Bức tường biên giới với Mexico tiếp tục thách thức Donald Trump

Quyết định còn để ngỏ

Trong tuyên bố đưa ra sau khi tham dự các sự kiện trong khuôn khổ Hội nghị An ninh Munich tại Đức ngày 16/2, quyền Bộ trưởng Shanahan khẳng định giới chức Mỹ đang rất thận trọng và cho đến nay "chúng tôi chưa đưa ra bất cứ quyết định nào". 

Người đứng đầu Lầu Năm Góc bày tỏ chia sẻ với những quan ngại về việc các nguồn ngân sách liên bang có thể bị huy động một cách gián tiếp thông qua quyết định áp đặt tình trạng khẩn cấp quốc gia của Tổng thống Trump. Ông cam kết Bộ Quốc phòng sẽ tuân thủ luật pháp và sẽ đưa ra quyết định thỏa đáng sau khi đánh giá thận trọng lệnh tình trạng khẩn cấp của Tổng thống.

Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Shanahan đưa ra tuyên bố trên sau khi Tổng thống Trump ngày 15/2 tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia nhằm giải quyết cái mà ông gọi là "sự xâm lược" của ma túy, băng nhóm tội phạm và làn sóng người di cư phi pháp qua đường biên giới giữa Mỹ và Mexico. Với biện pháp này, nhà lãnh đạo Mỹ có thể tránh được sự can thiệp của Quốc hội lưỡng viện để huy động các nguồn quỹ liên bang chi trả cho dự án xây dựng bức tường biên giới nói trên.

Nhà Trắng cùng ngày cho biết ông Trump sẽ huy động tổng cộng 6,1 tỷ USD từ hai nguồn quỹ của Bộ Quốc phòng, gồm 3,6 tỷ USD quỹ xây dựng quân sự cơ bản và 2,5 tỷ USD từ các quỹ dành cho các chiến dịch chống ma túy. Tuy nhiên, động thái này của ông Trump đối mặt thách thức tại tòa án Mỹ.

Lâu nay, Tổng thống Trump hối thúc Quốc hội Mỹ thông qua khoản ngân sách 5,7 tỷ USD đầu tư cho dự án xây dựng bức tường biên giới với Mexico như một giải pháp để đảm bảo an ninh cho nước này. Tuy nhiên, các nghị sĩ chỉ thông qua khoản ngân sách 1,375 tỷ USD để xây dựng hàng rào, thay vì bức tường kiên cố theo đề xuất của nhà lãnh đạo Mỹ.

Bất đồng giữa hai bên đã khiến một phần Chính phủ Mỹ trải qua thời gian đóng cửa kỷ lục lên tới 35 ngày, ảnh hưởng tiêu cực đến nhiều cơ quan ban ngành, người lao động...

Nhà Trắng nói gì?

Trước đó Nhà Trắng cho biết Tổng thống Trump sẽ tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia để tài trợ cho bức tường biên giới với Mexico theo kế hoạch của ông. Giới chức cao cấp của Đảng dân chủ phản ứng bằng cách cáo buộc ông ta có hành động “lạm quyền” và “phi pháp”.

Việc xây dựng bức tường là một trong những lời hứa chủ chốt của ông Trump trong thời gian tranh cử. Từ khi nhậm chức tổng thống, đến nay ông vẫn chưa tìm được nguồn tài trợ cần thiết để thực hiện lời hứa này. Trong thời gian tranh cử ông Trump nói sẽ bắt Mexico trả tiền cho bức tường.

Thư ký Nhà Trắng Sarah Sanders cho biết trong một tuyên bố: “Tổng thống một lần nữa thực hiện lời hứa xây dựng bức tường, bảo vệ biên giới và bảo vệ đất nước vĩ đại của chúng ta”. Bà nói thêm, Tổng thống sẽ “thực hiện các hành động khác - bao gồm cả trường hợp tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia - để đảm bảo chúng ta ngăn chặn khủng hoảng an ninh quốc gia và nhân đạo ở biên giới”.

Dự luật đã được thỏa hiệp được Quốc hội thông qua bao gồm 1,3 tỷ USD tài trợ cho an ninh biên giới, nhưng không phân bổ ngân sách cho bức tường mà ông Trump đề xuất. Khi ông Trump cảnh báo, ông có thể tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia để tài trợ cho bức tường hồi đầu năm, một số thành viên đảng Cộng hòa cho nó sẽ tạo một tiền lệ nguy hiểm.

Phát biểu tại Thượng viện ngày 14/2, Lãnh đạo đa số Cộng hòa Mitch McConnell bày tỏ sự ủng hộ của ông đối với động thái này khi  nói rằng Tổng thống đã hành động “bằng mọi cách ông có thể làm một cách hợp pháp để tăng cường nỗ lực bảo vệ biên giới”.

Phản ứng từ đảng Dân chủ

Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi đã đề nghị đảng Dân chủ sẽ thách thức pháp lý nếu tổng thống đưa ra tuyên bố khẩn cấp. Bà và nhà lãnh đạo đảng Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer cũng đưa ra một tuyên bố chung mạnh mẽ lên án động thái này.

Họ nói: “Tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia sẽ là một hành động vô luật pháp, lạm dụng quyền lực của tổng thống và một nỗ lực tuyệt vọng để đánh lạc hướng thực tế, Tổng thống Trump đã không giữ lời hứa Mexico sẽ phải trả tiền cho bức tường biên giới. Ông ta không thể thuyết phục Mexico, người dân Mỹ hoặc đại diện dân cử của họ trả tiền cho bức tường đắt đỏ và không hiệu quả của ông ta, vì vậy bây giờ ông ta đang cố gắng tránh né Quốc hội trong một nỗ lực tuyệt vọng để người đóng thuế phải chi trả cho bức tường đó”.

Theo bà Pelosi, ông Trump đang tìm cách qua mặt Quốc hội, Hạ viện sẽ nghiên cứu các phương án đáp trả một cách thích hợp.

Tình trạng khẩn cấp quốc gia là gì?

Tình trạng khẩn cấp được tuyên bố trong một thời gian khủng hoảng đối với quốc gia. Trong trường hợp này, ông Trump nói cuộc khủng hoảng đang bị gây ra bởi những người di cư đến biên giới Mỹ-Mexico.

Giới chuyên gia cho rằng tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia sẽ giúp tổng thống tiếp cận với các quyền lực đặc biệt cho phép ông bỏ qua tiến trình chính trị thông thường. Tổng thống có thể chuyển tiền từ ngân sách quân sự hoặc cứu trợ thiên tai hiện có để trả tiền cho bức tường.

Nhưng hiện đang có tranh cãi về việc liệu tình hình ở biên giới phía Nam nước Mỹ có thực sự là một trường hợp khẩn cấp quốc gia hay không. Mặt khác, hơn 2.000 người đã bị từ chối nhập cảnh hoặc bị bắt tại biên giới mỗi ngày trong tháng 11/2018.

Người ủng hộ việc xây bức tường nói, tình hình tương đương với một trường hợp khẩn cấp. Những người khác cho con số này thấp hơn nhiều so với một thập kỷ trước, nhiều người trong số hàng nghìn người đi di cư đến từ những quốc gia như Honduras nói họ là những người xin tị nạn, tìm cách vào Mỹ một cách hợp pháp.

(Nguồn: TTXVN)