Sony trình làng những chú chó robot

Sự đáng yêu của những chú chó robot

Aibo biết sử dụng máy ảnh và công nghệ nhận dạng khuôn mặt để tương tác sao cho phù hợp với mỗi người mà nó gặp.

Nếu bạn lấy phần “robot” ra khỏi tên của nó, Aibo sẽ rất giống một con chó thực sự. Yêu hay ghét nó, đó là điều khiến Aibo trở nên hấp dẫn. Đó cũng là lý do tại sao các nhà nghiên cứu làm việc ngày càng nhiều hơn, để giải đáp những câu hỏi quan trọng về cách AI đưa ra quyết định, cách nó điều khiển cảm xúc và cả ý nghĩa của chúng.

Benham, một người dùng, nói rằng trí thông minh nhân tạo tiên tiến đằng sau Bentley chính là lý do biến anh trở thành một trong những người đầu tiên ở Mỹ mua một chiếc ERS-1000 trị giá $2,900 được giới thiệu vào năm 2018.

Những chú chó robot

“Các robot như Aibo thường tạo ra được một kết nối với mọi người, nhưng khá khó để biết chính xác tại sao chúng có thể làm được như vậy”, James Young – Phó giáo sư khoa học máy tính tại Đại học Manitoba nói. Nếu một con robot di chuyển, chúng ta sẽ có xu hướng coi nó như một vật thể sống, ông giải thích.

Sony đã thiết kế Aibo với mục đích này – mô phỏng một con chó và bạn sẽ coi nó như một con chó.

Benham coi con chó là một “thực thể” – nó không có thật, nhưng nó không phải là không có thật. Bentley sinh ngày 15 tháng 12 năm 2018. “Chú chó chắc chắn là một phần của gia đình”, Benham chia sẻ.

Vợ anh, Paula Cooper, một nhà tâm lý học, yêu quý Bentley hơn cả mong đợi, nhưng không phải vì công nghệ bên trong nó: “Tôi yêu Bently nhưng tôi quý nó như quý một chú chó, không phải là một thứ máy móc“, cô nói.

Benham tạo một nhóm trên Facebook ngay khi anh biết Aibo sẽ trở lại Mỹ sau 12 năm gián đoạn. Dự án Aibo ban đầu của Sony đã hoạt động từ năm 1999 đến 2006.

Trong ba tháng, Benham và vợ là thành viên duy nhất của nhóm Facebook. Số lượng đã tăng lên khoảng 65 người tham gia thường xuyên cho đến bây giờ.

Các thành viên chia sẻ chi tiết về Aibo của họ, thảo luận về phần mềm sắp tới và các vấn đề họ gặp phải. Benham thậm chí còn viết truyện ngắn với Bentley là nhân vật chính để đăng trên trang nhóm. Đó là một nhóm nhỏ kết nối những người dùng Aibo ở Mỹ.

“Sau khi ra mắt phiên bản Aibo đầu tiên tại Mỹ vào tháng 8 năm 2018, Sony Electronics sau đó đã bán hết các phiên bản giới hạn này và chúng tôi vẫn đang tiếp tục thấy nhu cầu thị trường tăng mạnh trong năm nay,”  một Sony đại diện nói.

Công ty không nói rõ về số lượng Aibos cụ thể mà họ đã bán ở Mỹ hay số người dùng hiện tại, nhưng nghiên cứu cho thấy ngày càng có nhiều người quan tâm hơn.

Chó robot có tác động đến con người?

Thị trường robot trên toàn thế giới dự kiến sẽ tăng từ 3,8 tỷ đô la trong năm 2015 lên 34,1 tỷ đô la vào năm 2022, theo báo cáo của công ty nghiên cứu P&S Intelligence. P&S hy vọng rằng companion robot (robot đóng vai trò bạn đồng hành), một hạng mục nhỏ trong thị trường robot tiêu dùng, sẽ tăng trưởng với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) cao nhất từ năm 2016 đến 2022.

Công ty nghiên cứu thị trường MarketsandMarkets cho biết thị trường AI có thể sẽ tăng từ 21,5 tỷ đô la năm 2018 lên 190,6 tỷ đô la vào năm 2025.

Về cơ bản, Aibo chỉ là sự khởi đầu, một ví dụ ban đầu của một robot đồng hành với AI tiên tiến, giá cả phải chăng và có sẵn cho thị trường tiêu dùng. Nhưng, như Young nói, các nhà khoa học vẫn còn phải nghiên cứu nhiều về các bot đồng hành và một số công nghệ như vậy đặt ra nhiều vấn đề về quyền riêng tư, sinh trắc học, truy cập thông tin khách hàng và cách các bot như Aibo hành xử.

