kiến. Ảnh: SCMP

Một trong bốn khả năng theo kịch bản này là trung tâm quyền lực toàn cầu chuyển dịch mạnh về phía Đông. Đó là khi Trung Quốc và các quốc gia Đông Á khác nắm quyền thống trị trên sân khấu thế giới, đồng thời nắm quyền điều phối toàn cầu các hoạt động y tế và các tổ chức đa phương khác.

Điều đó đi kèm với sự chấp nhận rộng rãi hơn trên toàn thế giới về nhiều mặt như: các cơ chế giám sát rộng lớn được xem là một phần của lợi ích cộng đồng, sự phục hồi nhanh hơn của các nước Đông Á với thiệt hại kinh tế do đại dịch ít hơn. Và hơn hết, đầu tư trực tiếp nước ngoài của Trung Quốc tăng đáng kể, qua đó đánh bóng danh tiếng toàn cầu.

Tuy nhiên, Mỹ vẫn đang nắm trong tay một loạt lợi thế có thể phục vụ tốt cho hồi phục kinh tế sau đại dịch. Đó là tận dụng sức mạnh kinh tế để củng cố cơ sở hạ tầng, nhanh chóng đảo ngược tình trạng thất nghiệp, hạn chế sự chia rẽ về chính trị. Nhưng đáng kể nhất, Mỹ phải tìm ra “khẩu vị” mới cho thế giới trong vai trò lãnh đạo hợp tác toàn cầu thời kỳ hậu đại dịch Covid-19.

Lợi thế của đồng USD

Trung Quốc là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, nhưng đồng nhân dân tệ của nước này chỉ chiếm 2% thanh toán và dự trữ trên toàn cầu. Trong khi đó, đồng USD chiếm khoảng 2/3 dự trữ ngoại hối và 4/5 trong giao dịch của chuỗi cung ứng toàn cầu.

Các nhà kinh tế cho rằng, Trung Quốc có thể loại bỏ các lợi thế kinh tế của Mỹ thông qua ba thế mạnh bị đánh giá thấp của chính họ: là con nợ đáng tin cậy, một chủ nợ hấp dẫn và đang trở thành đối tác lớn của nhiều nước trên lĩnh vực công nghệ.

Trong vai trò là con nợ, thị trường trái phiếu trị giá 13.000 tỷ USD của Trung Quốc hiện lớn thứ hai thế giới và đã vượt qua khủng hoảng. Nợ Trung Quốc đã trả trong quý đầu tiên là 1,3%, tốt hơn nhiều so với mức giảm 15,5% của trái phiếu thị trường mới nổi khác. So với cùng kỳ, thị trường trái phiếu Trung Quốc đã tăng thêm vào dòng vốn ròng 8,5 tỷ USD (60 tỷ nhân dân tệ).

USD là đồng tiền không dễ bị đánh bại

Là một chủ nợ, Trung Quốc vẫn sẵn sàng chi và chi một cách hào phóng. Chẳng hạn như Trung Quốc đã tuyên bố sẵn sàng ủng hộ một thỏa thuận G20 trong việc hoãn các khoản trả nợ cho các nước nghèo. Đây thật ra là một cách tiếp cận đã giúp tăng cường vai trò của Mỹ trên trường quốc tế sau Thế chiến II.

Trên mặt trận công nghệ, rất ít quốc gia sẵn sàng kiếm tiền như Trung Quốc và người dân hoàn toàn trực tuyến. Tencent và Ant Financial có hơn một tỷ người dùng ví kỹ thuật số và họ đang mở rộng nhanh chóng hoạt động trên khắp châu Á. OneConnect, một nhánh của công ty bảo hiểm lớn nhất Trung Quốc, cung cấp cho các tổ chức tài chính ở mười sáu quốc gia châu Á các dịch vụ điện toán đám mây.

Đó là Trung Quốc, vậy những lợi thế nào Mỹ có thể khai thác trong cuộc đua này?

Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe không đơn độc khi kêu gọi các doanh nhiệp Nhật Bản - chuỗi cung ứng giá trị cao - chuyển ra khỏi Trung Quốc. Nếu nhiều quốc gia hành động như vậy, nền tảng sản xuất của nền kinh tế Trung Quốc sẽ bị suy giảm.

