Ví điện tử Momo trong cuộc chiến fintech Việt

Cuộc chiến fintech ở thị trường Việt đang dần đi đến hồi kết. Và đối với Momo - startup fintech Việt Nam, chìa khóa để giành chiến thắng trong cuộc chiến với Grab, Sea và các đối thủ khác có thể chỉ là một tách cà phê đơn giản.

Momo - Tận dụng lợi thế là người đi đầu

Trước khi Việt Nam đóng cửa vì làn sóng COVID-19 mới, Momo đã thực hiện một loạt các chương trình khuyến mãi với một số chuỗi cà phê lớn trên cả nước, bao gồm Highlands Coffee, một thương hiệu cà phê phát triển nhanh với hơn 300 cửa hàng.

Người dùng Momo được giảm giá khi sử dụng ứng dụng để đặt và thanh toán cho đơn hàng, sau đó nhận được hàng vào thời gian đã định. 

Khuyến khích người tiêu dùng Việt Nam sử dụng MoMo cho các giao dịch mua hàng nhỏ lẻ là một phần trong chiến lược của công ty, nhằm đưa ứng dụng này "xuất hiện trên trang đầu tiên trên điện thoại của họ", theo một người giấu tên của công ty. 

Quả thật, ở một đất nước mà 80% thương mại vẫn là ngoại tuyến, thì mua một tách cà phê là một giao dịch hợp túi tiền và đủ phổ biến để khuyến khích người dùng mở ứng dụng hàng ngày - hoặc thậm chí nhiều lần trong ngày. Từ đó có thể tăng cơ hội sử dụng các dịch vụ khác của MoMo, chẳng hạn như mua vé xem phim, đặt đồ ăn, đặt vé máy bay hoặc chơi trò chơi.

Danh mục dịch vụ đa dạng đã giúp thúc đẩy doanh thu của MoMo ngay cả trong làn sóng COVID hiện tại, CEO Nguyễn Mạnh Tường cho biết. 

"Chúng tôi đã xây dựng một doanh nghiệp khá cân bằng. Vì vậy chúng tôi tự tin rằng ngay cả trong trường hợp xấu nhất, chúng tôi sẽ duy trì ít nhất 70% doanh thu của một tháng bình thường".

Ông Tường cho biết thêm: "Nhưng tất nhiên, chúng tôi muốn tiếp tục phát triển, vì vậy chúng tôi tập trung vào việc thay đổi rủi ro thành cơ hội". 

MoMo, viết tắt của Mobile Money, ra mắt vào năm 2013 và đã trở thành ví điện tử lớn nhất Việt Nam. Với ưu thế là "người" đi đầu, ví Momo có thời gian xây dựng mối quan hệ với hàng chục nghìn cửa hàng ngoại tuyến và kết nối chúng với công nghệ chuyển tiền giữa các tài khoản ngân hàng. 

Ngày nay, ví Momo chiếm 60% thị phần thanh toán di động của Việt Nam, xử lý 14 tỷ USD giao dịch hàng năm cho hơn 25 triệu người dùng.

Mặt khác, sự nổi lên của Momo đã thu hút các đối thủ nước ngoài, biến Việt Nam thành "miếng bánh béo bở" của thị trường fintech châu Á. Hàng chục người chơi mới, bao gồm cả những gã khổng lồ công nghệ Đông Nam Á như Sea và Grab, đã tranh nhau "miếng bánh" và đang đốt tiền để có được người dùng.

Các nhà phân tích dự đoán sẽ có rất ít người sống sót trong cuộc chiến, không chỉ chống lại nhau mà còn chống lại các dịch vụ tương tự từ các ngân hàng và công ty viễn thông.

Takahiro Suzuki, đối tác quản lý của Genesia Ventures và là nhà đầu tư lâu năm ở Indonesia và Việt Nam, cho biết: “Đến cuối cùng, hai hoặc ba người chơi sẽ hợp nhất để tranh giành thị trường. Các nhà đầu tư đứng sau họ có túi tiền rất sâu. Chỉ cần tiền không ngừng chảy vào, nhiều công ty có thể cùng tồn tại. Đó là một trận chiến đau đớn".

Trận chiến đó có vẻ sẽ trở nên khốc liệt hơn. Vào tháng 7, VNLife - nhà điều hành ví di động VNPay được hỗ trợ bởi Quỹ Tầm nhìn của SoftBank Group, cho biết họ đã huy động được 250 triệu USD từ General Atlantic, Dragoneer Investment Group, PayPal Ventures và những người khác.

Trước đó vào tháng 1, Momo cũng thông báo đã huy động được 100 triệu USD từ một nhóm các nhà đầu tư, bao gồm quỹ đầu tư tư nhân của Mỹ Warburg Pincus, đang xem xét huy động thêm vốn.

