Google thu thập dữ liệu gương mặt của người dùng để làm gì?

Sau đây là những gì Google đang làm với dữ liệu gương mặt của bạn, cũng như cách bạn có thể phòng tránh nó. Mới đây, Google đã giới thiệu một giao diện thông minh mới, với một tính năng mới đầy tranh cãi khi theo dõi người dùng trên mọi lúc.

Đó là Face Match, sớm sẽ xuất hiện trên Google Nest Hub Max, với khả năng sử dụng camera trước để bảo mật và tham gia vào các cuộc gọi video. Ngoài ra, sau khi nhận diện gương mặt thành công, tính năng này cũng sẽ cung cấp cho người dùng các ảnh, tin nhắn, lịch trình và dữ liệu tương ứng.

Google gây chấn động với Face Match.

Hình thức nhận diên gương mặt này nghe thì tưởng chừng như rất đơn giản. Tuy nhiên, cách thức thu thập, lưu trữ, và sử dụng dữ liệu của các công ty như Google lại rất đang lo ngại, đặc biệt là về vấn đề bảo mật. Và khi tính năng này được giới thiệu, nhiều người dùng đã yêu cầu được biết ai sở hữu dữ liệu cá nhân của họ sau khi các dữ liệu này được tải lên đám mây.

Bài viết này sẽ đi sâu vào cách Google cũng như các công ty công nghệ khác ghi nhận, lưu trữ, và sử dụng dữ liệu gương mặt thu thập qua các thiết bị như Nest Hub Max, đồng thời đưa ra một số cách để người dùng hạn chế quyền truy cập của những thiết bị này.

Face Match là gì?

Face Match là một tính năng trên thiết bị Nest Hub Max mới của Google, sử dụng một camera trước và một phần mềm nhận diện gương mặt trên mọi lúc để phân biệt các đối tượng sử dụng trong gia đình. Cơ chế hoạt động của tính năng này cũng tương tự như Android Face Unlock và Apple FaceID, tức sử dụng các ảnh từ Google Photos, Apple Photos và Facebook để nhận diện.

Tại sao các công ty công nghệ lại muốn thu thập dữ liệu gương mặt?

Google Nest Hub Max hỗ trợ tạo tài khoản đa người dùng và Google Face Match sẽ scan mặt người dùng để tạo một mô hình mặt, qua đó cung cấp các thông tin liên quan tới người đó, mà không yêu cầu người dùng phải tự đăng nhập. Tính năng này sẽ làm việc sử dụng đa tài khoản thuận tiện hơn rất nhiều, không phải đăng nhập hay quét vân tay.

Có phải lúc nào người dùng cũng bị theo dõi không?

Khi đang bật tính năng Face Match của Google Nest Hub Max, thì chắc chắn người dùng sẽ bị theo dõi. Cụ thể, thiết bị này sẽ liên tục theo dõi và phân tích dữ liệu từ camera để nhận diện gương mặt.

Tại thời điểm hiện tại, đây cũng là thiết bị duy nhất luôn bật tính năng này. Còn ở các thiết bị khác, như FaceID trong iPhone, người dùng sẽ phải tạo tác động qua chạm màn hình hoặc nhấn nút.

Tuy nhiên, Nest Hub Max lại không phải thiết bị duy nhất luôn theo dõi bạn. Cụ thể, các thiết bị hỗ trợ Google Home (bao gồm loa thông minh), Amazon Alexa, và Siri, cùng với một số iPhone và Apple Watch đều luôn theo dõi môi trường xung quanh, lắng nghe để kích hoạt khi phát hiện câu lệnh.

Dữ liệu gương mặt của người dùng sẽ được lưu trữ trên cloud?

Tuy Google đã khẳng định rằng các hồ sơ theo gương mặt được lưu trữ và xử lý trên chính thiết bị Nest Hub Max, hãng vẫn thừa nhận việc đăng tải các dữ liệu này nên cloud nhằm cải thiết “trải nghiệm sản phẩm.” Theo Google, mọi dữ liệu gương mặt được đưa lên cloud sẽ được xóa ngay sau quá trình xử lý.

Việc lưu trữ và chia sẻ dữ liệu gương mặt sẽ có khác biệt qua các công ty khác nhau. Tuy nhiên, một khi người dùng đã cho phép ghi lại dữ liệu gương mặt, thì sẽ khó tránh khỏi việc chúng xuất hiện trên cloud.

Google thu thập dữ liệu gương mặt của người dùng để làm gì?

Làm sao để biết khi nào dữ liệu hình ảnh được đăng tải?

Với Google Nest Hub Max, sẽ xuất hiện một đèn nháy xanh cạnh camera khi dữ liệu được chuyển lên cloud.

Tuy nhiên, đèn nháy này chỉ báo hiệu việc đăng tải trực tiếp, và không hiệu quả khi Google tải lên các dữ liệu có sẵn, bao gồm các hồ sơ gương mặt được lưu trữ sẵn. Ngoài ra, rất nhiều thiết bị khác cũng có các dấu hiệu riêng để người dùng biết được khi nào camera đang được sử dụng.

Google và Apple có sử dụng dữ liệu gương mặt để cá nhân hóa quảng cáo không? Google khẳng định rằng các dữ liệu thu thập bởi Face Match và Nest Cam sẽ hoàn toàn không được sử dụng cho quảng cáo. Ngoài ra, báo cáo doanh thu của Apple cũng chỉ rõ rằng, hãng không kiếm tiền từ việc bán quảng cáo.

Người dùng có thể tắt Face Match đi không?

Có 3 cách để ngăn chặn việc lưu trữ và liên tục quét dữ liệu của Google Nest Hub Max:

Không cho phép tính năng Face Match ngay từ đầu. Nếu tính năng đã được kích hoạt, người dùng có thể xóa bỏ hồ sơ và tắt Face Match trong phần cài đặt của thiết bị.

Tắt luôn camera của thiết bị, qua đó tắt Face Match sử dụng một nút bấm ở phía sau thiết bị. Lưu ý: cách này sẽ không ngăn chặn lưu trữ dữ liệu trên các hồ sơ Face Match có sẵn.

Tại sao không có màn chắn vật lý trên Google Nest Hub Max?

Với nhiều người, sự xuất hiện của một màn chắn vật lý, giúp chặn việc ghi hình của camera sẽ làm họ cảm thấy an toàn hơn. Tuy nhiên, với Google Nest Hub Max, việc sử dụng một màn chắn tương tự cũng đồng nghĩa với việc tắt mic, qua đó làm ảnh hưởng tới tính năng của thiết bị.

Google có thể thu thập dữ liệu gương mặt theo các cách khác không?

Hoàn toàn có thể. Trên thực tế, Google Photos đã có khả năng nhận diện kể từ vài năm trước: Ứng dụng này sẽ scan thư viện ảnh của bạn, qua đó nhận diện và đánh dấu những người xuất hiện trên ảnh. Ngoài ra, việc sử dụng gương mặt để mở khóa thiết bị Android cũng đồng nghĩa với việc cho phép Google tạo bản đồ số về gương mặt người dùng. Và như vậy, trong tương lai gần, việc mở khóa bằng gương mặt để thực hiện thanh toán qua điện thoại sẽ sớm không còn an toàn nữa.

Những ai đang thu thập và sử dụng dữ liệu gương mặt?

Một đại diện tiêu biểu là Facebook: Với khả năng thông báo cho người dùng khi một người dùng khác đăng tải ảnh có gương mặt bạn. Ngoài ra, Apple cũng đã bắt sử dụng dữ liệu gương mặt để vận hành tính năng FaceID trên iPhone kể từ năm 2018, đồng thời cũng thừa nhận có chia sẻ các dữ liệu này với các nhà phát triển thuộc bên thứ 3.

Google khẳng định rằng các dữ liệu thu thập bởi Face Match và Nest Cam sẽ hoàn toàn không được sử dụng cho quảng cáo.

Ngoài ra, các cửa hàng thực phẩm, hiệu thuốc, và bán lẻ cũng đang sử dụng công nghệ này để thu thập các thông tin về nhân khẩu học của người dùng (như tên, tuổi). Các hệ thống bảo mật tại đô thị, tòa nhà, sân bay, và nhiều đơn vị cảnh sát cũng thường xuyên sử dụng công nghệ này.

Có thể ngăn chặn cả các ứng dụng trên không?

Điều này là rất khó khăn. Cụ thể, với Google Photos, người dùng có thể tắt tính năng nhận diện gương mặt trên thiết bị của mình, nhưng lại không thể kiểm soát khi gương mặt của họ xuất hiện trên ảnh của người dùng khác.

Facebook mới đây cũng đã giới thiệu một cài đặt mới, cho phép người dùng lựa chọn cấp quyền cho phép bạn bè tag họ vào ảnh trên mạng xã hội này, thay vì để đây là một tính năng mặc định. Tuy điều này không ngăn cản việc Facebook scan và xử lý hình ảnh của người dùng, nhưng nó lại hạn chế được việc chia sẻ các dữ liệu này với người dùng khác.

Còn trong môt số ứng dụng, điển hình là Apple FaceID, người dùng sẽ có thể  đơn giản là tắt tính năng đi, hoàn toàn không cho phép công ty và nhà phát triển sử dụng dữ liệu gương mặt.

Song, khi việc thu thập và xử lý dữ liệu được sử dụng tại những nơi công cộng như trên đường phố, nhà hàng, khách sạn, và các cửa hàng, người dùng lại khó có thể hạn chế chúng. Cách thức phòng tránh duy nhất trong những trường hợp này là che mặt đi khi ra khỏi nhà.