Hàng triệu ngôi nhà bỏ hoang ở Nhật Bản bán với giá rẻ bèo nhưng không ai mua

Akiya: Hiện tượng nhà bỏ hoang ở Nhật Bản

Hãy tưởng tượng Nhật Bản trong tâm trí bạn một lúc. Bạn có thể nghĩ về những con phố đô thị nhộn nhịp của Tokyo, với những chuyến tàu đông đúc và ánh đèn rực rỡ ở mọi nơi. Hoặc có lẽ là những khu chợ sôi động ở Kyoto, nơi có các quầy hàng bán đủ loại hải sản và bánh mochi.

Có thể bạn hình dung ra những con hẻm gỗ hẹp, nơi những người phụ nữ mặc kimono đi dạo, chiếc ô giấy mỏng manh trên vai. Hay vô số ngôi chùa và đền thờ với những cánh cổng torii sơn màu dẫn đến những khu vườn tươi tốt ở các di tích lịch sử của Nhật Bản.

Nhưng Nhật Bản còn nhiều điều hơn những cảnh đẹp như tranh vẽ này thường được những khách du lịch vui vẻ chia sẻ trên mạng xã hội. Mặc dù những quan điểm này thể hiện được sự quyến rũ của Nhật Bản nhưng chúng chỉ thể hiện một khía cạnh của xã hội phức tạp ở đây.

Ngoài mặt tiền thành phố sạch sẽ và xinh đẹp, vùng nông thôn có một khung cảnh vô cùng khác biệt. Khi lái xe vào vùng nông thôn Nhật Bản, đi qua những cánh đồng lúa và chè, bạn sẽ khám phá ra nhiều tòa nhà được bao phủ bởi thảm thực vật, dần dần không còn chống chọi được với thời gian. 

Đây là những tàn tích của một thời đại đã qua - những ngôi nhà từng sôi động với các gia đình và người dân địa phương giờ đã bị bỏ hoang và hòa vào cảnh quan và đời sống hoang dã của Nhật Bản.

Các mô hình nhân khẩu học và kinh tế bao gồm dân số ngày càng thu hẹp và tình trạng di cư từ nông thôn ra thành phố đang kết hợp lại để tạo ra vấn đề "thị trấn ma" ở Nhật Bản.

Thuật ngữ "akiya" trong tiếng Nhật dịch theo nghĩa đen là "ngôi nhà trống", ám chỉ những ngôi nhà bị bỏ hoang và trong những trường hợp nghiêm trọng hơn là sự suy tàn của các cộng đồng nông thôn.

Theo Khảo sát nhà ở và đất đai năm 2018 của nước này, có hơn 8,5 triệu ngôi nhà bị bỏ hoang (akiya) ở vùng nông thôn Nhật Bản. Thậm chí, Viện nghiên cứu Nomura (NRI), đưa ra con số còn nhiều hơn vậy, gần 11 triệu. 

Đối với người nước ngoài muốn thay đổi khung cảnh, akiya là cơ hội sở hữu nhà ở nước ngoài với giá rẻ. Một số người nước ngoài thậm chí đã chuyển sang mô hình akiya để làm giàu cho bản thân bằng cách triển khai hoạt động kinh doanh cho thuê ngắn hạn.

Tại sao mọi người mua chúng là một câu trả lời dễ dàng - vì chúng rẻ. Nhưng tại sao quá nhiều ngôi nhà lại để trống lâu như vậy lại là câu trả lời phức tạp hơn.

Tại sao có nhiều nhà bỏ hoang ở Nhật Bản?

Văn phòng Singapore của Business Insider đã báo cáo về vấn đề "thị trấn ma" của Nhật Bản vào năm 2021. Họ nhận thấy cốt lõi của vấn đề là dân số Nhật Bản đã liên tục di cư vào các thành phố trong vài thập kỷ, để lại phía sau họ một vùng nông thôn ngày càng trống trải.

Như Richard Koo, nhà kinh tế trưởng tại NRI, đã nói với họ vào thời điểm đó, vùng nông thôn Nhật Bản đã bị bỏ trống kể từ giữa những năm 90.

Một nghiên cứu từ Viện Nghiên cứu An sinh Xã hội và Dân số Quốc gia nhấn mạnh rằng gần 60% người dân Nhật Bản sống ở các thành phố, trong đó riêng Tokyo chiếm hơn 13% tổng dân số. Xu hướng thanh niên chuyển đến thành phố để tìm cơ hội việc làm đã khiến nhiều vùng nông thôn có phần lớn cư dân là người lớn tuổi, dẫn đến dân số nói chung giảm.

Sự thu hẹp của các ngành công nghiệp truyền thống như trồng trọt và đánh cá cũng góp phần khiến những khu vực này mất đi người dân. 

Các báo cáo cho thấy lĩnh vực nông nghiệp của Nhật Bản đã suy giảm trong nhiều năm. Sự suy giảm này là do nhiều lý do, như áp lực phải làm việc ở những vị trí được trả lương với trình độ đại học và sự gia tăng sử dụng máy móc và tự động hóa trong nông nghiệp.

Ngoài ra còn có vấn đề dân số bị thu hẹp. Tỷ lệ sinh của Nhật Bản giảm năm thứ 7 liên tiếp vào năm 2022, giảm xuống 1,26 ca sinh trên một phụ nữ từ mức 1,30 ca sinh trên một phụ nữ vào năm trước.

Không có nhiều người mua

Người Nhật thích xây nhà mới hơn nhà đã qua sử dụng, Koo nói. Douglas Southerland, nhà kinh tế cấp cao chịu trách nhiệm giám sát nền kinh tế Nhật Bản của OECD, nói rằng một phần nguyên nhân là do thiếu văn hóa đổi mới DIY mạnh mẽ trong nước.

An toàn kết cấu cũng là mối quan tâm lớn. Nhiều akiya được xây dựng trước khi Luật Tiêu chuẩn Xây dựng sửa đổi năm 1981 yêu cầu khả năng chống động đất tốt hơn.

Natasha Durie, nghiên cứu sinh tiến sĩ của Trường Nhân chủng học và Bảo tàng Dân tộc học tại Đại học Oxford, đang tiến hành nghiên cứu thực địa tại Gifu, Nhật Bản. Mặc dù cô biết những người trẻ Nhật Bản đã mua và cải tạo akiya nhưng hầu hết người dân địa phương vẫn chưa sẵn sàng để tự mình thử nó.

"Ở Nhật Bản có xu hướng muốn có những thứ mới và rất nhiều ngôi nhà trong số này không được coi là có thể ở được hoặc đáng mơ ước. Tôi nghĩ rằng nhiều người coi đó là việc người khác làm chứ không phải việc họ làm, vì việc cải tạo một ngôi nhà tốn rất nhiều công sức", Durie nói. 

Cô chia sẻ thêm rằng: "Thực tế là có quá nhiều ngôi nhà trống là một điểm xấu cho cảnh quan và là một yếu tố cản trở hơn nữa, bởi vì mọi người không muốn sống trong một ngôi làng cuối cùng được bao quanh bởi những 'ngôi nhà ma'". 

Tại sao chính phủ không thể phá bỏ nhà hoang?

Luật về quyền sở hữu của Nhật Bản khiến chính phủ khó có thể can thiệp. McMorran cho biết, trước năm 2015, chính phủ không có quyền yêu cầu chủ sở hữu akiya quản lý nhà của họ một cách hợp lý.

Việc xác định chủ sở hữu của những ngôi nhà bị bỏ trống lâu ngày cũng rất khó khăn. Koo nói: "Việc truy tìm chủ sở hữu ngôi nhà là một nỗ lực to lớn, vì vậy hầu hết chính quyền đều bỏ cuộc. Vì vậy, akiya đã tồn tại ở đó trong nhiều năm nhưng chính quyền không thể gỡ bỏ nó". 

Cải tạo tiết kiệm chi phí hơn khi mua mới

Đối với một số người mua như Eric McAskill dến từ Canada, số tiền tiết kiệm được từ việc cải tạo một akiya thay vì mua bất động sản ở quê nhà là khá nhiều. 

Theo Hiệp hội Bất động sản Canada, giá chuẩn cho bất động sản dân cư ở vùng đô thị Vancouver là 1.168.700 CAD, tương đương 866.620 USD vào tháng 12/2023. McAskill cho biết vào tháng 9/2023, ông đã mua một căn akiya 5 phòng ngủ với giá 23.600 USD ở tỉnh Nagano và đã chi 7.400 USD cho việc cải tạo.

Cặp vợ chồng Jaya Thursfield và vợ anh, Chihiro, đã chuyển từ Anh đến Nhật Bản và mua một akiya trị giá 30.000 USD ở tỉnh Ibaraki vào năm 2019. Cả hai đã đầu tư nhiều tiền hơn vào việc cải tạo so với McAskill - khoảng 150.000 USD, nhưng vẫn xem nó là một nơi có giá cả phải chăng hơn là mua một ngôi nhà ở London.

Kurosawa và Joey Stockermans, những người không đủ tiền mua nhà ở quê hương Bắc Mỹ của họ, đã mua một akiya ở một thành phố trên Kyushu với giá 42.000 USD vào tháng 6/2023. Họ dự định sử dụng nó làm nơi nghỉ dưỡng và cho thuê ngắn hạn.

Tuy nhiên, làn sóng nhu cầu từ nước ngoài không làm thay đổi được nhiều nhận thức của người dân địa phương đối với akiya, Durie nói.

"Rất nhiều người tôi nói chuyện đều đến từ khu vực này và lớn lên ở đây. Và nhiều người trong số họ thậm chí không thực sự biết về mối quan tâm của nước ngoài đối với akiya. Họ thấy điều đó khá ngạc nhiên", Durie nói. 

(Nguồn: Jobs in Japan/Business Insider)

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin