Hình ảnh cho thấy mức tàn phá khủng khiếp của động đất ở Thổ Nhĩ Kỳ và Syria

Hàng nghìn người trên khắp các vùng của Thổ Nhĩ Kỳ và Syria đã thiệt mạng trong trận động đất 7,8 độ richter hôm 6/2 và các dư chấn khác nhau sau đó. Hàng chục nghìn người khác bị thương và không có nơi trú ẩn trong thời tiết lạnh giá của mùa đông.

Cho đến nay, hơn 8.000 người đã được đưa ra khỏi đống đổ nát ở Thổ Nhĩ Kỳ nhưng người ta cho rằng hàng nghìn người khác vẫn đang mất tích.

Hình ảnh vệ tinh do Maxar Technologies công bố đưa ra ý tưởng về mức độ thách thức đối với các đội cấp cứu trong những ngày tới. Chúng cho thấy một cách chi tiết sống động quy mô của sự tàn phá đã diễn ra ở các thị trấn, thành phố và làng mạc trên khắp khu vực.

Tại thành phố Nurdağı, gần tâm chấn của trận động đất mạnh 7,8 độ richter, mái của nhiều tòa nhà đã bị sập hoàn toàn. Các công trình kiến trúc khác đồng loạt đổ nát.

Trước đó, hai trận động đất lớn xảy ra ở khu vực Đông Nam Thổ Nhĩ Kỳ gần biên giới với Syria hôm 6/2, gây thiệt hại về người và các tòa nhà dân cư trong khu vực.

Trận động đất đầu tiên mạnh 7,8 độ richter xảy ra vào rạng sáng 6/2 và có tâm trấn động ở huyện Pazarcik thuộc tỉnh Kahramanmaras của Thổ Nhĩ Kỳ. Chưa đầy 12 giờ sau, một cơn chấn động thứ hai mạnh 7,6 độ richter cũng xảy ra ở khu vực này. 

Hàng triệu người trên khắp khu vực cách xa tới 1.000 km (621 dặm) cũng cảm nhận được chấn động. Trận động đất 7 độ được coi là lớn nhất.

Kể từ đó, Thổ Nhĩ Kỳ đã hứng chịu hơn 100 cơn dư chấn từ 4 độ Richter trở lên. Dư chấn là những trận động đất nhỏ hơn xảy ra trong cùng một khu vực sau một trận động đất lớn.

Khu vực nào bị ảnh hưởng?

Hôm 7/2, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp kéo dài 3 tháng tại 10 tỉnh trên khắp miền Đông Nam Thổ Nhĩ Kỳ. Các tỉnh này là: Kahramanmaras, Adana, Adiyaman, Osmaniye, Hatay, Kilis, Malatya, Sanliurfa, Diyarbakir và Gaziantep.

Về phía Syria, các khu vực bị ảnh hưởng bởi trận động đất được phân chia giữa lãnh thổ do chính phủ kiểm soát và vùng đất cuối cùng do phe đối lập nắm giữ của đất nước, bị bao vây bởi các lực lượng chính phủ do Nga hậu thuẫn.

Các hình ảnh vệ tinh trước và sau cho thấy mức độ tàn phá ở các thị trấn và thành phố trong khu vực. Kéo sang bên phải bên dưới để xem toàn bộ tòa nhà ở Islahiye, Thổ Nhĩ Kỳ, đã sụp đổ như thế nào?.

Động đất xảy ra từ đâu?

Bề mặt hay lớp vỏ Trái đất được tạo thành từ những phiến đá khổng lồ gọi là mảng kiến tạo. Những mảng này liên tục di chuyển dọc theo các vết nứt nơi chúng gặp nhau, được gọi là các đường đứt gãy. 

Khi các tấm mài vào nhau, chúng có thể bị mắc kẹt, gây ra áp suất tăng lên. Cuối cùng, áp suất quá lớn khiến chúng bị vỡ ra, gây ra những chuyển động đột ngột giải phóng năng lượng dưới dạng sóng địa chấn. Những rung động này làm cho mặt đất rung chuyển.

Điểm xảy ra động đất dưới lòng đất được gọi là tiêu điểm, khu vực ngay phía trên nó trên bề mặt Trái đất là tâm chấn. Một số yếu tố xác định mức độ tàn phá của một trận động đất, bao gồm cả độ sâu mà nó xảy ra.

Ở độ sâu chỉ 18km (11 dặm) bên dưới bề mặt Trái đất, trận động đất mạnh 7,8 độ richter diễn ra tương đối nông sự gần gũi của sóng địa chấn với bề mặt khiến rung chuyển trở nên nghiêm trọng.

Động đất được đo như thế nào?

Các trận động đất mạnh 7,8 và 7,6 độ richter được phân loại là 'lớn' trên thang richter, thước đo cường độ của một trận động đất.

Độ lớn dựa trên thang logarit, nghĩa là đối với mỗi lần tăng số nguyên trên thang, độ lớn, trong trường hợp này, tăng gấp 10 lần.

Đặt điều đó trong bối cảnh, các trận động đất có cường độ từ 4 độ richter trở xuống được coi là nhẹ, nhưng vẫn có thể gây ra một số thiệt hại.

Theo định nghĩa, trận động đất 5 độ richter mạnh gấp 10 lần so với trận động đất 4 độ richter và có thể gây thiệt hại vừa phải cho các tòa nhà.

Các trận động đất 6 độ richter thường được coi là mạnh và có cường độ gấp 100 lần so với trận động đất 4 độ richter.

Các trận động đất mạnh 7 độ được coi là lớn, có khả năng gây thiệt hại đáng kể về người và thiệt hại cho các không gian được xây dựng.

Những hình ảnh đau thương được máy quay ghi lại mang đến cái nhìn thoáng qua về quy mô của sự tàn phá và nỗi kinh hoàng do những trận động đất mạnh gây ra. 

Các trận động đất có cường độ 8, 9 hoặc cao hơn có thể dẫn đến thiệt hại lớn về người và gần như phá hủy hoàn toàn khu vực bị ảnh hưởng.

Cường độ, độ sâu, khoảng cách gần với các khu vực có người sinh sống, điều kiện đất đai và khả năng gây ra các thảm họa thứ cấp như sóng thần và lở đất chỉ là một số trong nhiều yếu tố quyết định mức độ tàn phá của một trận động đất.

Trận động đất mạnh nhất ở Thổ Nhĩ Kỳ kể từ năm 1999

Thổ Nhĩ Kỳ nằm trong một trong những khu vực động đất hoạt động mạnh nhất thế giới. Trận động đất mạnh 7,8 độ richter hôm 6/2 đã vượt quá cường độ 7,6 độ richter xảy ra ở nước này vào năm 1999.

Vào tháng 8/1999, trận động đất thảm khốc đó đã làm rung chuyển Marmara, một khu vực đông dân cư ở phía nam Istanbul, trong 45 giây. Trong vòng vài ngày, số người chết chính thức là 17.500.

(Nguồn: Theguardian/Aljazeera)