Ngành công nghiệp xe điện của Trung Quốc chuẩn bị cho một cuộc cải tổ khi giá lao dốc

Amy Liu không chắc liệu bà có nên đổi chiếc SUV chạy điện 5 năm tuổi của mình để lấy một mẫu xe mới hơn với phạm vi hoạt động xa hơn hay chờ thêm một thời gian nữa. "Nếu tôi đặt mua ngay bây giờ, tôi e rằng giá có thể giảm vào tháng tới", bà Amy Liu, một đại lý bất động sản ở Thâm Quyến cho biết.

Các nhà sản xuất ô tô tại thị trường xe năng lượng mới (NEV) có tính cạnh tranh cao của Trung Quốc, bao gồm các mẫu xe chạy hoàn toàn bằng điện và hybrid, đã mạnh tay giảm giá kể từ cuối năm ngoái do nhu cầu giảm và chính phủ cắt giảm trợ cấp.

Những doanh nghiệp Trung Quốc trong thị trường xe điện (EV) lớn nhất thế giới đã gióng lên hồi chuông cảnh báo, dự đoán rằng số lượng nhà sản xuất ô tô điện ở Trung Quốc sẽ giảm từ khoảng 200 xuống còn từ 5 đến 10 trong những năm tới. 

Sự rung chuyển này được kết hợp bởi sự cạnh tranh từ các nhà sản xuất ô tô nước ngoài. Volkswagen, BMW và Nissan đều có kế hoạch giới thiệu các mẫu xe điện mới cho Trung Quốc, nơi các nhà sản xuất xe điện địa phương chiếm 9 trên 10 doanh số hàng đầu.

Được khuyến khích bởi các chính sách của chính phủ nhằm thúc đẩy ngành công nghiệp mới nổi, khoảng 2/3 số nhà sản xuất xe điện hiện có của Trung Quốc đã đăng ký từ năm 2018 đến năm 2020. 

Nio, Xpeng và Li Auto nằm trong số những ứng cử viên sáng giá cạnh tranh với Tesla của Mỹ ở phân khúc trung bình và cao cấp. Những người khác bao gồm BYD dẫn đầu trong nước, cũng như các công ty con của các nhà sản xuất ô tô do nhà nước kiểm soát và các thương hiệu độc lập.

Người dân Trung Quốc đã đón nhận xe điện, hơn một phần tư số xe bán ra năm ngoái là xe NEV, nhưng các chuyên gia cho rằng chỉ những nhà sản xuất xe điện có quy mô kinh tế và đủ tiềm lực tài chính mới có thể đứng vững trong những năm tới.

Ông Jing Yang, giám đốc Fitch Ratings có trụ sở tại Thượng Hải, nói với Nikkei Asia: "Những công ty không có công ty mẹ có nhiều vốn sẽ chịu áp lực lớn nhất, đặc biệt là những công ty chưa tiếp cận được thị trường chứng khoán". "Đối với các nhà sản xuất xe điện độc lập, chúng tôi vẫn cho rằng định vị thương hiệu và cấu trúc chi phí của họ sẽ tạo ra sự khác biệt chính".

Zhejiang Leapmotor Technology là một trong những công ty khởi nghiệp EV mới ra mắt công chúng gần đây. Trong 4 năm qua, Leapmotor đã ghi nhận khoản lỗ ròng liên tiếp và tăng lên 5,1 tỷ nhân dân tệ (742 triệu USD) vào năm 2022, phần lớn là do chi phí bán hàng cao hơn.

"Chúng tôi sẽ cố gắng đạt được sự cân bằng giữa doanh số bán hàng và lợi nhuận gộp", CEO Zhu Jiangming nói với truyền thông địa phương vào tháng 3. "Chúng tôi sẽ ưu tiên giành thị phần".

Cạnh tranh với những đối thủ như Tesla, Leapmotor niêm yết tại Hồng Kông đã bán được 111.168 xe vào năm 2022, tăng trưởng 118% hàng năm. Để so sánh, Tesla đã giao 711.000 xe trong cùng kỳ. Tháng trước, Leapmotor đã giảm giá mẫu sedan hàng đầu C01 xuống 1/5 để phù hợp với các đối thủ.

Cuộc chiến giá cả cũng kéo dài đến phân khúc thấp hơn. Ballet Cat, một chiếc hatchback điện giống Volkswagen Beetle, hiện được bán với giá chỉ 149.800 nhân dân tệ sau khi giảm giá khoảng 50.000 nhân dân tệ để đáp ứng "thực tế thị trường", một nhà quảng cáo cho biết. Mẫu xe này được sản xuất dưới thương hiệu Ora, một trong số các nhãn hiệu xe điện thuộc sở hữu nhà nước Great Wall Motor, bản thân nó được biết đến nhiều hơn với việc sản xuất xe bán tải. Theo Nikkei, Ora đã bán được 135.028 xe vào năm 2022, giảm 23%.

