Donald Trump có thể thắng trong “cuộc chiến” đóng cửa chính phủ Mỹ?

Và hiện giờ người ta còn nhắc đến khả năng tình trạng này sẽ diễn ra “trong vài tháng hoặc thậm chí là vài năm nữa”. Nguy cơ này khó có thể diễn ra song là dấu hiệu cho thấy nước Mỹ đang đứng trước rất nhiều rủi ro khó lường.

Sau cuộc gặp với các nhà lãnh đạo nghị viện tại Nhà Trắng, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có một tuyên bố tràn ngập lạc quan. Tuy nhiên, phe Dân chủ lại không có chung quan điểm này. Đảng Dân chủ vẫn nắm giữ số ghế đủ để cản trở việc thông qua một dự luật nào đó tại Thượng viện và giờ họ đang nắm quyền kiểm soát Hạ viện.

Sự bế tắc này đã bắt đầu thậm chí từ khi đảng Cộng hòa nắm giữ cả Nhà Trắng và lưỡng viện Quốc hội. Về cơ bản, đảng Cộng hòa luôn bị xem là “kẻ thua” khi chính phủ phải đóng cửa, dù là trong bất kỳ trường hợp nào. Tuy nhiên, Trump đã giành chiến thắng trong giai đoạn chính phủ phải tạm đóng cửa hồi năm ngoái do những khúc mắc và bất đồng trong vấn đề nhập cư, khi các thượng nghị sỹ đảng Dân chủ chấp nhận nhượng bộ thay vì tiếp tục bảo vệ chương trình Trì hoãn đối với người nhập cư vào Mỹ khi còn nhỏ (viết tắt là DACA) từng được Tổng thống Barack Obama đơn phương khởi xướng.

Ảnh: Reuters

Một điểm khác biệt quan trọng giữa thời điểm đó với bối cảnh hiện nay là trong cuộc chiến về DACA, phe Dân chủ là bên cản trở việc cấp ngân sách cho một số cơ quan chính phủ liên bang vì một vấn đề không hề liên quan.

Trong khi đó, bức tường ở biên giới là một trọng tâm tranh cử của Tổng thống Trump và ông thậm chí còn tuyên bố sẵn sàng để chính phủ đóng cửa tới chừng nào ông có đủ số tiền yêu cầu để chi trả cho việc xây dựng bức tường này. Và tất nhiên, người ta không thể đổ lỗi cho đảng Dân chủ về những gì diễn ra sắp tới, dù Tổng thống và các nghị sỹ Cộng hòa chắc chắn sẽ tìm mọi cách để "đá quả bóng" sang phía đối phương. 

Thông điệp mà nhà lãnh đạo Mỹ đưa ra về việc chính phủ phải tạm đóng cửa đang gây ra rất nhiều sự hoang mang. Trump khẳng định ông có thể bắt đầu kế hoạch xây dựng bức tường mà không cần đến Quốc hội, với việc vận dụng hàng loạt công cụ mà ông có trong tay, từ việc thâu tóm các tài sản tư nhân với quyền hạn của chính phủ sau khi đã đền bù xứng đáng, hay lấy tiền từ các cơ quan liên bang.

Một nguồn tin từ đảng Dân chủ thậm chí còn nói rằng Trump đe dọa “xén” ngân sách của Bộ Ngoại giao để phục vụ kế hoạch này. Tuy nhiên, nếu Trump có thể tự mình làm tất cả, tại sao ông lại lôi phe Dân chủ vào mớ bòng bong này?

Những tuyên bố này càng khiến lập luận của ông về nguyên nhân chính phủ phải đóng cửa không còn đủ thuyết phục, đấy là còn chưa kể đến câu hỏi về việc liệu Mexico có trả tiền cho việc xây dựng bức tường, như những gì Trump từng đưa ra trong chiến dịch tranh cử hay không?

Ảnh: National Review

Các đồng minh của Trump vẫn đang chờ ông có một bài phát biểu công khai về những dự tính cụ thể cho vấn đề an ninh biên giới và giải thích vì sao bức tường này lại quan trọng đến vậy để gia tăng áp lực đối với phe Dân chủ. Tuy nhiên chưa có bất kỳ tín hiệu nào cho thấy ông sẽ làm như vậy. Việc nhà lãnh đạo Mỹ chuyển hướng sang tìm kiếm thỏa thuận khiến cả phe Dân chủ và Cộng hòa bối rối. 

Sau 2 năm đầu nhiệm kỳ đầu tư chính trị cho những ưu tiên của người khác, kích động chiến tranh thương mại và nhiều tranh cãi với chính các nhà lãnh đạo của đảng Cộng hòa tại Quốc hội và với cả chính đội ngũ an ninh quốc gia của mình, nhà lãnh đạo Mỹ giờ đây có vẻ như đang tìm cách hiện thực hóa vài trong số những cam kết mang đậm màu sắc Trump nhất mà ông đưa ra với các cử tri, như thu hẹp các cuộc chiến mà ông phản đối trong chiến dịch tranh cử và xây dựng bức tường dọc biên giới. 

Phe Dân chủ không muốn bị xem là lơ là vấn đề an ninh biên giới. Họ sẵn sàng chi tiền cho các công nghệ tân tiến áp dụng trong lĩnh vực này, kể cả là để “củng cố các hàng rào”. Hakeem Jeffries, Hạ nghị sỹ bang New York, chia sẻ với CNN trước khi lãnh đạo đảng Dân chủ tham gia cuộc họp tại Nhà Trắng: “Chúng tôi cần phải xem xét cụ thể những chi tiết liên quan tới việc chi tiền và ủng hộ đề xuất củng cố các hàng rào dọc biên giới dài 2.000 dặm… Tuy nhiên, xét về cam kết chính trị mà Donald Trump đưa ra trong chiến dịch tranh cử, và số tiền mà ông ấy muốn lấy từ người đóng thuế Mỹ, đó thực sự là điều rất vô lý”.  

Tổng thống Trump muốn chi 5 tỷ USD để xây bức tường, trong khi đảng Dân chủ chỉ muốn dành 1,3 tỷ USD cho các hoạt động và mua sắm trang thiết bị bảo đảm an ninh biên giới như các hàng rào ngăn cách. Ở thời điểm hiện tại, tình trạng bế tắc chính trị tại Washington chưa quá nghiêm trọng bởi cuộc bầu cử tiếp theo vẫn còn ở xa. Tuy nhiên, nếu mọi chuyện kéo dài tới “vài tháng”, hoặc dù chỉ là “một tháng”, nhiều hoạt động liên bang sẽ ngưng trệ và đòi hỏi về một giải pháp sẽ ngày càng cấp bách hơn.