Theo tác giả Gideon Rachman trên Financial Times, niềm tin toàn cầu vào đồng USD là một lợi thế của Mỹ rất khó bị đánh bại.

Vấn đề cốt yếu trong cuộc đua này là, nếu Mỹ vẫn còn ham muốn giữ vai trò lãnh đạo chính trị và kinh tế toàn cầu thì phần thắng sẽ nghiêng về phía Mỹ, mà không cần phải đánh đổi bằng bất cứ giá nào đối với Trung Quốc. Mỹ vẫn có thể giành chiến thắng nếu các nhà lãnh đạo nước này coi đó là một cuộc đua đường trường.

Sự hồi phục kinh tế hậu đại dịch toàn cầu lần này sẽ diễn ra không đồng đều trên toàn cầu. Lần đầu tiên tham gia cuộc đua giành vị trí thống trị toàn cầu sẽ rất có ý nghĩa đối với Trung Quốc. Tuy nhiên, lịch sử đã dạy cho Mỹ rằng chiến thắng sẽ tồn tại lâu bền, nếu đạt được cùng với các đối tác và đồng minh.

Thống kê tình hình dịch bệnh COVID-19

VIỆT NAM

1405

CA NHIỄM

35

CA TỬ VONG

1252

CA PHỤC HỒI

THẾ GIỚI

73.825.383

CA NHIỄM

1.642.083

CA TỬ VONG

51.836.162

CA PHỤC HỒI

Nơi khởi bệnh	Nhiễm bệnh	Tử vong	Phục hồi
Đà Nẵng	412	31	365
Hà Nội	174	0	167
Hồ Chí Minh	144	0	123
Quảng Nam	107	3	101
Bà Rịa - Vũng Tàu	69	0	65
Khánh Hòa	64	0	29
Bạc Liêu	50	0	48
Thái Bình	38	0	35
Hải Dương	32	0	29
Ninh Bình	32	0	28
Đồng Tháp	24	0	21
Hưng Yên	23	0	22
Thanh Hóa	21	0	19
Quảng Ninh	20	0	20
Bắc Giang	20	0	20
Hoà Bình	19	0	19
Vĩnh Phúc	19	0	19
Nam Định	15	0	15
Bình Dương	12	0	12
Cần Thơ	10	0	10
Bình Thuận	9	0	9
Bắc Ninh	8	0	8
Đồng Nai	7	0	4
Quảng Ngãi	7	0	7
Hà Nam	7	0	5
Quảng Trị	7	1	6
Tây Ninh	7	0	7
Trà Vinh	5	0	5
Lạng Sơn	4	0	4
Hà Tĩnh	4	0	4
Hải Phòng	3	0	3
Ninh Thuận	3	0	2
Thanh Hoá	3	0	2
Phú Thọ	3	0	3
Đắk Lắk	3	0	3
Thừa Thiên Huế	2	0	2
Lào Cai	2	0	2
Thái Nguyên	1	0	1
Cà Mau	1	0	1
Kiên Giang	1	0	1
Bến Tre	1	0	1
Lai Châu	1	0	1
Hà Giang	1	0	1

