Cựu luật sư riêng của ông Trump lĩnh án 3 năm tù

Theo hãng tin Reuters, ngày 12/12, cựu luật sư riêng của Tổng thống Mỹ Donald Trump, ông Michael Cohen đã bị kết án tổng cộng 3 năm tù giam do vai trò của ông này trong vụ chi trả tiền hối lộ một phụ nữ để hỗ trợ chiến dịch tranh cử của ông Trump năm 2016 và lừa dối Quốc hội Mỹ về dự án xây dựng Tháp Trump tại Nga.

Thẩm phán Quận Manhattan William Pauley đã tuyên án ông Cohen 3 năm tù vì vụ chi tiền này, vốn vi phạm luật tài chính và 2 tháng tù vì tội đưa ra những phát biểu lừa dối Quốc hội.

Hai bản án này sẽ được thi hành đồng thời. Trước đó, ông Cohen đã nhận các tội danh liên quan đến vụ chi tiền và những phát ngôn lừa dối nêu trên lần lượt vào các tháng 8 và 11 vừa qua.

Ông Michael Cohen đã bị kết án tổng cộng 3 năm tù giam trong vụ chi trả tiền hối lộ để hỗ trợ chiến dịch tranh cử của ông Trump năm 2016. Ảnh: CNBC

Tổng thống Mỹ có thể bị truy tố hình sự khi đang tại chức?

Hiến pháp Mỹ không đề cập đến vấn đề này. Nhiều chuyên gia luật pháp cho rằng tổng thống Mỹ không thể bị truy tố khi đang tại chức, và nếu một tổng thống phạm tội hình sự, biện pháp xử lý thích hợp là luận tội (impeachment).

Hiến pháp Mỹ nêu rõ tổng thống có thể bị luận tội với các hành vi phản quốc, hối lộ hoặc "các tội nặng, nhẹ khác". 

Tòa Tối cao Mỹ không quy định một tổng thống tại vị có thể bị kết tội hình sự hay không, nhưng trong một văn bản năm 2000, Bộ Tư pháp Mỹ kết luận quy trình tố tụng hình sự sẽ gây trở ngại đến việc điều hành đất nước của tổng thống. 

Ngược lại, một số chuyên gia cho rằng tổng thống đang tại vị vẫn có thể bị truy tố với lập luận không ai được quyền đứng trên pháp luật. 

Quy trình luận tội tổng thống Mỹ diễn ra thế nào?

Quy trình này bắt đầu với việc các Hạ nghị sĩ Mỹ đưa ra lời buộc tội, tương tự cách đưa ra các dự luật thông thường, hoặc Hạ viện có thể khởi động tiến trình này bằng cách thông qua quyết định cho phép tiến hành điều tra. 

Quyết định luận tội cần được hơn 50% nghị sĩ ở Hạ viện thông qua. Tuy nhiên, việc phế truất tổng thống đòi hỏi sự đồng thuận của ít nhất hai phần ba số nghị sĩ ở Thượng viện. 

Trong lịch sử, hai tổng thống Mỹ từng bị luận tội là cựu tổng thống Andrew Johnson, bị luận tội vào năm 1868, và cựu tổng thống Bill Clinton, bị luận tội vào năm 1998. Trong cả 2 trường hợp, số đông Thượng nghị sĩ đều không thông qua quyết định phế truất và hai tổng thống trên được giữ chức vụ. 

Nếu tổng thống bị luận tội và bị phế truất, phó tổng thống sẽ nắm quyền điều hành cho đến kỳ bầu cử tổng thống tiếp theo. 

Ảnh: Getty

Vi phạm tài chính trong tranh cử có bị luận tội?

Các chuyên gia pháp lý vẫn tranh cãi về việc Tổng thống Trump có thể bị luận tội với cáo buộc ông chỉ đạo cựu luật sư Cohen thực hiện các hành vi vi phạm tài chính trong tranh cử hay không.

Quốc hội Mỹ toàn quyền quyết định "các tội nặng, nhẹ" được nêu trong Hiến pháp. Trong khi quốc hội cần tham khảo luật hình sự của Mỹ để đưa ra kết luận, cơ quan này không bị ràng buộc bởi bộ luật này, nhiều chuyên gia cho biết. 

Ông Andrew Wright, cựu phó cố vấn của cựu tổng thống Barack Obama, cho rằng việc ông Cohen nhận tội đã đủ căn cứ để Hạ viện bắt đầu điều tra luận tội.

Theo ông Wright, Hiến pháp Mỹ nêu rằng những người thành lập đất nước lo ngại khả năng lạm quyền của người lãnh đạo, gồm việc đánh lừa công chúng trong chiến dịch tranh cử. 

Một số chuyên gia khác dự đoán Tổng thống Trump có thể tranh luận rằng việc dàn xếp với 2 phụ nữ được cho là có quan hệ tình ái với ông không phải là tội hình sự vì hành vi này hướng đến mục đích bảo vệ uy tín cho ông Trump, không nhằm can thiệp kết quả bầu cử. 

Dù việc dàn xếp được thực hiện với mục đích can thiệp bầu cử, một số nhà nghiên cứu luật pháp khẳng định vi phạm hành chính trong tranh cử là tội dân sự, vì vậy ông Trump có thể không bị luận tội.