Giấc mơ dùng bitcoin để thanh toán sắp tan?

Giá trị bitcoin được trao đổi giữa các nhà xử lý thanh toán lớn thế giới giảm gần 80% từ đầu năm đến tháng 9, hãng tin Reuters dẫn nguồn từ hãng nghiên cứu blockchain Chainalysis cho hay. Điều này thể hiện tiền mã hóa đang chật vật để trưởng thành từ loại tài sản mang tính đầu cơ sang công cụ thay thế nghiêm túc cho tiền tệ do nhà nước ban hành.

Thiết bị khai thác bitcoin trước logo đồng mã hóa, ảnh chụp ở Đài Loan hồi tháng 6. Ảnh: Reuters

Công nghệ chưa đủ sức?

Nhiều tháng ổn định giá cả sau đợt bùng nổ giá cực mạnh vào mùa đông 2017 thúc đẩy hy vọng cho rằng bitcoin cuối cùng có thể được dùng rộng rãi trong thanh toán. Đây vốn là mục đích ban đầu của nó. Nhiều nhân vật trong ngành tài chính và tiền mã hóa đã và đang nỗ lực tìm cách cải thiện cơ sở hạ tầng kỹ thuật, giúp bitcoin trở thành phương thức thanh toán.

“Bitcoin sẽ cần ổn định nếu nó muốn trở thành một hình thức tiền tệ khác. Song điểm sẽ thực sự giúp bitcoin được ứng dụng rộng rãi là khả năng mở rộng quy mô: Liệu nó có thể xử lý giá trị hay khối lượng giao dịch mà tiền tệ thật thường xử lý hay không?”, chiến lược gia Joni Teves của ngân hàng UBS ở London chia sẻ.

Công nghệ blockchain, nơi tất cả hoạt động bitcoin được ghi lại và xác thực, chỉ có thể xử lý phần nhỏ số giao dịch mà các hãng thẻ tín dụng lớn thực hiện được trong một giây. Thực tế này khiến việc áp dụng bitcoin trong thanh toán là không thể.

Chưa hết, dù giá cả bitcoin bình ổn trong tháng qua, thậm chí ổn định hơn cả chứng khoán Mỹ, giá trị các khoản thanh toán bằng bitcoin vẫn giảm mạnh từ 427 triệu USD hồi tháng 12.2017 xuống 96 triệu USD vào tháng 9, theo Chainalysis. Công ty này khảo sát 17 hãng xử lý khoản thanh toán bitcoin, bao gồm BitPay có trụ sở ở Mỹ. BitPay là một trong các hãng xử lý thanh toán bằng bitcoin lớn nhất.

Hầu hết người bán chấp nhận bitcoin không nhận trực tiếp tiền mã hóa, mà dùng các dịch vụ trung gian như BitPay để chuyển bitcoin thành tiền thật. Dữ liệu toàn diện về mức sử dụng bitcoin trong thanh toán là chưa rõ ràng, vì giao dịch giữa bitcoin với các loại tiền khác thường được tính vào chung với các khoản thanh toán thương mại.

Số liệu riêng cho từng hãng xử lý thanh toán bằng bitcoin phản ánh xu hướng lao dốc. Đơn cử với Coinpayments có trụ sở ở Vancouver (Canada), các giao dịch đến và đi giảm hơn một nửa từ tháng 1 đến tháng 10, theo trang phân tích blockchain OXT. Giám đốc chiến lược công nghệ tài chính toàn cầu Lex Sokolin của hãng nghiên cứu Autonomous Next nhận định: “Hoạt động xử lý thanh toán bitcoin đang giảm chậm nhưng đều”.

Chưa làm được nhiều sau 10 năm?

Trong thập niên đầu tiên kể từ ngày ra đời, bitcoin thu hút nhiều nhà đầu tư khác nhau. Một số người tin rằng nó có thể tái định hình tài chính toàn cầu bằng cách thay thế phương tiện thanh toán truyền thống. Một số khác thì chỉ mua bitcoin vì giá tăng vọt lên cận 20.000 USD hồi cuối năm ngoái. 

Từ lúc đó, bitcoin đã mất 1/3 giá trị. Hôm 20/11, nó giảm xuống 4.200 USD, mức thấp nhất trong hơn một năm. Nhiều mảng kinh doanh ăn nên làm ra từ cơn sốt tiền mã hóa cũng lao dốc theo giá bitcoin. Đơn cử, cổ phiếu hãng thiết kế chip Nvidia trượt dốc trong tuần trước sau khi công bố kết quả kinh doanh cho thấy chip tồn kho còn nhiều hậu bùng nổ khai thác tiền mã hóa.

Sự ổn định tương đối trong giá cả bitcoin năm nay vẫn không nâng kỳ vọng nó được cá nhân lẫn doanh nghiệp sử dụng để thanh toán rộng rãi. CEO ở Anh của Coinbase, ông Zeeshan Feroz, cho biết: “Hết biến động là một bước đến hướng đi đúng, bắt đầu giúp bitcoin có khả năng sử dụng ngoài mảng bán lẻ”.

Tuy nhiên cả hãng tài chính lớn lẫn doanh nhân tiền mã hóa đều cho rằng yếu tố ổn định giá vẫn không đủ để bitcoin được chấp nhận. Bitcoin phải nhanh hơn, rẻ hơn. Ngoài ra, việc được quy định, quản lý rõ ràng cũng sẽ giúp người dùng có cảm giác nó hợp pháp hơn.

Trong khi quy định, quản lý còn là vấn đề của tương lai xa, các nỗ lực cải thiện khả năng mở rộng quy mô, hay số giao dịch mà mạng lưới bitcoin xử lý được mỗi giây, đang được tiến hành. Mã mạng lưới tia chớp (lightning network) đang được thêm vào blockchain bitcoin, giúp thanh toán nhanh hơn, rẻ hơn. Lightning network đang phát triển cả về mặt năng lực lẫn sử dụng.

Tuần này, mạng lưới chạm mốc kỷ lục 4.101 node hay máy tính chạy phần mềm, theo dữ liệu mà hãng 1ML tổng hợp. Con số này thể hiện mức tăng hơn 25% từ tháng 8. Người dùng bitcoin cho hay lightning network phổ biến vì nó cho phép họ gửi tiền cho nhau nhanh chóng thay vì phải hoàn thành giao dịch vốn tốn thời gian trên blockchain.