Đường đến danh vọng của Thống đốc huyền thoại Fischer

Stanley Fisher có lẽ là một trong số những Thống đốc Ngân hàng Trung ương quyền lực và được ngưỡng mộ nhất. Theo nguồn tin nội bộ do một nhân vật có tham gia vào quá trình bầu cử chia sẻ với hãng tin Bloomberg, ông hiện đang là ứng cử viên hàng đầu cho vị trí Phó giám đốc Cục dự trữ liên bang Mỹ Fed.

Fisher, 70 tuổi, trong 8 năm ngồi trên ghế Thống đốc Ngân hàng Trung ương Israel, đã có công đưa nền kinh tế mở cửa nhỏ hẹp của đất nước vượt qua thời kì khủng hoảng tài chính toàn cầu, với mức thiệt hại nhỏ nhất. Sau đó, với sự bùng nổ của bong bóng bất động sản, Fisher đã lèo lái, sửa đổi luật lệ nhằm ngăn chặn các thảm họa này nổ ra theo hướng tiêu cực tại Mỹ.

Đầu những năm 1980 – thời mà Israel còn gặp rất nhiều khó khăn, ông đã góp phần không nhỏ trong cuộc chiến chống siêu lạm phát. Bước sang thập kỉ 90, ông lại đối đầu cùng những cuộc khủng hoảng trên các thị trường mới nổi với cương vị phó giám đốc quỹ tiền tệ quốc tế. (IMF)

Fisher đã từng là tiến sĩ hướng dẫn luận văn cho Ben Bernanke khi vị Chủ tịch của Fed vẫn còn là sinh viên tại học viện công nghệ Massachusetts. Ông cũng đồng thời là thầy dạy của Mario Draghi, Larry Summers và Greg Mankiw (Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB), cựu bộ trưởng tài chính Hoa Kỳ, cựu cố vấn kinh tế trưởng của Tổng thống George W. Bush). Thật khó để vượt qua được danh sách này.

Tháng trước, trong bài phát biểu của mình tại một diễn đàn của Quỹ tiền tệ quốc tế, Bernanke đã gọi Fisher là “một hình mẫu tiêu chuẩn và một cố vấn thường trực” đã “phục vụ tại tiền tuyến”. Tháng 2 vừa qua, Fisher đã được các nhà quan sát đánh giá là ứng viên tiềm năng kế nhiệm Bernanke, trước khi cuộc đua chạm đến hồi kết vào mùa hè, và trước khi chủ tịch đương nhiệm của Fed, bà Janet Yellen, được Tổng thống Obama bổ nhiệm.

Theo Bloomberg, Fisher là thống đốc đầu tiên đưa ra quyết định giảm lãi suất vào năm 2008 khi cuộc khủng hoảng tài chính mới nổ ra, đồng thời, cũng là người đầu tiên tăng lãi suất vào năm sau khi thị trường có dấu hiệu hồi phục. Gần đây, Ngân hàng Trung ương Israel đã mua vào một lượng lớn USD bằng đồng shekel để ngăn không cho đồng này tăng giá, do lo ngại việc này sẽ ảnh hưởng đến tính cạnh tranh của hàng hóa Israel trên thị trường quốc tế.

“Bằng chứng cho sự khéo léo của Stan nằm ở chỗ nền kinh tế Israel đã là một trong số rất ít những nền kinh tế phát triển mà sản phẩm quốc nội tăng trưởng từng năm trong suốt giai đoạn khủng hoảng” cựu Thống đốc của Ngân hàng Trung ương Anh quốc Mervyn King đã phát biểu vào đầu năm nay. King cũng từng làm việc tại học viện công nghệ Massachussetts (MIT). Tạp chí Global Finance đã xếp hạng “A” cho Fisher vào năm 2012, trong khi đó Bernanke chỉ được hạng “B” và Draghi là hạng “B-”.

Tiểu sử của Fisher cũng khá đặc biệt. Ông sinh ra tại phía bắc Rhodesia, hiện giờ là Zambia, sau đó chuyển tới Mỹ trước khi sang Israel. Ông tốt nghiệp đại học và cao học tại trường kinh tế London, lấy bằng tiến sĩ ở MIT, có quốc tịch Mỹ và dạy tại đại học Chicago trước khi quay lại MIT.

Ông cũng từng nằm trong ban lãnh đạo của ngân hàng thế giới World Bank, quỹ tiền tệ quốc tế IMF, nhóm G30, và Citigroup – sau đó, vào năm 2005, ông trở thành thống đốc ngân hàng trung ương Israel. Ông miễn nhiệm vào 30/06 vừa rồi.