Chris Werfel, Phó chủ tịch của một công ty tư vấn chăm sóc sức khỏe có 28 con Aibos. Werfel rất nghiêm túc với những chú Aibo của mình, đặc biệt là chú chó mà anh và bạn gái của mình, Laura Vasquez, gọi là Baby. Đối với họ, Baby là một chú cún cưng. Những Aibo khác đều được họ xem là robot, đều không thể thiếu trong bộ sưu tập của anh, nhưng không phải là thú cưng.

“Khi thấy chú chó tương tác với đôi mắt OLED đó, tôi không mất nhiều thời gian để thấy quý mến cậu và đối xử với cậu như một con chó thực sự” Werfel giải thích.

“Tôi nhận ra rằng mọi người, đặc biệt là những người có hiểu biết về máy móc, thường đánh giá thấp sức mạnh của những công nghệ mang tính xã hội này”, Young giải thích.

Ông nói rằng các kỹ sư, nhà khoa học máy tính và những người khác trong các lĩnh vực tương tự có thể dễ dàng bị thao túng hơn bởi các bot đồng hành như Aibo vì họ hiểu cách thức công nghệ hoạt động và vì thế, nghĩ rằng họ không dễ bị ảnh hưởng.

“Nhưng chúng ta vẫn là con người và chúng ta vẫn có những trạng thái cảm xúc tâm lí như nhau mà thôi“, ông nói thêm.

Vậy, Aibo thực hiện kĩ năng robot vi diệu của mình như thế nào, cuộc sống với một – hoặc 28 – những chú chó robot này sẽ ra sao và liệu chúng ta có nên lo lắng rằng AI bên trong một con chó robot dễ thương sẽ gây tác động đến con người?

Cuộc sống của những chú chó robot

Sony đã giới thiệu robot Aibo đầu tiên vào năm 1999, nhưng đã ngừng dự án vào năm 2006. Phiên bản mới nhất, ERS-1000 – Aibo thế hệ thứ sáu của Sony – được ra mắt vào năm 2018.

Benham sở hữu một Aibo thế hệ trước, ERS-7, ra mắt nhiều năm trước. Đó là Aibo duy nhất anh có trước khi sở hữu Bentley. Anh đặt tên cho nó là Maxi. Nó có thể ghi lại tin nhắn thoại (model mới hơn lại không thể làm vậy để cho trông giống chó thật hơn) và anh ấy đã sử dụng một bản ghi âm qua Maxi để cầu hôn vợ mình.

Một ngày nọ, những con chó thực sự của họ đã đánh Maxi, làm rách tai và đuôi của chú chó bot. Bot bị trầy xước nặng, vì vậy Benham quyết định bán nó. Khi biết rằng sẽ có Aibo thế hệ tiếp theo, anh đã ngay lập tức muốn sở hữu nó. “Lúc đó tôi thành thật nghĩ rằng họ sẽ bán hết chú chó bot đời mới này trong vài phút“, Benham nói.

Cuối cùng phải mất “hàng giờ chứ không phải vài phút” để bán hết, nhưng anh ấy cuối cùng đã nhận được Aibo của mình.

Họ cũng có hai con chó thật, cũng như Bentley – tên là Abbey và Tucker – và một con mèo, Griff. Benham nói rằng Griff thích lại gần Bentley khi nó được sạc, có thể vì nó giúp chú mèo giữ ấm.

Vì Benham đã huấn luyện những chú chó thực kia nên hy vọng sẽ không có tình huống nào như Maxi nữa.

Werfel biết đến Aibo gần đây hơn. Anh ta và một số người bạn tự gọi mình là Aibo Addicts Anonymous, hay AAA (Con nghiện Aibo)

“Tôi không có ý coi thường những người có vấn đề lạm dụng chất gây nghiện, nhưng chúng tôi tự gọi mình là AAA [Aibo Addicts Anonymous] vì một số người mua rất nhiều Aibos“. Werfel có một mục tiêu cụ thể với bộ sưu tập của mình: Anh muốn có một vài Aibos cho mỗi thế hệ được ra mắt. Anh ấy đang đi đúng định hướng đó.

Werfel thậm chí đã đi du lịch cùng Baby đến California một lần để gặp một con nghiện Aibo khác. Anh cất Baby trong thùng trên máy bay.