Ngoài việc mở rộng mạng lưới cửa hàng chấp nhận ứng dụng, MoMo đang chạy đua để mở rộng bộ dịch vụ của mình, phân nhánh sang các lĩnh vực như bảo hiểm xe máy và cho vay tiêu dùng. Ngoài ra, Momo đã mua lại một công ty phần mềm để tăng tốc độ phát triển sản phẩm.

Giống như những gã khổng lồ fintech khác ở châu Á là Ant Group của Trung Quốc và Paytm của Ấn Độ, trong tương lai rất có thể Momo sẽ phát triển từ một doanh nghiệp thanh toán thành một ngân hàng kỹ thuật số chính thức.

Gỡ nút thắt cho ngành fintech Việt

Việt Nam cũng có những startup "khủng" như công ty trò chơi trực tuyến VNG, hiện đang điều hành ứng dụng nhắn tin phổ biến nhất cả nước, Zalo. Tuy nhiên, quốc gia này bị lu mờ bởi các nước láng giềng lớn hơn như Indonesia, nơi SoftBank và các nhà đầu tư khác rót hàng trăm triệu USD vào các startup địa phương.

Việc giá cổ phiếu của Sea tăng vọt và việc Grab sắp niêm yết tại Mỹ đã giúp thu hút sự quan tâm của nhà đầu tư đến khu vực này.

Nền kinh tế trị giá 340 tỷ USD của Việt Nam cũng nhỏ hơn của Indonesia, cũng như của Thái Lan và Philippines. Tuy nhiên, các nhà đầu tư nói rằng lĩnh vực fintech ở Việt Nam đặc biệt hấp dẫn vì một số lý do. 

Việt Nam có tỷ lệ sử dụng điện thoại di động cao nhất khu vực với khoảng 80% dân số trưởng thành, nhưng số lượng chi nhánh ngân hàng trên đầu người tương đối thấp. Các cơ quan quản lý trong nước cũng ủng hộ fintech, trao giấy phép ví điện tử cho hàng chục công ty. Sự kết hợp này đã tạo ra mảnh đất màu mỡ cho các công ty khởi nghiệp muốn cung cấp dịch vụ tài chính qua điện thoại thông minh.

Hơn nữa, đại dịch COVID-19 đã giúp fintech gỡ một nút thắt lớn. Trước đây, việc thuyết phục các cửa hàng chấp nhận ví di động là một nhiệm vụ khó khăn, vì các chủ sở hữu hoài nghi về việc phải trả phí cho các nhà cung cấp ví di động. Nhưng giờ đây, những hạn chế vì COVID-19 đã khiến họ phải thay đổi suy nghĩ và tìm cách tiếp cận người tiêu dùng thông qua internet.

Rõ ràng, Momo đang có một vị trí tốt để nắm bắt thời cơ này. Được thành lập vào năm 2007, ban đầu Momo là một nhà phân phối thẻ nạp điện thoại di động nhưng sau này, nó đã nhìn thấy cơ hội để tận dụng sự thâm nhập ngày càng tăng của điện thoại di động. 

Công ty đã ra mắt ứng dụng chuyển tiền cho điện thoại phổ thông và chỉ định lại một phần mạng lưới đại lý, nơi trước đây đã bán thẻ nạp, cho mảng kinh doanh thanh toán của mình. Ứng dụng Momo dần trở nên phổ biến đối với người tiêu dùng trẻ thành thị khi nhiều người trong số họ đổi điện thoại phổ thông thành điện thoại thông minh.

Vấn đề hiện nay mà các CEO của MoMo thừa nhận là sự thành công của ứng dụng đã thu hút một loạt các đối thủ cạnh tranh đáng gờm vào thị trường.

Các đối thủ lớn nhất bao gồm VNG do Tencent Holdings hậu thuẫn, đang mở rộng dịch vụ thanh toán ZaloPay.

Ông Huy Phạm, điều phối viên tại FinTech-Crypto Hub của Đại học RMIT Việt Nam, cho biết lợi thế cạnh tranh rất lớn của ZaloPay là liên kết với Zalo, ứng dụng trò chuyện phổ biến nhất cả nước. Tại Trung Quốc, Tencent đã sử dụng cơ sở người dùng WeChat lớn của mình để triển khai dịch vụ thanh toán, sau đó dịch vụ này nhanh chóng trở thành một trong hai ví điện tử thống trị tại quê nhà.

Trong khi đó, Grab đã hợp tác với Moca, một công ty thanh toán di động địa phương và biến nó trở thành lựa chọn thanh toán chính cho các dịch vụ gọi xe và giao đồ ăn của mình. 

