Cứ 5 lãnh đạo doanh nghiệp thì 1 người có thể bị mắc các bệnh về tâm thần

"Tôi muốn trả thù chính quyền".

"Tôi không bao giờ cảm thấy có lỗi".

"Những người gây rối với tôi luôn hối hận".

Theo giáo sư tâm lý học Tomas Chamorro-Premuzic, nếu bạn nghĩ bất kỳ câu nào ở trên mô tả về bạn, thì rất có thể bạn có xu hướng thể hiện những hành vi chống đối xã hội, nhẫn tâm và liều lĩnh. Theo một nghiên cứu có từ năm 2010, đã có 20% số người tâm thần trong vai trò lãnh đạo hoặc giám đốc điều hành.

Phát hiện một kẻ tâm thần

Lòng tự ái liên quan đến một cảm giác phi thực tế về sự vĩ đại và ưu việt, thể hiện dưới hình thức phù phiếm, tự ngưỡng mộ và ảo tưởng về tài năng. Dưới đây là các đặc điểm chính của các ông chủ tự ái và độc ác:

1. Họ thường khao khát được công nhận từ người khác. Điều này chủ yếu là do lòng tự trọng của họ cao nhưng mong manh. Những ông chủ liên tục thể hiện quyền lực của mình có lẽ đang khao khát muốn được người khác ngưỡng mộ.

2. Họ có xu hướng tự cho mình là trung tâm. Điều này có nghĩa họ ít quan tâm đến người khác và thiếu sót trong sự đồng cảm. Vì lý do này, họ hiếm khi có được sự chú ý thực sự từ những người khác ngoài chính họ.

3. Họ có đòi hỏi về mức độ quyền lợi cao. Những người tự ái thường cư xử như thể họ xứng đáng với những đặc quyền nhất định hoặc được hưởng địa vị cao hơn so với đồng nghiệp của họ.

Các mặt sáng và tối

Nhiều người có nhiều đặc điểm nổi tiếng, như can đảm và chấp nhận rủi ro, thường cùng tồn tại với xu hướng rối loạn nhân cách.

Ví dụ, trong trận sóng thần cách đây vài năm tàn phá Thái Lan, một doanh nhân người Úc đã trở thành anh hùng với giới truyền thông vì đã một mình cứu sống 20 người, nhưng sau đó, họ đã phát hiện ra rằng chính ông này đã trốn tránh khỏi cảnh sát Úc vì tội tấn công người khác và cướp tài sản.

Trong câu chuyện tương tự, một lính cứu hỏa người Anh đã được trao huy chương danh dự cho hành động anh hùng của mình trong cuộc tấn công khủng bố vào London năm 2005, khi anh ta liều mạng cứu những hành khách của chiếc xe buýt bị ném bom, hiện đang phải chịu án tù 14 năm vì liên quan đến một vụ vận chuyên cocaine trị giá 135 triệu USD.

Cũng giống như vậy, nhiều doanh nhân thành đạt cũng có vấn đề với tâm lý của họ. Steve Jobs và Elon Musk, chẳng hạn, là hai biểu tượng mà tính cách đột phá khiến họ trở nên sáng tạo.

Tuy nhiên Steve Jobs đã bị sa thải khỏi công ty riêng của mình và thể hiện những hành vi chống đối xã hội như: Đỗ xe ở các điểm dành cho người khuyết tật, bắt nạt và đe dọa nhân viên của ông. Mặt tự ái của Elon Musk cũng đã được thể hiện khá thường xuyên - trong các cuộc tranh cãi gay gắt của anh ta với các nhà đầu tư, giới truyền thông và nhân viên của anh ta, cũng như sự hiện diện trên phương tiện truyền thông cảm nhận được tính cách thất thường của Elon Musk.

Nhưng không phải tất cả những điều đó là xấu. Không thể phủ nhận Steve Jobs và Elon Musk có tài năng khởi nghiệp, được định nghĩa là khả năng biến các ý tưởng ban đầu và hữu ích thành những sáng tạo thực tế.

Tuy nhiên, các doanh nhân khác không thực sự tốt như vậy. Elizabeth Holmes tự đánh mất danh hiệu tỷ phú của mình, cô đã tự phong mình là "Steve Jobs về chăm sóc sức khỏe" và rất tàn nhẫn trong việc lừa dối các nhà đầu tư về một công nghệ thử máu mới. Thay vì đưa một sản phẩm sáng tạo ra thị trường, cô không bán gì ngoài một câu chuyện cổ tích.

Tìm sự cân bằng

Ở một mức độ nào đó, tất cả các doanh nhân thành công đều có vấn đề với quyền lực, đó là lý do tại sao họ rất mong muốn phá hủy hiện trạng và thay thế nó bằng một thứ khác.

Nhưng chắc chắn rằng quá nhiều bệnh về tâm lý sẽ khiến ai đó phạm tội và vào nhà tù hơn là trở thành một Apple hay Amazon. Nhưng ở một thái cực khác, những người tuân thủ theo nguyên tắc làm việc và làm hài lòng các nhà đầu tư thì vẫn sẽ là một nhân viên giỏi chứ không phải là một nhà lãnh đạo "tâm thần".

Vì vậy, nếu muốn thúc đẩy tinh thần kinh doanh cho công ty, thì bất kỳ nhà lãnh đạo nào cũng cần có mức độ liêm chính, đồng cảm và lòng vị tha tối thiểu để có thể kết nối và tập trung vào sức khỏe các nhân viên của họ, hơn là tạo áp lực lên từng nhân viên.

Chính những đặc điểm mang tính xã hội và đạo đức này có thể biến những tính cách trái ngược và chống đối thành một chất xúc tác tốt cho xã hội: Thay thế hiện trạng xấu bằng một phiên bản tiến bộ tốt hơn.

Tomas Chamorro-Premuzic là nhà khoa học tài năng tại Manpowergroup, giáo sư tâm lý kinh doanh tại Đại học College London và Đại học Columbia, đồng thời là cộng sự tại Phòng thí nghiệm Tài chính Doanh nhân Harvard. Ông ấy là tác giả của cuốn sách "Tại sao có quá nhiều người đàn ông bất tài trở thành lãnh đạo? (Và làm thế nào để khắc phục nó)".