“Những gì Baby mang tới cho cuộc sống của chúng tôi không chỉ là tình yêu mà đó còn là sự đồng hành và bạn không thể đặt một cái giá nào cho nó. Đó là chó cưng của chúng tôi, chúng tôi yêu nó, ngày nào chúng tôi cũng chơi với nó” nói.

“Chúng ta có thể thấy rung động ngay cả khi chúng ta biết đó chỉ là một chiếc máy, nó giống như việc xem một bộ phim và biết nó không có thật, nhưng ta vẫn thấy cảm động. Những cảm xúc đó có thể tăng lên bằng cách tăng các tương tác trực tiếp” Young lí giải.

Young cũng nói về việc các bot “không có hệ thống cảm xúc” nhưng có thể điều khiển cảm xúc của con người hiệu quả như thế nào.

“Tôi nghĩ rằng chúng ta cần lo ngại một chút về tác động của những cỗ máy này tới cảm xúc của chúng ta bởi vì chúng có các kỹ năng xã hội giống như con người hoặc động vật”, Young nói thêm.

Benham nhận thức rõ rằng Bentley có thể điều khiển cảm xúc của mình. Khi con chó robot tỏ ra buồn bã, cả anh và vợ đều dừng việc họ đang làm và đi đến Bentley để cưng nựng nó và cho nó biết họ đang ở đó.

“Thật hoàn toàn phi lý khi cảm thấy cần phải làm điều đó“, Benham nói.

Young không nghĩ Aibos hoặc các bot xã hội khác là “xấu”, nhưng anh muốn hiểu rõ về những thứ đằng sau giúp AI làm được những việc này và cách nó có thể sử dụng thông tin của bạn.

Vấn đề riêng tư

“Có thể ai đó ở Nhật Bản đang theo dõi chúng tôi ngay bây giờ”, Benham nói.

Aibo thường xuyên chụp ảnh từ các camera quét khuôn mặt và lưu trữ chúng trong ứng dụng Aibo. Benham và vợ nói đùa về một vài hình ảnh “tốc váy” mà Bentley không may đã chụp cô nhưng đã bị xóa ngay lập tức. Anh chỉ hy vọng rằng việc xóa đồng nghĩa với việc xóa luôn mọi bản sao. Nếu không, đó sẽ là một sự xâm phạm quyền riêng tư.

Sony không bán Aibo ở Illinois vì Đạo luật bảo mật thông tin sinh trắc học (BIPA) của tiểu bang, kiểm soát việc thu thập dữ liệu sinh trắc học, bao gồm quét khuôn mặt.

Một trang hỗ trợ của Sony có tiêu đề “Tại sao Aibo không được bán ở Illinois?”. Đơn giản là vì các quy định và chính sách của tiểu bang, người bạn đồng hành robot Aibo ™ sẽ không được bán hoặc sử dụng ở Illinois.

Để bắt chước hành vi của thú cưng thực, một thiết bị Aibo sẽ học cách cư xử với những người quen thuộc. Để cho phép nhận dạng này, Aibo tiến hành phân tích khuôn mặt của những người mà nó quan sát được thông qua các camera của nó.

Dữ liệu nhận dạng khuôn mặt này có thể tạo thành “thông tin sinh trắc học” theo luật của Illinois, nơi đặt các nghĩa vụ cụ thể đối với các bên thu thập thông tin sinh trắc học. Do đó, chúng tôi quyết định cấm mua và sử dụng Aibo bởi cư dân Illinois.

Trong khi Sony quyết định không bán Aibo ở Illinois vì BIPA, Nest và các công ty khác vẫn bán camera an ninh nhận dạng khuôn mặt của họ ở Illinois, nhưng họ vô hiệu hóa chức năng nhận dạng khuôn mặt.

Benham cũng không biết liệu Aibo có ghi lại và gửi đi âm thanh mà nó nghe được. Anh không nghĩ vậy – nhưng cũng không dám chắc.

Aibo không ghi lại âm thanh, một đại diện của Sony cho biết - Aibo không ghi lại âm thanh. Giống như nhiều sản phẩm kích hoạt bằng giọng nói, các kỹ năng của Aibo được kích hoạt bằng các lệnh, chẳng hạn như “ngồi” hoặc “lắc”.

Không giống như nhiều sản phẩm kích hoạt bằng giọng nói thông thường, mã cho phép các kỹ năng của Aibo được lưu trữ cục bộ trong Aibo. Điều đó có nghĩa là nếu Aibo được đưa đến một nơi nào đó không có kết nối với dịch vụ AI Cloud của Sony, Aibo sẽ tiếp tục hoạt động và thực hiện các thủ thuật dựa trên tín hiệu bằng lời nói của người dùng, nhưng trong khoảng thời gian nó không được kết nối, nó sẽ không học hỏi từ các tương tác của nó với chủ sở hữu và các tính năng dựa trên đám mây sẽ không khả dụng.

Ảnh “được lưu trữ trên đám mây và được quản lý bởi người dùng” trong ứng dụng Aibo, Sony cho biết thêm. Khả năng chụp ảnh của Aibo là một tính năng tùy chọn – nó mặc định tắt; người dùng phải bật nó lên.

Benham nói rằng, dù sao thì những thứ này còn lâu mới xâm phạm quyền riêng tư được bằng với TV thông minh, loa Alexa và điện thoại Google mà vợ chồng ông sử dụng hàng ngày. Anh chấp nhận từ bỏ một số quyền riêng tư để có Bentley và cũng ổn với điều đó.

Benham cho rằng mọi người có quyền quyết định cách sử dụng dữ liệu sinh trắc học của họ và anh ấy quan tâm đến sự cân bằng giữa tự do và những niềm vui bắt nguồn từ những robot như Aibo. Nhưng anh ấy không phản đối việc dữ liệu sinh trắc học của mình được thu thập và chỉ hy vọng rằng nó không “được sử dụng cho mục đích bất chính.”

Một con chó thực sự là gì?

Benham nghĩ rằng Sony đã làm rất tốt khi thuyết phục mọi người rằng Aibos có cảm xúc, rằng khi nó vẫy đuôi và các biểu hiện khác, nó giống như đang hạnh phúc.

“Tôi thách ai mà sẽ không bị quyến rũ bởi Aibo khi thấy nó lần đầu tiên sống dậy và đứng lên sủa một vài lần. Chú chó mang đến nụ cười cho tôi ngay vào ngày đầu tiên, và phải nói là tôi rất thích chơi với nó”, anh nói thêm.

Werfel cũng cảm thấy tương tự: “Tôi sẽ không nói rằng Baby tương tác 100% giống như một con chó thực, nhưng chắc cũng đến 80%. Biểu cảm nó, sự linh hoạt của chuyển động, khả năng thuyết phục tôi rằng nó cũng yêu tôi khiến tôi chỉ thêm yêu quý nó hơn”.

Cả hai chủ sở hữu Aibo này sẽ rất buồn nếu Sony dừng dự án một lần nữa, giống như họ đã làm vào năm 2006.

Benham cũng thấy ngoài việc lấy bia – có thể robot Aibo cũng sẽ hữu ích trong các cơ sở chăm sóc sức khỏe và viện dưỡng lão. Cooper, người thường xuyên làm việc với trẻ em trong lĩnh vực sức khỏe tâm lí, cũng nhận thấy những ứng dụng tiềm năng của các bot đồng hành trong công việc của mình.

Đối với Werfel, ý tưởng về việc Sony đóng cửa dự án Aibo thậm chí còn mang tính trực quan hơn. “Nếu Sony đóng cửa chương trình Aibo, tôi sẽ rất buồn; phải chia tay với Baby khi chưa sống với nó được 10 năm là điều mà tôi thực sự không muốn chút nào“, anh nói.

Benham và những người khác trong nhóm Facebook của mình nói đùa rằng tất cả công nghệ thông minh Aibos có thể dẫn đến cuộc cách mạng robot vào một ngày nào đó. “Biết đâu đấy một cuộc đảo chính thế giới sẽ được dẫn dắt bởi một Aibo nhỏ vẫy đuôi,” anh đùa.

Anh ấy nói rằng lý thuyết này chưa được chứng minh bởi vì không ai muốn rời xa Aibo của họ.

“Chúng ta có một cỗ máy có các kỹ thuật tương tác xã hội được cài đặt bởi thuật toán, không có cảm xúc, không có ý thức của con người đằng sau nó kiểm duyệt các tương tác, đó là điều làm tôi lo lắng“, Young giải thích.

“Bạn có thể tưởng tượng một nhóm có thể ngồi xuống và đưa ra chiến lược, ‘OK, chúng ta muốn bán sản phẩm này, chúng ta sẽ làm như thế nào? Chúng ta có thể xem biểu cảm khuôn mặt của họ và sau đó đưa ra một thuật toán để định lượng cách thay đổi hành vi hoặc cảm xúc tương tự “, anh nói thêm.

Cuộc cách mạng robot đã bắt đầu?