Ngành sản xuất ô tô trước nguy cơ đóng cửa do thiếu đất hiếm

Theo tờ Financial Times, các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới nhất của Trung Quốc đối với khoáng sản đất hiếm có thể gây ra tình trạng đình trệ đối với lĩnh vực sản xuất ô tô, khi các kho dự trữ nam châm thiết yếu có thể sẽ cạn kiệt trong vòng vài tháng nếu Bắc Kinh ngừng xuất khẩu hoàn toàn.

Vào đầu tháng 4/2025, Bắc Kinh đã mở rộng các hạn chế xuất khẩu đối với 7 nguyên tố đất hiếm và nam châm vốn rất quan trọng đối với xe điện, tua-bin gió và máy bay chiến đấu để phản ứng với chính sách thuế quan của Mỹ đối với Trung Quốc.

Các quan chức chính phủ, nhà giao dịch và giám đốc điều hành trong ngành ô tô cho biết, trong bối cảnh lượng hàng tồn kho ước tính chỉ đủ dùng trong khoảng 3-6 tháng, các công ty sẽ phải chạy đua để tích trữ thêm vật liệu và tìm nguồn cung thay thế để tránh gián đoạn lớn.

Ông Jan Giese, nhà giao dịch kim loại của Tradium, một trong số các công ty cung cấp đất hiếm hàng đầu tại châu Âu, có trụ sở tại Frankfurt (Đức), cảnh báo rằng khách hàng đã bị bất ngờ và hầu hết các tập đoàn ô tô, nhà cung cấp của công ty chỉ nắm giữ lượng nam châm đủ dùng trong 2-3 tháng. 

Nếu các nước trong Liên minh châu Âu (EU) hoặc Nhật Bản không nhận được lô hàng nam châm trong thời gian đó hoặc ít nhất là gần thời gian đó, chuỗi cung ứng ô tô sẽ gặp những vấn đề thực sự.

Các biện pháp kiểm soát mới nhất của Trung Quốc tập trung vào các loại đất hiếm nặng và trung bình, cho phép sản xuất nam châm hiệu suất cao có thể chịu được nhiệt độ cao hơn, chẳng hạn như dysprosium, terbium và samarium. 

Những nguyên tố này cũng rất quan trọng đối với các ứng dụng quân sự như máy bay phản lực, tên lửa và thiết bị bay không người lái (drone), cũng như rô-to, động cơ và hộp số có vai trò quan trọng trong các loại xe điện và xe hybrid.

Một giám đốc điều hành cấp cao của ngành ô tô cho biết, các biện pháp hạn chế khoáng sản quan trọng sẽ "gây hậu quả" cho Tesla và tất cả các nhà sản xuất ô tô khác, đồng thời mô tả các biện pháp kiểm soát xuất khẩu là "7 hoặc 8" trên thang điểm từ 1 đến 10 về mức độ nghiêm trọng.

Kim loại đất hiếm thường được tìm thấy trong lớp vỏ Trái đất, nhưng khó khai thác với chi phí thấp và theo cách thân thiện với môi trường, trong khi Trung Quốc gần như đang độc quyền về chế biến đất hiếm nặng.

Chuyên gia Cory Combs của công ty tư vấn Trivium có trụ sở tại Bắc Kinh, cho rằng các loại đất hiếm nhẹ như neodymium và praseodymium, được sử dụng với số lượng lớn hơn trong nam châm vẫn chưa bị nhắm mục tiêu, tạo cho Bắc Kinh một "phương tiện đe dọa lớn" để mở rộng kiểm soát nếu chiến tranh thương mại leo thang.

Theo các biện pháp kiểm soát của Bắc Kinh, mỗi lô hàng vật liệu xuất khẩu ra nước ngoài đều phải xin cấp phép và hiện đã bổ sung quy định để cấm tái xuất sang Mỹ.

Các nhà xuất khẩu Trung Quốc đã tuyên bố tình trạng bất khả kháng đối với các lô hàng đất hiếm và nam châm xuất khẩu, đồng thời thu hồi vật liệu khỏi thị trường.

Nhật Bản và các nước khác đang đặt hy vọng vào việc Trung Quốc sẽ nới lỏng kiểm soát đất hiếm nặng sau khi công ty Lynas của Australia mở rộng cơ sở chế biến tại Malaysia để sản xuất dysprosium và terbium vào giữa năm 2025.

Một quan chức Chính phủ Nhật Bản cho hay lượng dự trữ các nguyên tố đất hiếm nặng hiện là không đủ để tránh được sự hỗn loạn tiềm ẩn của chuỗi cung ứng ô tô, đồng thời nói thêm rằng các kho dự trữ quốc gia sẽ cung cấp thêm cứu trợ ngoài nguồn cung cấp từ 2-3 tháng của các nhà sản xuất ô tô.

Ông nói thêm: "Vấn đề là liệu chúng ta có thể xây dựng chuỗi cung ứng thay thế mới kịp thời để kho dự trữ có thể tồn tại sau vụ việc này hay không". Hiện vẫn chưa rõ từ các thông báo của Trung Quốc kể từ ngày 2/4, Bắc Kinh có kế hoạch thực hiện các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới nhất như thế nào.

Tuy Trung Quốc không thông báo rõ ràng là hạn chế xuất khẩu, nhưng theo ông Giese, "điều quan trọng là họ sẽ mất bao lâu để xử lý các giấy phép xuất khẩu".

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin