Đề nghị điều tra dấu hiệu lợi ích nhóm giữa Bộ GD&ĐT và NXB Giáo dục

Chiều 29/12, Phó tổng Thanh tra Chính phủ (TTCP) Trần Ngọc Liêm ký thông báo kết luận thanh tra chuyên đề công tác quản lý Nhà nước về giáo dục, đào tạo. Thời kỳ thanh tra từ ngày 1/1/2014 đến ngày 31/12/2018.

Chỉ ra hàng loạt sai phạm, TTCP đã kiến nghị Thủ tướng cho chuyển thông tin 2 nội dung sang Bộ Công an xem xét, xử lý theo quy định.

Gây nhầm lẫn cho học sinh, phụ huynh

Theo TTCP, ngày 11/4/2013, Bộ GD&ĐT ra văn bản về việc sử dụng sách, tài liệu tham khảo trong trường phổ thông. Văn bản có nội dung thể hiện sách bài tập (SBT) do NXB Giáo dục Việt Nam tổ chức biên soạn dựa theo sách giáo khoa (SGK), được Bộ GD&ĐT thẩm định, cho phép xuất bản, in và phát hành.

TTCP xác định việc ra văn bản thể hiện sách bài tập được Bộ GD&ĐT thẩm định, cho phép xuất bản, in và phát hành tại văn bản trên là trái chức năng, nhiệm vụ của Bộ. Quá trình ban hành Thông tư số 21/2014 ngày 7/7/2014 quy định về quản lý và sử dụng xuất bản phẩm tham khảo trong các cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông và giáo dục thường xuyên, Bộ GD&ĐT đã gây nhầm lẫn cho học sinh, phụ huynh và xã hội hiểu rằng SBT được NXB Giáo dục Việt Nam xuất bản cũng là tài liệu bắt buộc phải mua kèm SGK, theo Zing.

Từ đó, hầu hết gia đình học sinh khi mua SGK đều mua SBT kèm theo do NXB Giáo dục Việt Nam phát hành. TTCP cho rằng nội dung này có dấu hiệu "lợi ích nhóm" giữa Bộ GD&ĐT là cơ quan quản lý Nhà nước với NXB Giáo dục Việt Nam trong việc in ấn, phát hành SBT.

Phụ huynh phải "gánh" hơn 85 tỷ đồng chênh lệch giá

Vẫn theo kết luận thanh tra, quá trình điều chỉnh tăng giá sách lần 3, Bộ GD&ĐT chưa có giải pháp kiểm soát chặt chẽ để yêu cầu NXB phải thực hiện đầy đủ chỉ đạo của Bộ, nhưng NXB đã điều chỉnh tăng giá bán SGK 16,9%.

Kết quả kiểm tra, xác minh tại NXB cho thấy: giai đoạn 2014-2018, quá trình xây dựng giá gói thầu in SGK, hạch toán của NXB có sai sót dẫn đến gia đình học sinh (là khách hàng) phải mua SGK bằng giá NXB đã đăng ký giá từ năm 2011 (được ấn định trên bìa SGK) cao hơn giá SGK phải đăng ký đúng giá với số tiền hơn 85 tỷ đồng; việc lựa chọn nhà thầu cung cấp giấy in, nhà thầu in, phát hành, kinh doanh SGK còn một số thiếu sót, vi phạm dẫn đến giá SGK đã được NXB đăng ký từ năm 2011 cao bất hợp lý; NXB chưa thực hiện rà soát cơ cấu chi phí và giá thành, định mức, kế hoạch sản xuất kinh doanh, tỷ lệ chiết khấu của SGK cao, chưa thực hiện tiết kiệm chi phí nhằm giảm giá thành SGK, chưa thực hiện tái cấu trúc và nâng cao công tác quản trị doanh nghiệp...

"NXB là doanh nghiệp thống lĩnh thị trường, doanh nghiệp độc quyền biên tập, thiết kế, chế bản, xuất bản, in, phát hành, kinh doanh SGK đối với SGK được biên soạn theo Nghị quyết số 40/2000/QH10, gia đình học sinh phải mua SGK theo giá ấn định trên bìa sách. Như vậy, NXB có hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường, lạm dụng vị trí độc quyền bị cấm theo quy định của Luật Cạnh tranh; xây dựng mức giá để đăng ký giá sai so với hướng dẫn của cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định (giá SGK được NXB đăng ký giá từ năm 2011), có dấu hiệu vi phạm quy định trong lĩnh vực giá, quy định về đăng ký giá SGK" - kết luận thanh tra chỉ rõ.

Trong kết luận thanh tra, TTCP xác định NXB Giáo dục là đơn vị duy nhất được tổ chức biên tập, thiết kế, chế bản, xuất bản, in và phát hành. Tuy nhiên, đơn vị này không cung cấp được bản thảo mẫu được Bộ GD&ĐT phê duyệt để đối chiếu với sách hiện hành. Điều này vi phạm các quy định, cho thấy có sự buông lỏng trong công tác lưu trữ.

Về lựa chọn nhà thầu cung cấp giấy in để sản xuất SGK, TTCP đánh giá NXB Giáo dục xác định nhu cầu sản xuất không sát thực tế nên lượng hàng tồn kho lớn (chủ yếu là giấy in). Hậu quả làm tăng chi phí lãi vay, giảm hiệu quả sử dụng vốn.

Ngoài ra, NXB Giáo dục chưa ban hành quy định về lựa chọn nhà thầu in SGK, chưa cung cấp vật tư, giấy in... để bảo đảm công bằng, minh bạch. Đơn vị cũng chưa bổ sung đăng ký kinh doanh nhập khẩu giấy in hoặc ủy thác nhập khẩu giấy để giảm bớt chi phí trung gian, sử dụng giấy in định lượng thấp hơn quy định tiêu chuẩn TCVN 8694:2011.

Cũng theo TTCP, từ trước năm 2014 và giai đoạn 2014-2019, NXB Giáo dục chỉ thu thập báo giá của số ít nhà thầu cung cấp giấy in, chỉ có 2-3 đơn vị được NXB lựa chọn cung cấp giấy in SGK trong một năm, lặp đi lặp lại trong nhiều năm. Riêng giai đoạn 2014-2019, Công ty cổ phần giấy Phùng Vĩnh Hưng cung cấp hơn 83% số lượng giấy của NXB Giáo dục (tương đương tổng số tiền gần 1.890 tỷ đồng. Qua kiểm tra xác suất một số họp đồng của Công ty Phùng Vĩnh Hưng, TTCP thấy giá giấy in công ty bán cho NXB Giáo dục cao bình quân gấp khoảng 1,7 lần giá giấy công ty nhập khẩu trực tiếp, tương đương số tiền chênh lệch khoảng hơn 210 tỷ đồng.

"Những nội dung nêu trên cho thấy việc lựa chọn nhà thầu cung cấp giấy in để sản xuất SGK theo phương thức chào hàng cạnh tranh của NXB có nhiều điểm bất thường, chưa bảo đảm công bằng, minh bạch", kết luận thanh tra nêu.

Từ những sai phạm trên, TTCP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ GD&ĐT kiểm điểm trách nhiệm và có hình thức xử lý nghiêm trách nhiệm theo quy định của pháp luật đối với Bộ trưởng, lãnh đạo Bộ được phân công phụ trách (theo từng thời kỳ; tổ chức kiểm điểm, xử lý nghiêm trách nhiệm theo quy định của pháp luật đối với: Đơn vị, người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu đơn vị thuộc Bộ (theo từng thời kỳ) có liên quan đến những thiếu sót, khuyết điểm, vi phạm thuộc trách nhiệm của đơn vị đã nêu trong Kết luận thanh tra..., theo TPO.

Đồng thời, kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho chuyển thông tin 2 nội dung sang Bộ Công an để xem xét, xử lý theo quy định. Trong đó, có nội dung hướng dẫn sử dụng SBT, sách tham khảo có dấu hiệu "lợi ích nhóm" giữa Bộ GD&ĐT là cơ quan quản lý nhà nước với Công ty TNHH MTV Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam trong việc in ấn, phát hành SBT; nội dung lựa chọn nhà thầu cung cấp giấy in để sản xuất sách giáo khoa theo phương thức chào hàng cạnh tranh của Công ty TNHH MTV Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam có nhiều điểm bất thường, chưa bảo đảm công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế.

(Tổng hợp)

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin