Được ưu đãi, các công ty châu Âu đang chuyển hướng sang Mỹ?

Các công ty Đức đang rất muốn đầu tư sang Mỹ và theo Phòng Thương mại Đức-Mỹ, khoảng 5.600 doanh nghiệp đã đầu tư vào thị trường Mỹ tính đến tháng 9 năm 2022 với khoản đầu tư trị giá gần 650 tỷ USD (605 tỷ euro).

Dirk Dohse, người đứng đầu Trung tâm Nghiên cứu Cạnh tranh Quốc tế và Đổi mới tại Viện Kinh tế Thế giới Kiel (IfW) cho biết: "Có nhiều lý do giải thích cho điều đó". "Một là sự gia tăng căng thẳng địa chính trị. Nhiều công ty Đức coi Mỹ là 'bến cảng an toàn'. Các lý do khác là chi phí năng lượng tương đối thấp và các khoản trợ cấp rất hào phóng được cung cấp theo Đạo luật Giảm lạm phát".

Đạo luật giảm lạm phát đang thu hút các công ty

Đạo luật Giảm lạm phát (IRA) là một chương trình trợ cấp trị giá hàng tỷ USD do chính phủ Hoa Kỳ dưới thời Tổng thống Joe Biden khởi xướng. Bất chấp tên gọi của nó, mục tiêu của nó không phải là giảm lạm phát nhiều như bảo vệ khí hậu. Có khoảng 430 tỷ USD trong quỹ IRA, trong đó 370 tỷ USD được dành cho việc thúc đẩy các công nghệ tiết kiệm CO2, phần còn lại được dành cho chăm sóc sức khỏe.

Tuy nhiên, các khoản trợ cấp và tín dụng thuế có liên quan đến việc các công ty được hưởng lợi từ việc sử dụng các sản phẩm của Mỹ hoặc sản xuất các sản phẩm của chính họ tại Mỹ.

Do đó, ví dụ, người mua một chiếc ô tô điện của Mỹ được sản xuất tại Mỹ sẽ nhận được khoản phí bảo hiểm khoảng 7.500 USD. Tua bin gió hoặc trang trại năng lượng mặt trời với các thành phần của Mỹ cũng sẽ được trợ cấp. Theo quan điểm của Mỹ, các sản phẩm chính từ các quốc gia mà Mỹ có hiệp định thương mại tự do, chẳng hạn như Mexico hoặc Canada, cũng được chấp nhận.

Các công ty có khuynh hướng chuyển đến Mỹ

Các kế hoạch trợ cấp của chính phủ Mỹ đã dẫn đến sự chậm trễ triển khai đối với các nhà máy sản xuất pin ô tô điện ở Đức hoặc có nguy cơ ngừng hoạt động hoàn toàn - chẳng hạn như Tesla ở Grünheide, hoặc công ty Northvolt của Thụy Điển đang lên kế hoạch để xây dựng nhà máy ở Heide, Schleswig-Holstein, những công ty lẽ sẽ đầu tư vào Mỹ.

Vậy Đức có nên lo lắng về tình trạng này? Dirk Dohse của IfW cho biết: "Đúng là tỷ trọng của lĩnh vực sản xuất ở Đức đã giảm kể từ năm 2016. "Tuy nhiên, chúng tôi cũng đang bắt đầu ở mức cao. Tôi không thấy quá trình phi công nghiệp hóa đang diễn ra trên khắp đất nước", ông nói thêm.

Thủ tướng Olaf Scholz và chủ tịch Ủy ban EU, Ursula von der Leyen, đã cảnh báo rằng các khoản trợ cấp xa hoa của Mỹ có thể dẫn đến sự bóp méo cạnh tranh của các công ty châu Âu so với các đối thủ tại Mỹ.

Brussels dự định chống lại IRA bằng chương trình xanh dành cho ngành công nghiệp của riêng mình, đồng thời cũng sẽ trao cho các quốc gia EU nhiều quyền tự do hơn trong việc cung cấp các khoản trợ cấp của riêng cho các doanh nghiệp.

Nguy cơ "vòng xoáy bao cấp"

Các nhà kinh tế cho rằng một cuộc đối đầu như thế này sẽ là một động thái nguy hiểm. Dohse nói: "Tôi không nghĩ chúng ta nên tham gia vào cuộc chạy đua giành trợ cấp. Cuối cùng, đây là tiền của người đóng thuế. Chúng ta cần suy nghĩ cẩn thận về việc liệu điều này có mang lại lợi ích cho xã hội trong dài hạn hay không".

