Liên hợp quốc, Thổ Nhĩ Kỳ đang cố gắng 'cứu' thỏa thuận ngũ cốc sau khi Nga rút lui

Hôm thứ Bảy (29/10), Nga tuyên bố sẽ tạm dừng vai trò của mình trong thỏa thuận Biển Đen "vô thời hạn" và cho biết họ không thể "đảm bảo an toàn cho các tàu dân sự" sau khi Hạm đội Biển Đen bị tấn công.

Động thái này của Nga bị Ukraina, NATO, Liên minh châu Âu và Hoa Kỳ, phản đối kịch liệt trong khi Liên hợp quốc và Thổ Nhĩ Kỳ, hai nhà môi giới chính của thỏa thuận được ký vào tháng 7, có có nhiều động thái để cứu vãn tình hình.

Người phát ngôn của Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres cho biết, cơ quan này quan ngại sâu sắc về động thái của Nga và ông Antonio Guterres đã trì hoãn chuyến công du đến châu Phi để cố gắng khôi phục thỏa thuận nhằm xoa dịu cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu.

Theo các nhà phân tích, sau động thái của Nga, giá lúa mì giao sau trên sàn giao dịch Chicago đã tăng hơn 5% vì cả Nga và Ukraina đều nằm trong số các nhà xuất khẩu lúa mì lớn nhất thế giới.

Hơn 9,5 triệu tấn ngô, lúa mì, các sản phẩm làm từ hoa hướng dương, lúa mạch, hạt cải dầu và đậu nành của Ukraina đã được xuất khẩu kể từ tháng Bảy. Theo thỏa thuận, một Trung tâm Điều phối chung (JCC) - bao gồm các quan chức Liên hợp quốc, Thổ Nhĩ Kỳ, Nga và Ukraina - sẽ cùng giám sát việc di chuyển các tàu chở hàng khi chúng rời cảng.

Không có tàu nào di chuyển qua hành lang hàng hải đã được thiết lập vào Chủ nhật (30/10). Nhưng Liên Hợp Quốc cho biết trong một tuyên bố rằn, họ đã đồng ý với Ukraina và Thổ Nhĩ Kỳ về kế hoạch cho 16 tàu xuất phát vào thứ Hai (31/10) - bao gồm 12 chuyến đi và 4 chuyến đến.

Thông tin từ Liên hiệp quốc cũng cho biết, các quan chức Nga tại JCC đã được thông báo về kế hoạch, cùng định kiểm tra các tàu xuất cảnh vào thứ Hai, và lưu ý rằng "tất cả những người tham gia phối hợp với quân đội và các cơ quan liên quan khác để đảm bảo tàu thương mại qua lại an toàn" theo thỏa thuận.

Trong phiên họp hôm Chủ nhật giữa các phái đoàn nằm trong thỏa thuận ngũ cốc, các quan chức Nga cho biết Moscow sẽ tiếp tục đối thoại với Liên hợp quốc và phái đoàn Thổ Nhĩ Kỳ về các vấn đề cấp bách, Liên hợp quốc cho biết trong tuyên bố của mình.

Nhưng không có phản ứng nào của Nga trước kế hoạch cho các tàu rời và đến cảng vào ngày thứ Hai.

Bộ trưởng Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ Hulusi Akar đã liên lạc với những người đồng cấp Nga và Ukraina để tìm cách cứu vãn thỏa thuận và yêu cầu các bên tránh mọi hành động khiêu khích, Bộ Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ cho biết.

NATO và Liên minh châu Âu đã hối thúc Nga xem xét lại quyết định của mình. Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden hôm thứ Bảy gọi động thái của Nga là "hoàn toàn thái quá" và nói rằng nó sẽ làm gia tăng nạn đói trên toàn cầu. Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cáo buộc Moscow vũ khí hóa thực phẩm.

Hôm Chủ nhật, Đại sứ Nga tại Washington, đã phản pháo lại, nói rằng phản ứng của Hoa Kỳ là "thái quá" và đưa ra những khẳng định sai lầm về động thái của Moscow.

Bộ Quốc phòng Nga cho biết Ukraina đã tấn Hạm đội Biển Đen gần Sevastopol vào sáng sớm ngày 29/10 bằng 16 máy bay không người lái và các "chuyên gia" của hải quân Anh đã hỗ trợ điều phối hoạt động mà nước này gọi là một cuộc tấn công khủng bố. Anh bác bỏ tuyên bố trong khi Nga cho biết họ đã đẩy lùi cuộc tấn công và các tàu được nhắm mục tiêu có liên quan đến việc đảm bảo hành lang ngũ cốc ra khỏi các cảng Biển Đen của Ukraina.

Ukraina không xác nhận cũng không phủ nhận đứng đằng sau vụ tấn công. Quân đội Ukraina cho rằng chính người Nga có thể đã phải chịu trách nhiệm cho các vụ nổ.

Bộ trưởng Ngoại giao Ukraina Dmytro Kuleba cho biết Moscow đã sử dụng các vụ nổ như một "cái cớ giả" để không thực hiện thỏa thuận ngũ cốc.

Chánh văn phòng Tổng thống Volodymyr Zelenskiy hôm thứ Bảy đã cáo buộc Nga dàn dựng các cuộc tấn công nhằm vào các cơ sở của chính họ.

Ukraina thường cáo buộc Nga sử dụng Hạm đội Biển Đen để bắn tên lửa hành trình vào các mục tiêu dân sự của nước này, một cáo buộc được một số nhà phân tích quân sự ủng hộ, những người cho rằng điều đó khiến hạm đội trở thành mục tiêu quân sự hợp pháp. Trong phiên họp hôm Chủ nhật giữa các phái đoàn nằm trong thỏa thuận ngũ cốc, các quan chức Nga cho biết Moscow sẽ tiếp tục đối thoại với Liên hợp quốc và phái đoàn Thổ Nhĩ Kỳ về các vấn đề cấp bách, Liên hợp quốc cho biết trong tuyên bố của mình.

Nhưng không có phản ứng nào của Nga trước kế hoạch cho các tàu rời và đến cảng vào ngày thứ Hai.

Bộ trưởng Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ Hulusi Akar đã liên lạc với những người đồng cấp Nga và Ukraina để tìm cách cứu vãn thỏa thuận và yêu cầu các bên tránh mọi hành động khiêu khích, Bộ Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ cho biết.

Ukraina thường cáo buộc Nga sử dụng Hạm đội Biển Đen để bắn tên lửa hành trình vào các mục tiêu dân sự của nước này, một cáo buộc được một số nhà phân tích quân sự ủng hộ, những người cho rằng điều đó khiến hạm đội trở thành mục tiêu quân sự hợp pháp.

Cuộc tấn công của Nga vào cơ sở hạ tầng của Ukraina gần đây được cho là để phản ứng lại các cuộc phản công của Ukraina. Các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái và tên lửa của Nga đã phá hủy hơn 30% công suất phát điện của Ukraina và làm thiệt hại nhiều khu vực dân cư. Đồng thời, hai bên cũng cáo buộc về việc sử dụng "bom bẩn".

Nga đã yêu cầu Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhóm họp vào thứ Hai để thảo luận về vụ tấn công Sevastopol, Phó Đại sứ Liên hợp quốc Dmitry Polyanskiy viết trên Twitter.

Thỏa thuận ngũ cốc đã khởi động lại các chuyến hàng xuất khẩu của Ukraina đến cá khu vực trên thế giới, đặc biệt là Trung Đông và Bắc Phi. Trước chiến tranh, Ukraina xuất khẩu khoảng 5 triệu tấn ngũ cốc mỗi tháng.

Nhưng trước khi thỏa thuận hết hạn vào ngày 19 tháng 11, Nga đã nói rằng có vấn đề nghiêm trọng với thỏa thuận này và Ukraina phàn nàn rằng Moscow đã chặn gần 200 tàu lấy hàng ngũ cốc của nước này.

Thỏa thuận đảm bảo việc ra vào Odesa và hai cảng khác của Ukraina được an toàn.

Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelenskiy cáo buộc Nga muốn leo thang khủng hoảng, và nói rằng 218 tàu đã bị chặn và buộc phải chờ bên ngoài các cảng của Ukraina.

Theo Liên Hợp Quốc, một tàu chở 30.000 tấn lúa mì do Chương trình Lương thực Liên hợp quốc thuê và dự định sẽ dùng đểu ứng phó khẩn cấp ở vùng Sừng châu Phi nằm trong số những tàu đang phải chờ ngoài các cảng của Ukraina.

(Nguồn: Reuters)

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin