Chính sách đối ngoại của ông Trump có thay đổi sau khi Hạ viện thuộc về phe Dân chủ?

Nhận định này của các nhà quan sát xuất phát từ sự phân quyền trong luật pháp Mỹ. Việc đảng Dân chủ chiếm đa số ở Hạ viện Mỹ sau cuộc bầu cử giữa kỳ vừa qua có thể đưa tổng thống Mỹ Donald Trump tới những rắc rối nội bộ, hơn là làm thay đổi chính sách đối ngoại mà ông đang tiến hành. Đó là những vấn đề lớn như quan hệ giữa Mỹ với Trung Quốc, Nga, Triều Tiên, Iran hay chiến tranh thương mại...

Chính sách đối ngoại của Tổng thống Donald Trump sẽ như thế nào sau bầu cử giữa kỳ là câu hỏi lớn của toàn thế giới.

Với sự phân bổ lại quyền lực trong quốc hội, bắt đầu từ thang1/2019, Tổng thống Donald Trump buộc phải hợp tác với Hạ viện do đảng Dân chủ chiếm đa số để tìm kiếm sự ủng hộ về chính sách mới của chính quyền do ông đứng đầu. Tuy nhiên, về mặt lý thuyết, đó là những vấn đề chủ yếu liên quan đến đối nội như thuế, chăm sóc sức khỏe, di dân... hơn là đối ngoại.

Thông thường, việc phải chia sẻ quyền lực trong nhánh lập pháp Mỹ sẽ dẫn tới việc bên hành pháp buộc phải điều chỉnh phần nào chính sách đối ngoại. Chẳng hạn như dưới thời các tổng thống George W. Bush và Barack Obama đã trải qua sau các cuộc bầu cử giữa kỳ hồi năm 2006 và 2010 trước đây.

Nhưng với trường hợp Tổng thống Donald Trump, theo nhận xét của đài phát thanh quốc gia Pháp (RFI), từ khi lên cầm quyền tới nay, chính sách đối ngoại của ông Trump đã làm "thế giới chới với". Trong đó không ít quốc gia, trước hết là các nước thuộc Liên minh châu Âu, thầm mong sóng gió trong mối quan hệ với Washington sẽ sớm lắng dịu. Trong khi đó, Trung Quốc tỏ ra "thấm đòn" từ cuộc chiến thương mại mà Mỹ phát động.

Đa số các nhà phân tích đều có nhận xét chung là Tổng thống Donald Trump sẽ tiếp tục chính sách mà ông đã vạch ra, bất chấp thực tế là đảng Dân chủ có nhiều bất đồng với ông trên nhiều vấn đề đối ngoại. Chẳng hạn về vấn đề giải trừ hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên, đảng Dân Chủ hoài nghi về thực tâm từ bỏ vũ khí hạt nhân của Bình Nhưỡng. Đảng Dân chủ cũng tỏ ra kiên quyết làm sáng tỏ sự thật về cáo buộc Nga can thiệp vào bầu cử tổng thống Mỹ cách nay hai năm, giúp ông Trump đắc cử.

Nhưng trên tất cả, thực tế là khả năng can thiệp của đảng Dân chủ khá hạn hẹp. Bởi theo luật pháp Mỹ, chính sách đối ngoại thuộc thẩm quyền của tổng thống. Còn ở lĩnh vực ngoại giao, quyền hạn của Thượng viện lớn hơn so với Hạ viện. Trong khi đó, đảng Cộng hòa của ông Trump lại chiếm đa số tại cơ quan của Quốc hội này. Như vậy, dù có bất đồng với Tổng thống Donald Trump, nhưng Hạ viện Mỹ không có khả năng đảo ngược tình thế, chẳng hạn như việc Mỹ rút khỏi hiệp ước hạt nhân với Iran vừa qua.

Riêng vấn đề nóng bỏng nhất hiện nay là chiến tranh thương mại Mỹ - Trung Quốc, không chỉ đảng Cộng hòa mà cả nội bộ đảng Dân chủ cũng bị chia rẽ về cuộc đối đầu giữa hai nền kinh tế đứng đầu thế giới. Hãng tin Anh Reuters dẫn lời Eliot Angel, người của đảng Dân chủ và có nhiều khả năng làm Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại tại Hạ viện Mỹ sắp tới, nhìn nhận rằng Washington phải thận trọng với Bắc Kinh.

Cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bên lề thượng đỉnh G20 là cơ hội kiểm chứng nhận định của giới quan sát.

Xét trên toàn cục, các nhà phân tích cho rằng những hy vọng việc thay đổi quyền lực ở Hạ viện Mỹ có thể thúc đẩy bình thường hóa quan hệ kinh tế và thương mại giữa Mỹ với Trung Quốc là điều không tưởng. Hơn nữa, thương mại cũng là một lĩnh vực mà tổng thống Mỹ có thể can thiệp mà không cần sự ủng hộ của Hạ viện.

Theo nhận xét của một nhà ngoại giao ẩn danh với Reuters, sẽ không loại trừ khả năng trong hai năm còn lại của nhiệm kỳ, chính sách ngoại giao của tổng thống Mỹ "còn thô bạo hơn nữa". Đương đầu với phần còn lại của thế giới, theo các nhà quan sát, có thể là một trong những "chiêu bài ưa thích" của ông Donald Trump để chuẩn bị tái ứng cử cho nhiệm kỳ thứ hai vào năm 2020.