Ông nói, thật đáng thất vọng khi các công ty sáng tạo, chẳng hạn như những công ty hoạt động trong lĩnh vực "công nghệ xanh", vốn đã được phát triển, duy trì và nuôi dưỡng bằng tiền của người nộp thuế ở Đức hoặc châu Âu, sau đó bị các khoản trợ cấp lôi kéo đến Mỹ.

Dohse cho biết: "Ném thêm tiền thuế của người dân vào họ không phải là giải pháp". Ông gợi ý rằng, một cách tiếp cận cần xem xét là liên kết các chương trình trợ cấp liên bang riêng lẻ dành cho các công ty non trẻ với một mức độ trung thành nhất định đối với địa điểm.

Vì vậy, nếu nhiều công ty Đức đang đầu tư nhiều hơn vào Mỹ để được hưởng lợi từ các khoản trợ cấp của IRA, các công ty Mỹ đánh giá Đức là một địa điểm kinh doanh như thế nào?

"Nền kinh tế lớn nhất châu Âu vẫn là một địa điểm quan trọng và hấp dẫn đối với nhiều công ty Mỹ", Simone Menne, Chủ tịch Phòng Thương mại Mỹ tại Đức (AmCham Đức), nói với DW. "Có nhiều công nhân lành nghề được đào tạo bài bản, mạng lưới cơ sở hạ tầng dày đặc, các trường đại học và cao đẳng kỹ thuật hạng nhất, ổn định chính trị tuyệt vời, sự hiện diện mạnh mẽ trên thị trường EU và các yếu tố khác là những lý lẽ quan trọng ủng hộ việc đầu tư vào Đức".

Theo cuộc khảo sát này của AmCham đối với các công ty Mỹ tại Đức, xếp hạng của nước này đã giảm vào năm 2023 và giảm trong năm thứ ba liên tiếp.

Trong cuộc khảo sát Business Barometer năm ngoái, 59% các công ty Mỹ ở Đức đánh giá hoạt động của mình ở Đức là "tốt hoặc rất tốt". Vào năm 2023, con số đó giảm xuống còn 34%.

Có sự khen ngợi về chất lượng của lực lượng lao động (94%), mạng lưới nhà cung cấp (68%) và nghiên cứu và phát triển (68%).

Giá năng lượng cao là một rào cản

Tuy nhiên, cũng có trường hợp nhiều công ty Mỹ được khảo sát ở Đức vào năm 2022 đã báo cáo doanh thu tăng (68%), số lượng nhân viên (42%) và đầu tư (42%). 53% trong số những người được khảo sát kỳ vọng doanh thu của họ sẽ tăng vào năm 2023 và con số tương tự cho biết họ sẽ mở rộng hoạt động trong vòng 3 đến 4 năm tới.

Những bất lợi mà họ thấy ở Đức là chi phí lao động, cơ sở hạ tầng kỹ thuật số và thiếu công nhân lành nghề. Tuy nhiên, điều mà các công ty Mỹ quan ngại nhất là giá năng lượng cao, thậm chí so với các nước khác, và thậm chí trước cả khi Nga khơi mào cuộc chiến ở Ukraina.

Simone Menne, chủ tịch AmCham cho biết: "Nó đóng một vai trò quan trọng trong các quyết định về địa điểm, đặc biệt là với các công ty sử dụng nhiều năng lượng. Do đó, Đức cần phải làm nhiều điều thuyết phục hơn nữa. Đức phải cải thiện dịch vụ của mình bằng cách đảm bảo nguồn lao động có tay nghề cao, giảm bớt bộ máy quan liêu và mở rộng quá trình số hóa. Điều này sẽ hữu ích không chỉ trong việc đảm bảo đầu tư từ Hoa Kỳ".

Nhà kinh tế Dirk Dohse của IfW chỉ ra một quyết định của gã khổng lồ công nghệ Mỹ, Apple: Họ sắp chi thêm một tỷ euro để mở rộng trung tâm thiết kế chip của mình ở Munich.

"Nếu Đức đầu tư một cách khôn ngoan vào nghiên cứu, đào tạo và cơ sở hạ tầng, thay vì lãng phí tiền thuế của người dân vào các khoản trợ cấp, thì nước này sẽ vẫn là một địa điểm hấp dẫn đối với các nhà đầu tư nước ngoài trong tương lai", Dohse tin tưởng.

(DW)

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin