Bất chấp cấm vận, hàng hóa của Nga vẫn đều đặn 'chảy' sang Mỹ?

Tổng thống Joe Biden hứa sẽ "giáng đòn đau và mạnh" vào Tổng thống Vladimir Putin thông qua các hạn chế thương mại đối với các mặt hàng như vodka, kim cương và xăng dầu sau khi Nga tấn công vào 6 tháng trước. Tuy nhiên, hàng trăm loại hàng hóa khác trị giá hàng tỷ USD, bao gồm cả những hàng hóa được nhìn thấy trên con tàu đến Baltimore từ St.Petersburg ( Nga) vẫn tiếp tục đổ vào các cảng của Mỹ.

Hãng tin AP phát hiện hơn 3.600 chuyến hàng gỗ, kim loại, cao su và các loại hàng hóa khác đã đến các cảng của Mỹ từ Nga kể từ khi nước này bắt đầu phóng tên lửa và không kích vào nước láng giềng hồi tháng 2. Mặc dù có sự sụt giảm đáng kể so với cùng kỳ năm 2021, thời điểm có khoảng 6.000 lô hàng như thế đến Mỹ, nhưng nó vẫn mang lại giá trị thương mại hơn 1 tỷ USD mỗi tháng.

Trong thực tế, không ai thực sự muốn thương mại sẽ ngừng lại. Việc cấm nhập khẩu một số mặt hàng có thể sẽ gây hại cho các ngành cần cho việc sản xuất  ở Mỹ hơn là ở Nga.

"Khi chúng tôi áp đặt các biện pháp trừng phạt, nó có thể làm gián đoạn thương mại toàn cầu. Vì vậy, nhiệm vụ của chúng tôi là suy nghĩ xem biện pháp trừng phạt nào mang lại tác động lớn nhất đồng thời cho phép thương mại toàn cầu hoạt động", Jim O'Brien, người đứng đầu Văn phòng Điều phối các biện pháp trừng phạt của Bộ Ngoại giao Mỹ, nói với AP.

Các chuyên gia cho rằng, nền kinh tế toàn cầu gắn bó với nhau đến mức các lệnh trừng phạt phải được giới hạn trong phạm vi để tránh làm tăng giá trong một thị trường vốn đã không ổn định.

Ngoài ra, các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ không tồn tại riêng lẻ. Các lệnh cấm của Liên minh châu Âu và Vương quốc Anh dẫn đến các quy tắc thương mại phức tạp có thể gây nhầm lẫn cho người mua, người bán và các nhà hoạch định chính sách.

Trong khi một số nhà nhập khẩu Hoa Kỳ đang tìm nguồn cung ứng nguyên liệu thay thế ở những nơi khác thì nhiều doanh nghiệp khác lại nói rằng không có lựa chọn nào khác ngoài việc tiếp tục nhập hàng của Nga. 

Đơn cử như các công ty nhập khẩu gỗ, họ nói rằng những khu rừng bạch dương dày đặc của Nga tạo ra loại gỗ cứng và chắc đến mức hầu hết đồ nội thất ỗ trong lớp học của Mỹ và nhiều loại sàn gia đình đều được làm từ nó. 

Bên cạnh đó, các mặt hàng khác của Nga như đá dăm, giày tập tạ, thiết bị khai thác tiền điện tử, thậm chí cả gối... từ Nga đến các cảng của Hoa Kỳ hầu như mỗi ngày.

Phân tích hàng hóa nhập khẩu từ Nga cho thấy, một số mặt hàng là hợp pháp và thậm chí được chính quyền TT Biden khuyến khích, chẳng hạn như hơn 100 lô hàng phân bón đã đến Mỹ kể từ thời điểm chiến tranh nổ ra cách đây 6 tháng. 

Ngoài ra, các sản phẩm bị cấm hiện nay như dầu và khí đốt của Nga tiếp tục đến các cảng của Mỹ rất lâu sau khi có thông báo về các lệnh trừng phạt và nó được lý giải rằng để các công ty hoàn thành các hợp đồng đã ký trước đó.

Trong một số trường hợp, nguồn gốc của các sản phẩm được vận chuyển ra khỏi các cảng của Nga có thể khó phân biệt. Các công ty năng lượng của Mỹ đang tiếp tục nhập khẩu dầu từ Kazakhstan thông qua các cảng của Nga, mặc dù dầu đó đôi khi được trộn với dầu của Nga. Các chuyên gia thương mại cảnh báo rằng, các nhà cung cấp của Nga không đáng tin cậy, và cấu trúc công ty của hầu hết các công ty lớn của Nga đều không rõ ràng khiến việc xác định liệu nó có quan hệ với chính phủ hay không rất khó khăn.

Nhà kinh tế học người Nga Konstantin Sonin, người đang giảng dạy tại Đại học Chicago, cho biết: "Đó là một quy tắc chung: khi bạn có lệnh trừng phạt, bạn sẽ có đủ loại âm mưu và có buôn bán bất chính. Tuy nhiên, các biện pháp trừng phạt vẫn có ý nghĩa bởi vì mặc dù bạn không thể giết chết 100% doanh thu, nhưng bạn có thể làm giảm chúng".

"Nhiều công ty Mỹ đang lựa chọn cắt đứt thương mại với Nga. Ví dụ, bia Coors đã trả lại lô hàng hoa bia cho một công ty nhà nước của Nga vào tháng 5 như một phần của cam kết đình chỉ mọi hoạt động kinh doanh tại nước này", phát ngôn viên Jennifer Martinez của Molson Coors Beverage cho biết.

Nga và Mỹ chưa bao giờ là đối tác thương mại lớn, và do đó, việc trừng phạt hàng nhập khẩu chỉ là một phần rất nhỏ trong chiến lược trả đũa. Các hạn chế đối với xuất khẩu từ Hoa Kỳ - đặc biệt là công nghệ - gây ra nhiều thiệt hại hơn cho nền kinh tế Nga, và việc trừng phạt Ngân hàng Trung ương Nga đã đóng băng quyền tiếp cận của Nga với khoảng 600 tỷ USD dự trữ tiền tệ được lưu giữ trên khắp Hoa Kỳ và châu Âu.

Tuy nhiên, các biện pháp trừng phạt mang một trọng lượng biểu tượng vượt ra ngoài tác hại tài chính mà chúng có thể gây ra, đặc biệt là đối với người tiêu dùng Mỹ.

Dưới đây là một số hàng hóa đã được lưu thông giữa hai quốc gia:

Kim loại

Nga là nước xuất khẩu chính các kim loại như nhôm, thép và titan. Nhà kinh tế Jacob Nell của Morgan Stanley cho biết, việc cắt đứt giao dịch thương mại có thể làm tăng giá đáng kể đối với những người Mỹ vốn đang phải vật lộn với lạm phát.

"Ý tưởng cơ bản với các biện pháp trừng phạt là bạn đang cố gắng hành động theo cách gây ra nhiều đau đớn hơn cho bên kia và ít đau đớn hơn cho chính mình", ông nói.

Hầu hết các công ty Mỹ kinh doanh kim loại đều có mối quan hệ lâu dài với các nhà cung cấp của Nga. Thương mại như vậy, đặc biệt là nhôm, hầu như không bị gián đoạn kể từ đầu chiến tranh.

AP đã tìm thấy hơn 900 lô hàng với tổng trị giá hơn 264 triệu tấn kim loại của Nga đến Mỹ kể từ tháng 2. Nga là một trong những nhà sản xuất nhôm chưa gia công lớn nhất ngoài Trung Quốc và là nhà xuất khẩu toàn cầu quan trọng. Nhưng chiến tranh cũng đã ảnh hưởng đến thị trường toàn cầu đó.

Người phát ngôn của Hiệp hội Nhôm Mỹ Matt Meenan cho biết: "Giống như tất cả các nhà sản xuất, chúng tôi đã thấy những tác động của chuỗi cung ứng về việc tăng chi phí năng lượng và các áp lực lạm phát khác khiến hậu quả của cuộc chiến ngày càng trầm trọng hơn".

Nhôm của Nga được dùng để sản xuất trong các bộ phận có trong ô tô và máy bay của Mỹ, lon nước ngọt và dây cáp, thang và giá đỡ năng lượng mặt trời. Người mua lớn nhất của Mỹ vào đầu năm 2022 là công ty con của tập đoàn nhôm toàn cầu Rusal do Nga sở hữu. 

Vào tháng 4, các giám đốc điều hành cấp cao của Rusal Mỹ đã mua lại bộ phận có trụ sở tại Hoa Kỳ của công ty và đổi tên thành PerenniAL. Chỉ trong tháng 7, PerenniAL đã nhập khẩu hơn 35.000 tấn từ Nga. Công ty đã không trả lời yêu cầu bình luận.

Ngoài ra, trong số các công ty tư nhân chọn nguồn nguyên liệu từ Nga có các nhà thầu của chính phủ Hoa Kỳ được hỗ trợ bởi tiền thuế liên bang. 

Boeing, công ty hàng không vũ trụ lớn nhất thế giới đã ký hợp đồng liên bang với giá trị lên tới 23,8 tỷ USD vào năm 2021. Theo đó, công ty này đã nhập khẩu 20 tấn nhôm vào tháng 6 từ Kamensk-Uralsky Metallurgical Works. 

Vào tháng 3, Mỹ đã cấm xuất khẩu sang Kamensk-Uralsky vì nó cung cấp kim loại cho quân đội Nga, nhưng không hạn chế nhập khẩu. Một đại diện của Boeing cho biết công ty đã đưa ra quyết định chấm dứt thương mại với Nga vào tháng 3 và giải thích rằng lô hàng đến vào tháng 6 đã được mua 4 tháng trước đó.

Một nhà nhập khẩu kim loại khác, Tirus US, thuộc sở hữu của công ty Nga VSMPO-AVISMA, nhà sản xuất titan lớn nhất thế giới. VSMPO cũng cung cấp kim loại cho quân đội Nga để chế tạo máy bay chiến đấu. 

Sản phẩm của công ty này - cụ thể là titan - có mặt hầu như khắp nơi trên thế giới và điều này cho thấy những thách thức trong việc cô lập Nga khỏi thương mại toàn cầu. Tirus US bán titan cho hơn 300 công ty ở 48 quốc gia, bao gồm nhiều người mua ở Mỹ, từ các nhà sản xuất đồ trang sức đến các công ty hàng không vũ trụ.

Công ty chỉ cho biết rằng, do những thách thức lớn ở Mỹ, họ đã làm việc với một số công ty Mỹ để giảm bớt các vấn đề về chuỗi cung ứng.

Gỗ

Nga là một trong những quốc gia có những khu rừng rộng lớn nhất thế giới. 

Sau Canada, Nga là nước xuất khẩu gỗ lớn thứ hai và có một số nhà có thể sản xuất ván ép bạch dương Baltic cứng, chắc, làm ván sàn được sử dụng trên khắp nước Mỹ.

Năm nay, chính quyền TT Biden bắt đầu áp thuế đối với gỗ xuất khẩu của Nga, một động thái khiến Ronald Liberatori, một người đại diện đại lý gỗ có trụ sở tại Nevada, người bán cây bạch dương Baltic của Nga cho tất cả các nhà sản xuất đồ nội thất lớn, công ty xây dựng và nhà sản xuất ván sàn ở Mỹ, gặp khó khăn.

 Vấn đề ở đây là Nga là quốc gia duy nhất trên thế giới làm ra sản phẩm này. Không có nguồn thay thế", ông nói.

Cũng theo người đàn ông này, ngoài thuế ra ông phải đặt một khoản 800.000 USD trái phiếu để đảm bảo các khoản thuế và điều này khiến giá cả tiếp tục tăng.

"Ai trả tiền cho cái này? Ai? Chính là bạn và mọi cá nhân khác ở Hoa Kỳ. Chúng tôi rất khó chịu với những gì TT Biden đã làm. Đây là vấn đề của chính phủ với chính phủ", ông nói.

Liberatori cho biết những người ra quyết định cần cân nhắc xem ai sẽ bị tổn thương nhiều hơn bởi thuế quan trước khi áp đặt chúng.

Một nhà nhập khẩu gỗ và giấy khác nói với AP rằng, họ ngừng bất kỳ đơn đặt hàng mới nào vào tháng 2, họ có một lượng lớn gỗ xẻ ở Nga đã được thanh toán và lô hàng cuối cùng đến Mỹ vào tháng 7.

Nhiên liệu

Vào ngày 8/3, TT Biden thông báo Hoa Kỳ đang cấm tất cả các hoạt động nhập khẩu dầu, khí đốt và năng lượng của Nga nhằm "nhắm vào động mạch chính của nền kinh tế Nga".

Ông nói: "Điều đó có nghĩa là dầu của Nga sẽ không còn được chấp nhận tại các cảng của Mỹ và người dân Mỹ sẽ giáng một đòn mạnh nữa vào cỗ máy chiến tranh của Putin".

Trong vòng vài giờ, có thông tin cho rằng một con tàu chở 1 triệu thùng dầu của Nga đến Mỹ đã đổi hướng sang Pháp. 

Tuy nhiên, trong tuần đó, khoảng một triệu thùng dầu thô của Nga đã cập cảng Philadelphia, tới nhà máy lọc dầu Monroe Energy của Delta Airlines. Trong khi đó, một tàu chở dầu với khoảng 75.000 thùng dầu hắc ín của Nga đã cập cảng Texas, tới nhà máy lọc dầu Valero sau chuyến vượt biển dài qua Bắc Đại Tây Dương, theo hồ sơ thương mại.

Các chuyến hàng tiếp tục đến Valero, ExxonMobil và những nơi khác. Julie King, Giám đốc truyền thông của ExxonMobil, nói với AP rằng, chuyến giao dầu vào tháng 7 có nguồn gốc từ Kazakhstan và nó không bị trừng phạt. Bà cho biết, Exxon "ủng hộ các nỗ lực phối hợp quốc tế để chấm dứt cuộc tấn công vô cớ của Nga và đang tuân thủ tất cả các lệnh trừng phạt".

Người phát ngôn của Monroe, Adam Gattuso cho biết công ty đã không nhận thêm nhiên liệu Nga và không "dự đoán sẽ làm như vậy trong tương lai gần". Valero đã không trả lời yêu cầu bình luận.

Andrea Schlaepfer, người phát ngôn của nhà xuất khẩu nhiên liệu Hà Lan Vitol, cho biết tất cả các chuyến hàng dầu và khí đốt của họ kể từ ngày 22/4 đều đến từ Kazakhstan, nơi các đường ống và mạng lưới đường sắt chạy từ các mỏ dầu và nhà máy lọc dầu của nước này đến các cảng lân cận của Nga.

Để sử dụng cơ sở hạ tầng cảng, neo đậu và phí, Nga kiếm được khoảng 10 triệu USD mỗi năm.

Schlaepfer cho biết các nhân viên Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ xem xét và xác minh rằng các lô hàng của họ vào Hoa Kỳ không chứa các sản phẩm của Nga. Nhưng CBP đã không trả lời các câu hỏi về cách họ xử lý các lệnh trừng phạt và lệnh cấm đối với hàng hóa Nga. 

Một tờ thông tin của CBP cho biết, cơ quan này đóng một "vai trò quan trọng" trong việc thực thi các lệnh cấm nhập khẩu, tuy nhiên, một phát ngôn viên đã liên tục chuyển các yêu cầu của  AP đến các bộ của Bộ Tài chính và Nhà nước.

Các mặt hàng khác

Cho đến nay trong năm nay, gần 4.000 tấn đạn của Nga cũng đã đến Mỹ, nơi chúng được phân phối cho các cửa hàng súng và đại lý đạn. Một số đã được bán cho người mua ở Mỹ bởi các công ty nhà nước của Nga, trong khi những số khác đến từ ít nhất một nhà tài phiệt bị trừng phạt. Các lô hàng đó đã chậm lại đáng kể sau tháng 4.

AP cũng theo dõi lô hàng uranium hexafluoride phóng xạ trị giá hàng triệu USD từ Công ty cổ phần Tenex thuộc sở hữu nhà nước của Nga, nhà xuất khẩu lớn nhất thế giới về các sản phẩm chu trình nhiên liệu hạt nhân ban đầu, cho Công ty Điện lực Westinghouse ở Nam Carolina. Vật liệu hạt nhân không bị xử phạt.

Người phát ngôn của Westinghouse, Cathy Mann cho biết, là một phần của quy trình sản xuất nhiên liệu hạt nhân, các cơ sở chế tạo nhiên liệu của họ nhận sản phẩm uranium đã được làm giàu và chuyển nó thành các viên nhiên liệu. Cô cho biết, Westinghouse không sở hữu uranium được sử dụng để làm nhiên liệu. Vật liệu đó thuộc về các khách hàng vận hành các nhà máy điện hạt nhân trên khắp thế giới.

"Do đó, khách hàng của chúng tôi có trách nhiệm xác định nguyên liệu được mua ở đâu và từ ai - một số nguyên liệu có nguồn gốc từ Nga hoặc do một công ty Nga làm giàu. Westinghouse lên án cuộc xâm lược của Nga và hậu quả là sự thù địch và thiệt hại về nhân mạng", cô nói.

Ngoài ra, một số sản phẩm được gửi đến Mỹ từ các cảng của Nga tiếp tục đến Mexico và Canada. Ví dụ, các thành phần của xe Toyota đã đến New Orleans vào tháng trước, được giao cho một nhà máy ở Mexico do Toyota Tshusho, chi nhánh thương mại của công ty xe hơi điều hành.

Chất phóng xạ được gửi từ Nga đến Mỹ được vận chuyển về phía Bắc biên giới để khử trùng các vật tư y tế đóng gói được sử dụng trên khắp Bắc Mỹ.

Mặc dù nhập khẩu một số mặt hàng thực phẩm, chẳng hạn như hải sản và rượu vodka, đã bị hạn chế, Bộ Tài chính Mỹ tháng trước đã công bố một tờ thông tin nhắc lại rằng thương mại nông sản giữa Mỹ và Nga vẫn được phép.

Nhà máy sôcôla Tháng Mười Đỏ nằm ngay đối diện Điện Kremlin ở Moscow. Ngày nay nó là một điểm thu hút khách du lịch với các căn hộ, cửa hàng và nhà hàng. Nhưng công ty, Krasny Oktyabr, vẫn sản xuất và bán kẹo và các món ăn truyền thống khác từ một nhà máy sản xuất ở ngoại ô nước Nga.

Tại Brooklyn, New York, Grigoriy Katsura, tại văn phòng Hoa Kỳ của Krasnyi Oktyabr Inc, cho biết họ tiếp tục nhập khẩu những món ngon, hương vị thời thơ ấu của những người nhập cư Nga. "Tất nhiên là họ đã quen rồi", người này nói.

Và cứ sau vài tuần, các chuyến hàng lại đến Mỹ từ kho của họ ở Nga, đó là kiều mạch, trái cây sấy khô và sô cô la nổi tiếng thế giới của họ.

(Nguồn: AP News)