Thuế thu nhập cá nhân 2018: Sửa luật, hàng vạn người bị tác động

Năm 2009, Luật thuế Thu nhập cá nhân có hiệu lực. Khi ấy, người có thu nhập cao hơn mức giảm trừ gia cảnh bắt đầu phải nộp thuế theo biểu thuế luỹ tiến từng phần gồm 7 bậc (5%; 10%; 15%; 20%; 25%; 30%; 35%). Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) tại nước ta hiện nay là loại thuế được tính theo tháng đối với tiền lương, tiền công của người lao động. Việc kê khai có thể theo tháng hoặc theo quý nhưng quyết toán thuế TNCN sẽ được tính theo năm. Người có thu nhập như nhau nhưng có hoàn cảnh khác nhau thì mức nộp thuế khác nhau.

Ảnh minh họa.

Trong lần sửa đổi các luật thuế này, Bộ Tài chính đề xuất giảm bậc thuế thu nhập cá nhân từ 7 bậc xuống còn 5 bậc. Bởi quá nhiều bậc, giãn cách giữa ở các bậc thấp quá hẹp dễ dẫn đến nhảy bậc thuế khi tổng hợp thu nhập vào cuối năm làm tăng số thuế phải nộp, số lượng phải quyết toán thuế tăng một cách không cần thiết trong khi số thuế phải nộp thêm không nhiều.

Tuy nhiên, theo đánh giá của các chuyên gia, việc điều chỉnh sắp tới, nếu áp dụng phương án thứ nhất, thu ngân sách Nhà nước sẽ bị giảm 3.100 tỉ đồng, trong khi đó ngân sách sẽ có thể tăng thêm 500 tỉ đồng nếu áp dụng phương án thứ hai. Hiển nhiên, Bộ Tài chính sẽ nghiêng về phương án 2 bởi mục đích quan trọng của việc điều chỉnh là tăng thu ngân sách.

Số hụt thu không nhỏ này khiến Bộ Tài chính băn khoăn. Do đó, trong dự thảo biểu thuế thu nhập cá nhân mới nhất, Bộ Tài chính tuy vẫn giữ 5 bậc nhưng điều chỉnh lại một chút.

Thực hiện theo phương án này, Bộ Tài chính cho rằng sẽ đáp ứng được mục tiêu giảm bậc thuế, điều chỉnh thu nhập tính thuế ở từng bậc ở số chẵn. Tuy nhiên, số thu ngân sách giảm khoảng 1.300 tỷ đồng (tính tác động trên số thu của năm 2015).

Đồng thời, có ý kiến cho rằng việc sửa biểu thuế này sẽ có lợi cho người giàu, cá nhân có thu nhập thấp không có lợi. Cụ thể, cá nhân có thu nhập tính thuế hiện đang ở bậc 1 sẽ không bị ảnh hưởng, các cá nhân hiện đang nộp thuế từ bậc 2 trở lên sẽ được giảm thuế so với hiện nay.

Áp theo biểu thuế suất TNCN hiện nay, người lao động có mức thu nhập tính thuế 17,85 triệu đồng sẽ phải nộp thuế TNCN ở bậc 3 với mức thu nhập tính thuế từ 10 đến 18 triệu đồng/tháng.

Tuy nhiên, cách tính thuế đúng không phải dùng mức thu nhập tính thuế 17,85 triệu đồng nhân với thuế suất bậc 3 là 15% ra khoản thuế phải nộp là xấp xỉ 2,68 triệu đồng.

Thuế TNCN hiện nay được thu theo phương pháp lũy tiến từng phần, nên khoản thu nhập tính thuế ở biểu thuế nào sẽ tính thuế suất ở bậc đó.

Trong trường hợp này, người lao động có thu nhập tính thuế 17,85 triệu đồng, sẽ có 5 triệu đồng đầu tiên tính thuế suất 5%; 5 triệu tiếp theo áp thuế suất 10% và 7,85 triệu còn lại sẽ áp thuế suất 15%.

Tổng thức thu nhập tính thuế là 17,85 triệu đồng nhưng được phân bổ theo lũy tiến tại các bậc thuế. Như vậy, số tiền thuế TNCN thực tế phải nộp là hơn 1,92 triệu đồng.

Như Vietnamnet đã đưa tin, Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long đề nghị biểu thuế suất lũy tiến nên thay đổi từ 7 bậc thành 6 bậc.

Cụ thể, mức thuế suất 5% cho các đối tượng chịu thuế có mức thu nhập tính thuế 10 triệu đồng/tháng.

Mức thuế suất 9% cho các đối tượng chịu thuế có mức từ trên 10-15 triệu đồng/tháng.

Mức thuế suất 13% cho các đối tượng chịu thuế có mức thu nhập từ trên 15-30 triệu đồng/tháng.

Mức thuế suất 18% cho các đối tượng chịu thuế có mức thu nhập tính thuế từ trên 30-45 triệu đồng/tháng.

Mức thuế suất 24% cho các đối tượng chịu thuế có mức thu nhập tính thuế từ trên 45-70 triệu đồng/tháng.

Mức thuế suất 30% cho các đối tượng chịu thuế có mức thu nhập tính thuế từ trên 70 triệu đồng/tháng.

Theo số liệu của cơ quan chức năng, thuế thu nhập cá nhân nộp về ngân sách hiện đã vượt số thu từ dầu thô và liên tục tăng mạnh qua các năm. Năm 2014, ngân sách thu hơn 47.000 tỷ đồng từ sắc thuế này, đến năm 2016 đã tăng lên 64.000 đồng và theo dự toán 2017 có thể vượt 80.000 tỷ đồng. Như vậy, nguồn thu từ ngân sách qua thuế thu nhập cá nhân có xu hướng ngày càng tăng.

Mục tiêu của việc thu ngân sách là đảm bảo tốt nguồn thu, tránh thất thu thuế, đồng thời phải đảm bảo tính công bằng và phù hợp với thực tiễn của cuộc sống. Vậy nên, Bộ Tài chính nên điều chỉnh theo hướng sát thực tế.