EU áp dụng thuế tối thiểu 15% đối với các tập đoàn đa quốc gia

Các quốc gia trong Liên minh châu Âu sẽ bắt đầu thu thuế bổ sung vào năm 2024 theo một thỏa thuận toàn cầu đã bị đình trệ từ lâu nhằm đặt tỷ lệ tối thiểu đối với lợi nhuận của công ty, sau khi Hungary và Ba Lan từ bỏ phản đối động thái này.

Vào tháng 10/2021, 137 quốc gia đã đồng ý áp mức thuế tối thiểu 15% đối với các công ty lớn, mở đường cho cuộc đại tu quy tắc thuế quốc tế quan trọng nhất trong một thế kỷ.

Bằng cách áp đặt thuế ở mỗi khu vực pháp lý nơi một công ty hoạt động, các quốc gia lớn nhằm mục đích giảm cạnh tranh về thuế suất và lợi thế của việc hoạt động ở địa phương có thuế suất thấp. Để đạt được điều đó, phải mất nhiều năm đàm phán mà đôi khi dường như gần như sụp đổ.

Hơn một năm sau, có một số dấu hiệu tiến bộ trong việc thay đổi luật pháp quốc gia để thực hiện thuế. Tháng trước, Vương quốc Anh cho biết họ sẽ bắt đầu thu thuế vào năm 2024 và ước tính sẽ thu được 2,3 tỷ bảng Anh, tương đương 2,86 tỷ USD, một năm trước năm tài chính kết thúc vào tháng 3/2028.

Bước đột phá của EU hôm 15/12 diễn ra sau các cuộc đàm phán liên kết với nhau cũng liên quan đến viện trợ cho Ukraina và giải phóng các quỹ EU bị chặn cho Hungary, quốc gia từng là trở ngại lớn nhất.

Với tất cả 27 thành viên hiện đang tham gia, một đề xuất của EU nhằm thực hiện mức thuế tối thiểu một cách phối hợp có thể được tiến hành. Chỉ thị của khối đặt ra một cách tiêu chuẩn để thay đổi luật pháp quốc gia, mà mỗi thành viên hiện phải tiến hành thực hiện để thu thuế.

Paolo Gentiloni, quan chức kinh tế hàng đầu của EU cho biết: "Thỏa thuận về thuế doanh nghiệp tối thiểu này là một chiến thắng cho sự công bằng, một chiến thắng cho ngoại giao và một chiến thắng cho chủ nghĩa đa phương" .

Động thái của EU có thể sẽ tạo động lực mới cho các kế hoạch thực hiện ở các quốc gia khác. Một đặc điểm của thỏa thuận năm 2021 là quốc gia ban hành biện pháp này có thể thu thuế đối với lợi nhuận của các công ty có trụ sở tại các khu vực pháp lý khác để đảm bảo đạt được mục tiêu 15% nếu các khu vực pháp lý khác đó không tự thu thuế. Điều này có thể cho phép Vương quốc Anh đánh thuế một công ty Mỹ đối với một số lợi nhuận của công ty đó cho đến khi Mỹ áp dụng mức thuế tối thiểu.

Mỹ, dẫn đầu bởi Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen, đã giúp viết và vận động cho thỏa thuận thuế tối thiểu 15%. Nhưng chính quyền Tổng thống Biden đã thất bại trong nỗ lực đưa kế hoạch này vào năm nay thông qua các Đại hội với đa số hẹp của đảng Dân chủ. 

Tuy nhiên, Quốc hội đã thông qua mức thuế tối thiểu 15% khác đối với thu nhập trên báo cáo tài chính của một số công ty lớn, có lãi.

Triển vọng về việc Mỹ thực hiện thỏa thuận, được Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế bảo trợ, thậm chí còn mờ nhạt hơn vào năm tới với việc đảng Cộng hòa nắm quyền kiểm soát Hạ viện vào tháng Giêng.

Trong một lá thư gửi cho bà Yellen tuần này, các thành viên Đảng Cộng hòa trong ủy ban soạn thảo thuế đã cảnh báo rằng thỏa thuận thuế tối thiểu có thể vi phạm các hiệp ước thuế của Mỹ bằng cách mở rộng thẩm quyền đánh thuế của các quốc gia khác.

Họ viết: "Trong hai năm qua, Chính quyền ông Biden thường xuyên đưa ra các cam kết trong các cuộc đàm phán của OECD mà họ không có thẩm quyền thực hiện. "Bất chấp các hành động của Bộ Tài chính cho đến nay, nó không thể áp đặt luật thuế của Mỹ hoặc buộc Quốc hội phải hành động".

Các công ty của Mỹ hiện sẽ cần tìm hiểu xem hai loại thuế tối thiểu, mức thuế mới và thuế 10,5% có cấu trúc khác được tạo ra vào năm 2017—tương tác như thế nào với các mức thuế tối thiểu đang được triển khai ở Liên minh Châu Âu và phần còn lại của thế giới.

Cho đến bước đột phá trong tuần này, chính phủ Hungary đã lập luận rằng bây giờ là thời điểm sai lầm để tăng thuế doanh nghiệp, do tác hại kinh tế gây ra cho châu Âu bởi cuộc xung đột của Nga-Ukraina. Chính phủ Ba Lan đã lập luận chống lại việc tiến hành thực hiện thuế tối thiểu trước khi đề cập đến một yếu tố khác của thỏa thuận quốc tế: phân công lại quyền hạn đánh thuế sẽ khiến các công ty công nghệ lớn phải trả nhiều thuế hơn ở châu Âu.

Nhưng tiến triển về phần đó của thỏa thuận trong những tháng tới dường như khó xảy ra. Các quốc gia vẫn có những chi tiết quan trọng mà họ phải giải quyết trong bối cảnh xung đột giữa các nước phát triển và đang phát triển.

Và theo các điều khoản riêng của nó, thỏa thuận được thiết lập để nó không thể có hiệu lực cho đến khi các nền kinh tế lớn, bao gồm cả Mỹ, phê chuẩn một công cụ đa phương. 

Nhưng các đảng viên Cộng hòa cảnh giác về việc nhượng lại một số cơ sở thuế của Hoa Kỳ cho các quốc gia khác và họ lập luận rằng Bộ Tài chính đã không cung cấp đủ thông tin về cách thỏa thuận sẽ ảnh hưởng đến việc thu thuế của Mỹ.

Trong trường hợp không đạt được tiến bộ về cái được gọi là Trụ cột 1 của thỏa thuận OECD, các nước châu Âu có thể bị thu hồi các khoản thuế đánh vào các công ty công nghệ lớn, được gọi là Thuế dịch vụ kỹ thuật số. Nhưng khi các nước châu Âu bắt đầu cố gắng thực hiện chúng trong những năm qua, 

Mỹ đã đe dọa đáp trả bằng thuế quan đối với hàng nhập khẩu từ châu Âu, cho rằng DST phân biệt đối xử với các doanh nghiệp Mỹ, vốn thống trị ngành công nghệ cao.

Với tương lai không chắc chắn, thỏa thuận thuế do OECD làm trung gian hiện phải đối mặt với viễn cảnh cạnh tranh từ Liên Hợp Quốc. 

Vào tháng 11, Đại hội đồng của cơ quan này đã thông qua một nghị quyết được các quốc gia châu Phi ủng hộ thúc giục cơ quan này điều tra "khả năng phát triển một khuôn khổ hợp tác thuế quốc tế".

(Nguồn: WSJ)