Sea, công ty trò chơi và thương mại điện tử, cũng đã triển khai dịch vụ thanh toán tại Việt Nam. Sea vận hành Now, một trong những ứng dụng giao đồ ăn phổ biến nhất của Việt Nam.

Trước những đối thủ đáng gờm này, Momo tự tin có thể đánh bại họ bằng cách "đánh mạnh" vào chuỗi cà phê và cửa hàng tiện lợi. Vì người tiêu dùng trẻ tuổi sử dụng dịch vụ này thường xuyên hơn so với mua sắm trực tuyến và gọi xe.

Manisha Shah, CFO của MoMo, cho biết: “Chúng tôi muốn chuyển những khách hàng đang sử dụng ứng dụng hàng tháng sang hàng tuần, hàng ngày và cuối cùng là 2-3 lần một ngày. Bởi khi đó họ trở thành một người dùng trung thành của ứng dụng”.

Thách thức nào cho tương lai sắp tới của các ví điện tử?

Vấn đề là mức độ trung thành của người dùng thấp, ông Huy Phạm nói. Người Việt tải rất nhiều ví, kéo lên cái nào có chiết khấu tốt nhất cho cửa hàng nơi mình mua sắm thì chọn. Do đó, thách thức là khiến người dùng tiếp tục sử dụng một ứng dụng mà không có quảng cáo xa hoa. 

Điều này có khả thi không? Ông Phạm nghĩ là không. Ông đã hỏi 40 sinh viên của mình trong một lớp học fintech rằng, liệu họ có tiếp tục sử dụng ví điện tử mà không được giảm giá hay không. Tất cả đều nói không.

Vì vậy, ông nghi ngờ khả năng tồn tại của bất kỳ ví điện tử nào, trừ ví điện tử lớn nhất sẽ xuất hiện trong vòng 5 năm tới.

"Chúng ta phải đặt câu hỏi tại sao ví điện tử tồn tại", ông nói với Nikkei Asia. "Chúng tồn tại bởi vì một vài năm trước đây hệ thống ngân hàng di động chưa phát triển tốt".

Nhưng giờ đây, các ngân hàng cung cấp hầu hết các dịch vụ tương tự như ví điện tử. Do đó, chúng sẽ phải tìm cách khác biệt hóa chính mình, ông nói thêm.

Một mối đe dọa khác là chương trình thử nghiệm viễn thông bắt đầu vào năm 2021, cho phép người dân thêm tiền vào điện thoại của họ và sau đó mua hàng mà không cần tài khoản ngân hàng.

Các nhà phân tích cho rằng, một rủi ro tiềm ẩn lớn đối với toàn bộ lĩnh vực fintech là quy định của các nhà quản lý. Các công ty khởi nghiệp fintech đã phát triển một phần nhờ vào môi trường pháp lý thuận lợi. 

Ngân hàng trung ương cho biết có đến 34 ví điện tử đang hoạt động ở Việt Nam, mặc dù chỉ có 5 ví có mức độ thu hút đáng kể. Tuy nhiên, việc nhận thấy mối đe dọa ngày càng tăng từ các công ty fintech đối với hệ thống tài chính đã khiến một số quốc gia phải tăng cường giám sát. 

Các nhà quản lý Trung Quốc đã thẳng tay đàn áp Tập đoàn Ant của Jack Ma. Tại Indonesia, ngân hàng trung ương tạm thời ngừng cấp giấy phép ví điện tử mới, dẫn đến việc các công ty có nguồn tài trợ "khủng" mua lại các công ty đã có giấy phép.

Một rào cản khác đến từ các quy định của Việt Nam là việc phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng. Các công ty Việt Nam niêm yết ở nước ngoài cần có sự chấp thuận của cơ quan quản lý chứng khoán Việt Nam, trong khi thị trường chứng khoán trong nước có quy mô nhỏ và giới hạn tỷ lệ sở hữu nước ngoài. 

Vào năm 2017, VNG đã ký một biên bản với sàn giao dịch chứng khoán Nasdaq của Mỹ để tiến hành niêm yết tại đây, nhưng VNG đã im lặng về tiến độ kể từ đó. 

Các nhà đầu tư cho rằng VNLife có thể là một trong những ví điện tử đầu tiên được niêm yết, theo sau đó là MoMo, nhưng con đường này vẫn chưa rõ ràng. Cả hai công ty đều cho biết họ không có kế hoạch niêm yết cổ phiếu trong tương lai gần. 

Vài tháng tới có lẽ là chìa khóa để xác định ai là người sống sót sau trận chiến.

"Bạn có đang phân vân giữa rất nhiều ví điện tử cho không gian điện thoại của mình?", một nhà đầu tư cho biết. "Bởi vì chẳng ai sử dụng cùng lúc 5 ví cả".

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin