Chứng khoán 2023: Những biến số cần lưu tâm

Nhiều biến số

Năm 2023, nền kinh tế và thị trường tài chính toàn cầu dự báo tập trung ở câu chuyện chính sách lãi suất, khi hầu hết các ngân hàng trung ương đã theo hướng thắt chặt để ứng phó với lạm phát. Đây có thể là năm bản lề cho sự đảo chiều chính sách tiền tệ, tuy nhiên điểm đảo chiều khả năng sẽ chỉ đến ở nửa cuối năm.

Hầu hết dự báo của các tổ chức lớn đều cho rằng kịch bản nền kinh tế toàn cầu “hạ cánh mềm” khó xảy ra, khả năng cao sẽ tiếp tục chứng kiến sự suy thoái, bên cạnh đó là xung đột địa chính trị và làn sóng phi toàn cầu hóa. Cuộc chiến Nga - Ukraine trong năm 2022 làm dấy lên lo ngại về những xung đột tiềm tàng trong năm 2023.

Theo ông Bùi Văn Huy, Giám đốc Chi nhánh TP.HCM, Công ty Chứng khoán DSC, nền kinh tế trong nước sẽ tăng trưởng chậm lại trong năm 2023 do ảnh hưởng từ bên ngoài. Những dấu hiệu đầu tiên đã xuất hiện khi PMI tháng 11/2022 ở mức rất thấp do tình trạng thiếu đơn hàng. Chu kỳ kinh tế và chính sách tiền tệ của Việt Nam có độ trễ so với thế giới và những điều xấu nhất có thể vẫn còn ở phía trước.

Về mặt chính sách, thị trường ngóng chờ những giải pháp với thị trường trái phiếu doanh nghiệp, nổi bật là việc sửa đổi Nghị định 65, trong khi thị trường bất động sản dự báo tiếp tục ảm đạm và chỉ có thể tạo đáy sớm nhất vào cuối năm 2023 nếu có sự hỗ trợ chính sách, còn không sẽ phải chờ đến giữa năm 2024.

Dưới góc nhìn của ông Trần Đức Anh, Giám đốc chiến lược và vĩ mô, Công ty Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV), có 3 yếu tố quan trọng mà nhà đầu tư cần lưu tâm trong năm nay, đó là lãi suất, kênh dẫn vốn, lợi nhuận doanh nghiệp. Thị trường chứng khoán vốn rất nhạy cảm với diễn biến của lãi suất, nếu lãi suất vẫn duy trì ở mặt bằng cao như hiện tại, không thể kỳ vọng thị trường có những đợt tăng mạnh.

Riêng về kênh dẫn vốn, hệ thống ngân hàng vẫn đóng vai trò là kênh dẫn vốn chủ đạo cho nền kinh tế khi thị trường trái phiếu có những vấn đề chưa được giải quyết. Có khoảng 130.000 tỷ đồng trái phiếu bất động sản đến hạn trong năm nay, nếu như 130.000 tỷ đồng này được giải quyết một cách ổn thoả, thanh khoản thị trường cũng như tâm lý của nhà đầu tư sẽ trở nên tích cực hơn.

Trong khi đó, ở khía cạnh lợi nhuận doanh nghiệp, hiệu quả kinh doanh của các doanh nghiệp niêm yết sẽ chịu ảnh hưởng nhất định từ việc kinh tế toàn cầu tăng trưởng chậm lại, lạm phát và lãi suất tăng.

Công ty Chứng khoán Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam (VCBS) nhìn nhận, lãi suất là một yếu tố đáng lưu tâm trong năm 2023. Đà tăng lãi suất của Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) nhiều khả năng sẽ vẫn tiếp tục, dù mức độ tăng và tần suất có thể sẽ chậm lại so với nửa cuối năm 2022. Vì thế, thị trường chứng khoán Việt Nam nhiều khả năng có xu hướng đi ngang trong biên độ lớn.

Câu hỏi đắt giá nhất trong năm 2023, theo Công ty Chứng khoán VNDIRECT, đó là khi nào thì các ngân hàng trung ương sẽ ngưng thắt chặt các điều kiện tài chính? Câu trả lời phần lớn phụ thuộc vào việc liệu các ngân hàng trung ương có thể đưa lạm phát xuống mức chấp nhận được hay không. Hiện tại, nhiều ý kiến dự đoán Fed sẽ nâng lãi suất thêm 125 điểm cơ bản trong năm 2023 và cắt giảm 25 điểm cơ bản vào cuối năm.

Tương tự, các ngân hàng trung ương khác như ECB cũng có thể giảm tốc độ tăng lãi suất khi xuất hiện những dấu hiệu rõ ràng hơn về việc lạm phát đã giảm đáng kể. Tuy nhiên, theo dự báo của VNDIRECT, đợt giảm lãi suất điều hành sớm nhất sẽ diễn ra trong quý I/2024 và khả năng lãi suất điều hành của Fed đảo chiều sẽ khó xảy ra trong năm 2023, nếu như kinh tế Mỹ không rơi vào suy thoái.

Theo các diễn biến trong quá khứ, xác suất đợt giảm lãi suất đầu tiên thường xảy ra cách lần tăng cuối cùng khoảng 7 tháng. Rủi ro chủ yếu vẫn là lạm phát giảm song không thể xuống mức chấp nhận được, do đó, các ngân hàng trung ương không còn sự lựa chọn nào khác ngoài tiếp tục biện pháp thắt chặt tiền tệ.

Chọn hướng tiếp cận thị trường

Với bối cảnh như vậy, sự thận trọng cần thiết sẽ cần được đề ra trong năm 2023 và sự phân bổ tài sản chung cũng nên tương đồng với sự phân bổ tài sản toàn cầu. Phân bổ tỷ trọng thấp vào cổ phiếu, bất động sản và dành tỷ trọng cao hơn dành cho trái phiếu chính phủ, trái phiếu doanh nghiệp có chất lượng tốt là lời khuyên được nhiều chuyên gia phân tích đưa ra.

Thị trường chứng khoán năm 2022 biến động mạnh, sự sụt giảm quá mức dường như đã gánh một phần nào đó cho năm 2023. Ông Bùi Văn Huy cho rằng, thị trường đang khởi đầu năm 2023 với mức định giá ở vùng thấp nhất trong vòng nhiều năm và quan trọng nhất là chúng ta đã chuẩn bị được tâm thế cho năm 2023, đó là hiểu những khó khăn và sẵn sàng đương đầu với nó. Điều này rất khác so với cách mà đa số trong chúng ta bắt đầu năm 2022, với sự hân hoan và không chuẩn bị cho mình những chiến lược phù hợp để ứng phó.

“Nhiều nhà đầu tư bắt đầu năm 2022 trong một tâm thế quá lạc quan nên mới bị những cú đấm bất ngờ của thị trường. Nhưng ở giai đoạn hiện tại, nhà đầu tư đã lường trước được các khó khăn với một tâm thế sẵn sàng, điều này sẽ giúp thị trường vượt bão”, ông Huy kỳ vọng.

Thị trường chứng khoán năm 2023 dự báo sẽ có nhiều thử thách, nhưng theo chuyên gia DSC, sẽ theo hướng “tiền hung - hậu cát”, về cuối năm mọi khó khăn sẽ dần qua đi. Một năm xấu cho kinh tế nhưng không quá xấu cho thị trường chứng khoán.

Về chiến lược đầu tư, theo DSC, cần chia ra hai khung thời gian, trước khi tạo đáy thực sự và sau khi tạo đáy.

Trước khi tạo đáy, cần ưu tiên các nhóm ngành phòng thủ, tuy nhiên mức định giá của các nhóm này cần được cân nhắc, các cổ phiếu phòng thủ mà đắt quá thì không nên tham gia. Nửa sau của năm 2023, khi thị trường tạo đáy và vĩ mô dần cải thiện, nhóm ngành mang tính “tấn công” là mục tiêu để tham gia khi thị trường bắt đầu một chu kỳ mới. 2023 có khả năng là năm chuyển pha của thị trường và chiến lược luân chuyển nhóm ngành cần linh hoạt.

Đơn cử, trong giai đoạn đầu năm, khi thị trường được dự báo chưa tạo đáy thì nhà đầu tư nên ưu tiên thực phẩm đồ uống, hàng không, điện, nước, công nghệ…, còn giữa và cuối năm khi có dấu hiệu tạo đáy thì ưu tiên nhóm ngân hàng, dịch vụ tài chính, thép, vật liệu xây dựng…