Tổng doanh số bán ô tô mới của Trung Quốc chỉ tăng 2% trong năm ngoái, trong khi doanh số NEV tăng 93% lên 6,88 triệu chiếc, tương đương 27% tổng số ô tô bán ra, khi người mua vội vã tận dụng thời hạn trợ cấp EV trong năm đó.

Một phần do chi phí nguyên liệu thô cho pin giảm, Tesla bắt đầu giảm giá vào tháng 10/2022. Những người chơi EV khác đã sớm làm theo và các nhà sản xuất ô tô chạy bằng xăng truyền thống cũng tham gia vào cuộc cạnh tranh khi họ cố gắng giải phóng hàng tồn kho trước các tiêu chuẩn khí thải mới ở Trung Quốc sẽ có hiệu lực vào ngày 1/7.

Phate Zhang, người sáng lập hãng tin ô tô Trung Quốc cnevpost.com , cho biết: "Những động thái này đã dẫn đến tâm lý chờ đợi và không giúp tăng doanh số bán xe. Tổng doanh số bán xe giảm 6,7% trong ba tháng đầu năm nay, trong khi doanh số NEV tăng 26%, so với 138% trong cùng kỳ năm ngoái.

Ngay cả những công ty khởi nghiệp EV đã thành danh cũng bị báo động bởi sự cạnh tranh ngày càng gay gắt.

He Xiaopeng, Giám đốc điều hành của Xpeng, tuyên bố vào ngày 16/4: "Việc loại bỏ những doanh nghiệp trong ngành công nghiệp ô tô chỉ mới bắt đầu. "Những người chơi có doanh số hàng năm là 3 triệu chiếc sẽ đủ điều kiện ... và chỉ có tám người chơi chính sẽ ở lại trong ngành 10 năm tới".

Xpeng, niêm yết tại New York và Hong Kong, đã giao 120.757 xe vào năm 2022.

Một ngành công nghiệp xe điện hợp nhất rõ ràng sẽ rất phù hợp với Bắc Kinh. Chính phủ Trung Quốc đã cảnh báo vào năm 2021 về nguy cơ có "quá nhiều người chơi và bị quá phân tán" đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết phải tạo ra những người chơi EV "lớn và mạnh". 

Nhưng có rất ít vụ sáp nhập và mua lại trong ngành, mặc dù một số công ty mới thành lập đã bỏ cuộc, chẳng hạn như Byton, đã đình chỉ hoạt động ở Trung Quốc vào năm 2020. Nio đã được duy trì hoạt động sau khi nhận được khoản trợ cấp 1,4 tỷ USD từ chính quyền tỉnh An Huy vào năm 2020.

Zhang của cnevpost.com cho biết: "Văn hóa Trung Quốc là nơi các doanh nhân cố gắng duy trì sự độc lập trong kinh doanh của họ hơn là sáp nhập với các công ty khác khi họ gặp khó khăn.

Các nhà phân tích cho biết cuộc chiến giá cả sẽ không sớm kết thúc, ngay cả khi nền kinh tế Trung Quốc phục hồi sau 3 năm áp dụng chính sách "Zero-COVID" với mức tăng trưởng 4,5% hàng năm trong quý 1. Sự tăng trưởng đó được thúc đẩy bởi tiêu dùng, đặc biệt là trong lĩnh vực dịch vụ và chi tiêu cho cơ sở hạ tầng.

"Chúng tôi vẫn lo ngại vì trong môi trường cạnh tranh khốc liệt như vậy, một số công ty hàng đầu và thương hiệu mới nổi được hỗ trợ bởi các tập đoàn ô tô lớn có thể chọn định giá sản phẩm của họ mạnh hơn để giành thị phần", ông Yang cho biết.

Ông nói thêm, nhu cầu đối với các loại xe plug-in hybrid rất lớn dựa trên dữ liệu quý đầu tiên và điều đó sẽ mang lại lợi ích cho những người chơi với những dòng xe như vậy, bao gồm cả các tập đoàn ô tô thuộc sở hữu nhà nước.

Tuy nhiên, đối với những người mua tiềm năng như bà Liu, những thách thức mà thị trường phải đối mặt có thể khiến họ tiết kiệm được nhiều hơn.

"Tôi sẽ chờ đợi để có thỏa thuận tốt nhất", bà Liu nói, chiếc xe hiện tại đã mất 2/3 giá trị.

(Nguồn: Nikkei)