Quốc Gia	Nhiễm bệnh	Tử vong	Phục hồi
United States	17.143.942	311.073	10.007.956
India	9.932.908	144.130	9.456.449
Brazil	6.974.258	182.854	6.067.862
Russia	2.707.945	47.968	2.149.610
France	2.391.447	59.072	179.087
Turkey	1.898.447	16.881	1.661.191
United Kingdom	1.888.116	64.908	0
Italy	1.870.576	65.857	1.137.416
Spain	1.771.488	48.401	0
Argentina	1.510.203	41.204	1.344.300
Colombia	1.444.646	39.356	1.328.430
Germany	1.378.518	23.692	1.003.300
Mexico	1.267.202	115.099	938.089
Poland	1.147.446	23.309	879.748
Iran	1.123.474	52.670	833.276
Peru	987.675	36.817	922.314
Ukraine	919.704	15.744	535.417
South Africa	873.679	23.661	764.977
Indonesia	629.429	19.111	516.656
Netherlands	628.577	10.168	0
Belgium	611.422	18.178	41.973
Czech Republic	586.251	9.743	511.798
Iraq	577.363	12.614	511.639
Chile	575.329	15.949	548.190
Romania	565.758	13.698	465.050
Bangladesh	494.209	7.129	426.729
Canada	475.214	13.659	385.975
Philippines	451.839	8.812	418.867
Pakistan	445.977	9.010	388.598
Morocco	403.619	6.711	362.911
Switzerland	388.828	6.266	311.500
Israel	360.630	3.014	338.784
Saudi Arabia	360.155	6.069	350.993
Portugal	353.576	5.733	280.038
Sweden	341.029	7.667	0
Austria	327.679	4.648	287.750
Hungary	285.763	7.237	83.115
Serbia	277.248	2.433	31.536
Jordan	265.024	3.437	226.245
Nepal	250.180	1.730	238.569
Ecuador	202.356	13.896	177.951
Georgia	198.387	1.922	167.281
Panama	196.987	3.411	164.855
United Arab Emirates	187.267	622	165.023
Bulgaria	184.287	6.005	87.935
Azerbaijan	183.259	2.007	119.005
Japan	181.870	2.643	153.519
Croatia	179.718	2.778	155.079
Belarus	164.059	1.282	141.443
Dominican Republic	155.797	2.367	121.323
Costa Rica	154.096	1.956	121.031
Armenia	150.218	2.556	128.694
Lebanon	148.877	1.223	104.207
Bolivia	147.716	9.026	126.720
Kuwait	146.710	913	142.599
Kazakhstan	143.735	2.147	128.218
Qatar	141.272	241	138.919
Slovakia	135.523	1.251	100.303
Guatemala	130.082	4.476	118.793
Moldova	128.656	2.625	111.314
Oman	126.719	1.475	118.505
Greece	126.372	3.785	9.989
Egypt	122.609	6.966	105.450
Ethiopia	117.542	1.813	96.307
Denmark	116.087	961	82.099
Honduras	114.943	3.001	52.392
Palestine	113.409	1.023	88.967
Tunisia	113.241	3.956	86.801
Myanmar	110.667	2.319	89.418
Venezuela	108.480	965	103.271
Bosnia Herzegovina	102.330	3.457	67.649
Slovenia	98.281	2.149	75.017
Lithuania	96.452	863	41.665
Paraguay	95.353	1.991	67.953
Algeria	93.065	2.623	61.307
Kenya	92.459	1.604	73.979
Libya	92.017	1.319	62.144
Bahrain	89.444	348	87.490
China	86.770	4.634	81.821
Malaysia	86.618	422	71.681
Kyrgyzstan	78.151	1.317	71.270
Ireland	76.776	2.134	23.364
Uzbekistan	75.396	612	72.661
Macedonia	74.732	2.169	50.852
Nigeria	74.132	1.200	66.494
Singapore	58.341	29	58.233
Ghana	53.270	327	51.965
Albania	50.000	1.028	25.876
Afghanistan	49.703	2.001	38.500
South Korea	45.442	612	32.947
El Salvador	42.397	1.219	38.481
Luxembourg	42.250	418	33.486
Montenegro	42.148	597	32.097
Norway	41.852	395	34.782
Sri Lanka	34.121	154	24.867
Finland	31.459	466	20.000
Uganda	28.168	225	10.005
Australia	28.056	908	25.690
Latvia	26.472	357	17.477
Cameroon	25.359	445	23.851
Sudan	21.864	1.372	12.667
Ivory Coast	21.775	133	21.335
Estonia	18.682	157	11.669
Zambia	18.428	368	17.487
Madagascar	17.587	259	16.992
Senegal	17.216	350	16.243
Mozambique	17.042	144	15.117
Namibia	16.913	164	14.981
Angola	16.362	372	8.990
French Polynesia	15.870	97	4.842
Cyprus	15.789	84	2.057
Congo [DRC]	14.597	358	12.773
Guinea	13.457	80	12.713
Maldives	13.392	48	12.760
Botswana	12.873	38	10.456
Tajikistan	12.777	88	12.212
French Guiana	11.906	71	9.995
Jamaica	11.875	276	8.212
Zimbabwe	11.522	310	9.599
Mauritania	11.431	236	8.248
Cape Verde	11.395	110	11.055
Malta	11.303	177	9.420
Uruguay	10.418	98	6.895
Haiti	9.597	234	8.280
Cuba	9.588	137	8.592
Belize	9.511	211	4.514
Syria	9.452	543	4.494
Gabon	9.351	63	9.204
Réunion	8.534	42	8.037
Guadeloupe	8.524	154	2.242
Hong Kong	7.722	123	6.345
Bahamas	7.698	164	6.081
Andorra	7.382	79	6.706
Swaziland	6.912	132	6.476
Trinidad and Tobago	6.900	123	6.204
Rwanda	6.832	57	6.036
Democratic Republic Congo Brazzaville	6.200	100	4.988
Malawi	6.080	187	5.659
Guyana	5.973	156	5.144
Nicaragua	5.887	162	4.225
Mali	5.878	205	3.697
Djibouti	5.749	61	5.628
Mayotte	5.616	53	2.964
Martinique	5.575	42	98
Iceland	5.571	28	5.401
Suriname	5.381	117	5.231
Equatorial Guinea	5.195	85	5.061
Aruba	5.079	46	4.911
Central African Republic	4.936	63	1.924
Somalia	4.579	121	3.529
Burkina Faso	4.300	73	2.940
Thailand	4.261	60	3.977
Gambia	3.785	123	3.653
Curaçao	3.699	11	1.889
Togo	3.295	66	2.821
South Sudan	3.222	62	3.043
Benin	3.090	44	2.972
Sierra Leone	2.451	75	1.853
Guinea-Bissau	2.447	44	2.378
Niger	2.361	82	1.329
Lesotho	2.307	44	1.398
Channel Islands	2.192	48	1.339
New Zealand	2.100	25	2.032
Yemen	2.085	606	1.384
San Marino	1.982	52	1.685
Chad	1.784	102	1.611
Liberia	1.676	83	1.358
Liechtenstein	1.579	21	1.366
Vietnam	1.405	35	1.252
Sint Maarten	1.269	26	1.111
Gibraltar	1.104	6	1.040
Sao Tome and Principe	1.010	17	952
Mongolia	918	0	384
Saint Martin	801	12	675
Turks and Caicos	771	6	741
Taiwan	749	7	612
Burundi	735	1	640
Papua New Guinea	729	8	601
Diamond Princess	712	13	699
Eritrea	711	0	564
Monaco	678	3	609
Comoros	633	7	606
Faeroe Islands	530	0	506
Mauritius	524	10	489
Tanzania	509	21	183
Bermuda	456	9	247
Bhutan	439	0	408
Isle of Man	373	25	344
Cambodia	362	0	319
Cayman Islands	302	2	277
Barbados	297	7	273
Saint Lucia	278	4	240
Seychelles	202	0	184
Caribbean Netherlands	177	3	166
St. Barth	162	1	127
Brunei	152	3	147
Antigua and Barbuda	148	5	138
Saint Vincent and the Grenadines	98	0	81
Dominica	88	0	83
Grenada	85	0	41
British Virgin Islands	76	1	72
Fiji	46	2	38
Macau	46	0	46
Laos	41	0	34
New Caledonia	36	0	35
Timor-Leste	31	0	30
Saint Kitts and Nevis	28	0	23
Vatican City	27	0	15
Falkland Islands	23	0	17
Greenland	19	0	18
Solomon Islands	17	0	5
Saint Pierre Miquelon	14	0	14
Montserrat	13	1	12
Western Sahara	10	1	8
Anguilla	10	0	4
MS Zaandam	9	2	7
Marshall Islands	4	0	4
Wallis and Futuna	3	0	1
Samoa	2	0	2
Vanuatu	1	0	1

Dữ liệu trên được thống kê theo nguồn https://corona.kompa.ai/, https://ncov.moh.gov.vn/

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin