Gói kích thích kinh tế 1.000 tỷ USD của Trung Quốc được bơm vào dự án nào?

Theo tính toán của Bloomberg dựa trên các thông báo chính thức, Bắc Kinh sắp bơm khoảng 6.800 tỷ nhân dân tệ (khoảng 1.000 tỷ USD) vào các dự án xây dựng cơ sở hạ tầng. Tổng chi tiêu thậm chí có thể cao gấp 3 lần một khi ngân hàng đẩy mạnh cho vay và doanh nghiệp rót thêm vốn đầu tư.

Trong thời gian tới, đầu tư vào cơ sở hạ tầng tại Trung Quốc được kỳ vọng sẽ tạo công ăn việc làm cho hàng triệu lao động bị ảnh hưởng bởi suy thoái kinh tế. Về dài hạn, biện pháp kích thích này giúp siêu cường châu Á trở thành một nền kinh tế đô thị hóa hơn, tăng thu nhập cho người dân, có khả năng cạnh tranh tốt hơn với Mỹ trong các lĩnh vực công nghệ cao như chất bán dẫn.

Cho dù các dự án thành công hay thất bại cũng sẽ giúp xác định triển vọng của Trung Quốc trong những năm tới. Dưới đây là những dự án dự kiến sẽ được đầu tư.

Kho trữ năng lượng tái tạo trên sa mạc

Các sa mạc ở phía Bắc Trung Quốc được thiết lập để chứa một nguồn năng lượng tái tạo vô song. Trong những tháng gần đây, Trung Quốc đã bắt đầu xây dựng các "cơ sở" điện gió và năng lượng mặt trời. Dự kiến đến năm 2030, công suất của các cơ sở này sẽ tương đương toàn châu Âu hiện tại.

Giai đoạn đầu tiên, với khoảng 100 GW (gigawatt) tua bin và tấm pin mặt trời, sẽ được hoàn thành vào năm sau. Giai đoạn tiếp theo có công suất khoảng 450 GW, dự kiến bắt đầu triển khai trong nửa cuối năm 2022.

Tianyi Zhao, một nhà phân tích năng lượng mặt trời của Trung Quốc tại Bloomberg NEF, cho biết: "Các cơ sở năng lượng mặt trời và gió là động cơ chính của việc lắp đặt năng lượng tái tạo của Trung Quốc".

Theo truyền thông nhà nước, giai đoạn hai sẽ tiêu tốn hơn 3.000 tỷ nhân dân tệ. Các đường dây tải điện siêu cao sẽ vận chuyển năng lượng đến vùng biển phía Đông đông dân cư. Công ty lưới điện quốc doanh của Trung Quốc có kế hoạch xây dựng 13 đường dây trong năm nay.

Kết hợp đầu tư vào năng lượng tái tạo và truyền tải điện, tổng "đầu tư xanh" của Trung Quốc có thể đạt 2.600 tỷ nhân dân tệ chỉ trong năm nay, theo Ngân hàng Australia & New Zealand.

Đường hầm nước dài nhất thế giới

Việc xây dựng các kênh, đập và hồ chứa đã được đẩy mạnh, với hơn 800 tỷ nhân dân tệ sẽ được đầu tư vào các dự án này trong năm nay.

Tham vọng nhất là một đường hầm dài 200 km chuyển nước từ sông Dương Tử của nước này đến một hồ chứa cấp nước cho miền Bắc Trung Quốc, một kế hoạch được gọi là Dự án chuyển nước Nam-Bắc. Đây sẽ là đường hầm dẫn nước dài nhất thế giới, đánh bại người giữ kỷ lục hiện tại ở Phần Lan và các phần của nó sẽ sâu tới 1 km dưới lòng đất.

Theo ước tính của Wenjing Zhang và Sarah Rogers, các nhà nghiên cứu tại Đại học Melbourne, các dự án chuyển nước đi khắp Trung Quốc chiếm khoảng một phần ba chi tiêu cho cơ sở hạ tầng cấp nước của nước này. Các dự án được lên kế hoạch có thể làm tăng lượng nước có sẵn để sử dụng ở Trung Quốc lên 122 tỷ mét khối hàng năm, tương đương khoảng 5 lần lượng nước mà Đức sử dụng mỗi năm.

Các nhà nghiên cứu đã viết trong một báo cáo gần đây: "Trung Quốc đã và đang âm thầm hướng tới một mạng lưới cấp nước tích hợp cao. "Một mạng lưới như vậy sẽ cho phép nhà nước Trung Quốc di chuyển nước ở quy mô chưa từng có".

Chính phủ Trung Quốc cũng ủng hộ các dự án này vì chúng sử dụng nhiều lao động. Bộ Cấp nước Trung Quốc cho biết, khoảng 30.000 dự án bảo tồn nguồn nước đang thực hiện sử dụng khoảng 1 triệu công nhân.

Từ bành trướng đô thị "bê tông" đến các thành phố xanh

Xây dựng cơ sở hạ tầng đô thị - bao gồm đường đô thị, mạng lưới đường ống dẫn khí, nước và công viên - là lựa chọn phổ biến nhất để ngân sách của các chính quyền địa phương, chiếm phần lớn chi tiêu cho cơ sở hạ tầng của Trung Quốc.

Kế hoạch mới nhất liên quan đến việc liên kết các thành phố hiện tại lại với nhau thành một khu vực duy nhất. Ví dụ, một khu vực được phê duyệt xung quanh thành phố Tây An vào tháng 3 có dân số hiện tại là 18 triệu người.

Sau nhiều thập kỷ bê tông hóa tràn lan, trọng tâm đang chuyển sang các thành phố xanh hơn. "Thành phố sinh thái mới hồ Songya", bắt đầu được xây dựng trong năm nay với chi phí ước tính 200 tỷ nhân dân tệ, với 70% diện tích cho không gian xanh và nước. 

Đó là tỷ lệ các tòa nhà trên không gian tự nhiên tương tự như ở thành phố Tây An đang được xây dựng gần Bắc Kinh, nơi mà các nhà quy hoạch trên khắp đất nước đang lấy làm hình mẫu.

Đầu tư được ưu tiên khác của chính quyền địa phương là các khu công nghiệp cung cấp cơ sở vật chất chi phí thấp cho các doanh nghiệp. Các chính quyền địa phương đã chi khoảng một phần ba số vốn huy động được từ việc phát hành trái phiếu cơ sở hạ tầng đô thị và khu công nghiệp trong quý đầu tiên, theo số liệu chính thức. Với tốc độ đó, họ có thể chi khoảng 1.400 tỷ nhân dân tệ cho các dự án như vậy chỉ trong năm nay.

Một ví dụ điển hình là Công viên vi mạch tổng hợp Qingdao trị giá 20 tỷ nhân dân tệ ở miền Đông Trung Quốc, được khởi công vào năm nay nhằm hỗ trợ ngành công nghiệp chip, vốn đã trở thành ưu tiên quốc gia do các lệnh trừng phạt của Mỹ. Mặc dù vậy, thành công vẫn chưa được đảm bảo.

Stewart Randall, nhà phân tích chất bán dẫn tại IntraLink, cho biết: "Các khu vực cạnh tranh với nhau thông qua nhiều ưu đãi, ví dụ như văn phòng miễn phí, nhà máy miễn phí, hoặc ít nhất là được trợ cấp. Tuy nhiên, diện tích văn phòng còn trống rất nhiều.

Đường sắt cao tốc

Trung Quốc đã có 40.000 km đường sắt cao tốc - gấp hơn hai lần phần còn lại của thế giới và hàng chục dự án lớn vẫn đang được tiến hành.

Tham vọng nhất là tuyến đường sắt cao tốc dài 1.629 km từ tỉnh Tứ Xuyên ở phía Tây Nam đến thủ đô Lhasa của Tây Tạng, leo hơn 3.000 m qua địa hình dễ xảy ra động đất và sông băng. Dự kiến, dự án sẽ hoàn thành vào năm 2030. Tổng chi phí của toàn bộ dự án vào khoảng 320 tỷ nhân dân tệ.

Trung Quốc lên kế hoạch 70.000 km đường sắt cao tốc vào năm 2035. Nhưng thực tế, số lượng đường sắt được xây dựng mỗi năm đã giảm 40% so với tốc độ đặt ra trong 5 năm qua. Nói cách khác, trong khi Trung Quốc sẽ tiếp tục chi ngân sách mạnh tay cho đường sắt so với phần còn lại của thế giới, nhưng chi tiêu thực tế có thể đang giảm dần.

Điều này cũng đúng với đường cao tốc và tàu điện ngầm. Trung Quốc có kế hoạch xây dựng hoặc khôi phục 58.000 km đường cao tốc vào năm 2035, đồng nghĩa với việc tốc độ xây dựng hàng năm đang giảm mạnh so với 5 năm qua. Một tuyến đường đang được xây dựng bao gồm cầu sông Changtai Yangtze dài 1.176 m, cây cầu treo đường sắt và đường bộ dài nhất thế giới.

Theo Hiệp hội Tàu điện ngầm Trung Quốc, các thành phố của Trung Quốc vẫn đang bổ sung các tuyến tàu điện ngầm với tốc độ nhanh chóng, nhưng chi tiêu quốc gia đạt đỉnh vào năm 2020 là 629 tỷ nhân dân tệ.

Các trung tâm dữ liệu

Là một phần trong nỗ lực xây dựng nền kinh tế kỹ thuật số, Bắc Kinh đang triển khai kế hoạch "Dữ liệu phía Đông, điện toán phía Tây". Đây là kế hoạch xây dựng các trung tâm dữ liệu khổng lồ ở các tỉnh miền Tây nghèo hơn để lưu trữ dữ liệu do các công ty internet có trụ sở ở miền Đông tạo ra. 

Việc xây dựng tám cụm trung tâm dữ liệu sẽ tiêu tốn khoảng 400 tỷ nhân dân tệ/năm - phần lớn trong số đó sẽ đến từ các công ty viễn thông nhà nước.

Jeroen Groenewegen-Lau, một nhà phân tích tại Viện Nghiên cứu Trung Quốc Mercator, nói rằng kế hoạch này "thách thức logic thị trường". Các công ty công nghệ "muốn xử lý dữ liệu gần với hầu hết các khách hàng của họ", ông nói, đồng thời cho biết thêm rằng đối với Bắc Kinh, lợi ích nhiều hơn những gì có thể thu được về mặt tài chính.

Ông nói: "Chính quyền trung ương coi việc xây dựng trung tâm dữ liệu là một cách để truyền bá lợi ích của nền kinh tế kỹ thuật số ra ngoài các thành phố ven biển phát triển, với lợi ích bổ sung là cách ly thị trường nội địa Trung Quốc khỏi những cú sốc bên ngoài".

(Nguồn: Yahoo! Finance)