Bộ trưởng Quốc phòng bị sa thải, Israel chìm trong khủng hoảng

Đám đông vẫy cờ Israel và hô vang "dân chủ", những người biểu tình có thể được nhìn thấy đang chặn các con phố và cây cầu, bao gồm cả Xa lộ Ayalon.

Những người biểu tình đốt nhiều ngọn lửa trên đường cao tốc chính ở Tel Aviv, khói đen bốc lên bầu trời, che khuất một số tòa nhà chọc trời mang tính biểu tượng của thành phố. Người biểu tình cũng tập trung bên đường cao tốc, đốt lốp xe và gỗ mà hầu như không có cảnh sát xung quanh.

Cuộc khủng hoảng chính trị của Israel ngày càng sâu sắc vào Chủ nhật khi văn phòng của Thủ tướng Netanyahu tuyên bố loại bỏ Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant trong một tuyên bố chỉ có một dòng, sau khi ông trở thành thành viên đầu tiên của nội các kêu gọi tạm dừng các kế hoạch gây tranh cãi nhằm đại tu hệ thống tòa án của nước này.

"Thủ tướng Benjamin Netanyahu đã quyết định cách chức Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant", tuyên bố viết.

Ông Gallant đã lập luận về việc dừng cải cách tư pháp trong một bài phát biểu vào tối thứ Bảy, khi ông Netanyahu rời khỏi đất nước trong chuyến thăm chính thức tới Vương quốc Anh. Một số quân nhân dự bị đã cam kết rút khỏi nghĩa vụ của họ để phản đối các kế hoạch, mà các nhà phê bình cho rằng sẽ làm suy yếu sự độc lập của ngành tư pháp. Ông Gallant cho biết việc thúc đẩy các đề xuất đó có thể đe dọa an ninh của Israel.

Khi những người biểu tình tập trung vào đầu giờ thứ Hai, ba Bộ trưởng của chính phủ Israel - tất cả đều là thành viên đảng Likud của ông Netanyahu - đề nghị rằng ông Netanyahu nên dừng luật đại tu tư pháp.

Bộ trưởng Văn hóa và Thể thao Miki Zohar viết trên Twitter: "Khi ngôi nhà bốc cháy, bạn đừng hỏi ai đúng mà hãy đổ nước và cứu những người trong nhà. Nếu Thủ tướng quyết định dừng luật pháp để ngăn chặn sự rạn nứt được tạo ra trong quốc gia, chúng tôi phải ủng hộ quan điểm của ông ấy".

Còn Bộ trưởng Kinh tế Nir Barkat, cựu Thị trưởng Jerusalem, đề nghị ông Netanyahu nên "dừng lại và tính toán lại" kế hoạch đại tu của mình, đồng thời cảnh báo nó đã đưa đất nước đến bờ vực nội chiến.

"Cải cách là cần thiết và chúng tôi sẽ thực hiện – nhưng không phải trả giá bằng một cuộc nội chiến", ông nói.

Các cuộc biểu tình đã thưa dần vào khoảng 2 giờ sáng giờ địa phương. Các phóng viên của CNN đã nhìn thấy nhiều xe cảnh sát đang phóng nhanh về phía những người biểu tình và hình ảnh trực tiếp từ hiện trường cho thấy lực lượng an ninh bắn vòi rồng vào những người biểu tình vẫn đang tụ tập.

Người phát ngôn của cảnh sát nói với CNN rằng cảnh sát đang chuẩn bị cho việc giải tán những người biểu tình từ Ayalon về phía Nam gần nút giao Hashalom và đang kêu gọi những người biểu tình rời khỏi khu vực và sơ tán khỏi đường.

Những bình luận của bộ trưởng quốc phòng đã bị sa thải Gallant, một thành viên của đảng Likud của ông Netanyahu, đã làm đảo lộn chính phủ liên minh vốn đã cân bằng một cách mong manh của Israel. Không rõ liệu các kế hoạch sẽ có thể tiếp tục hay không. Một quan chức trong văn phòng của ông Netanyahu cho biết Thủ tướng đã mất niềm tin vào ông Gallant, đồng thời nói thêm rằng ông đã không làm rõ trước các bình luận và "do đó đã phá hoại nỗ lực đạt được giải pháp".

Trong bài phát biểu hôm thứ Bảy, ông Gallant cho biết việc tạm dừng là cần thiết "vì an ninh của Israel", trích dẫn việc một số quân nhân dự bị của Lực lượng Phòng vệ Israel từ chối huấn luyện để phản đối kế hoạch của chính phủ.

Ông Gallant đã nhắc lại điều đó trong một dòng tweet vào Chủ nhật sau khi bị sa thải: "An ninh của Nhà nước Israel đã luôn và sẽ luôn là sứ mệnh của cuộc đời tôi".

Cựu Thủ tướng Yair Lapid gọi việc ông Gallant bị sa thải là một "mức thấp mới". Ông viết trên Twitter rằng ông Netanyahu có thể sa thải Bộ trưởng nhưng "không thể sa thải người dân Israel, những người đang đứng lên chống lại sự điên rồ của liên minh".

Ông nói thêm: "Thủ tướng Israel là mối nguy hiểm đối với an ninh của Nhà nước Israel".

Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Israel và nhà lập pháp đối lập Benny Gantz đã viết trên Twitter: "Chúng tôi phải đối mặt với mối nguy hiểm rõ ràng, tức thời và hữu hình đối với an ninh của Israel", trước khi nói thêm rằng mối nguy hiểm ngày càng gia tăng. "Tối nay, ông Netanyahu đặt chính trị và bản thân lên trên an ninh".

Tổng lãnh sự Israel tại New York, Asaf Zamir, đã từ chức để đáp lại quyết định sa thải ông Gallant. Trong lá thư từ chức mà ông đăng trên Twitter, ông Zamir đã gọi động thái của ông Netanyahu là một "quyết định nguy hiểm" và nói thêm rằng ông "ngày càng quan tâm đến các chính sách của chính phủ mới, và đặc biệt là cuộc cải cách tư pháp mà chính phủ đang dẫn đầu".

Ông viết: "Tôi tin rằng cuộc cải cách này làm suy yếu nền tảng của hệ thống dân chủ của chúng ta và đe dọa luật pháp ở đất nước chúng ta".

Các trường đại học ở Israel sẽ đình công bắt đầu từ thứ Hai, họ tuyên bố; và liên đoàn lao động, các nhà lãnh đạo doanh nghiệp lớn nhất nước cho biết họ sẽ tổ chức một cuộc họp báo vào sáng thứ Hai. Liên đoàn lao động, Histadrut, cho biết cuộc họp báo của họ với các nhà lãnh đạo doanh nghiệp dự kiến vào 11h ngày thứ Hai (27/3, 4h sáng giờ ET) sẽ rất kịch tính.

Một cuộc đại tu tư pháp gây tranh cãi

Theo các đề xuất, chính phủ sẽ có quyền kiểm soát việc bổ nhiệm các thẩm phán và Quốc hội sẽ có quyền bác bỏ các quyết định của Tòa án Tối cao.

Chính phủ cho rằng những thay đổi này là cần thiết để kiềm chế Tòa án Tối cao, cơ quan mà họ coi là phiến diện, theo chủ nghĩa tinh hoa và không còn đại diện cho người dân Israel. Những người phản đối nói rằng các kế hoạch đe dọa nền tảng của nền dân chủ Israel.

Sự phản kháng của quân nhân dự bị được coi là mối lo ngại đặc biệt đối với chính phủ Israel, vì họ thường xuyên được gọi đi huấn luyện và phục vụ, kể cả trong thời bình.

Bộ trưởng An ninh Quốc gia cực hữu của Israel Itamar Ben Gvir đã kêu gọi ông Netanyahu sa thải ông Gallant sau bài phát biểu của ông hôm thứ Bảy. Ông Gvir đã tweet: "Tối nay, ông Gallant đã đầu hàng trước những lời đe dọa và tống tiền từ tất cả những kẻ vô chính phủ đang kêu gọi phản kháng và sử dụng [Lực lượng Phòng vệ Israel] như một công cụ thương lượng".

"Ông Gallant được bầu bởi lá phiếu của các cử tri cánh hữu và trên thực tế đã thúc đẩy một chương trình nghị sự của cánh tả. Vào khoảnh khắc của sự thật, ông ấy đã gục ngã trước áp lực của giới truyền thông và những người biểu tình. Tôi kêu gọi Thủ tướng sa thải ông ta ngay lập tức".

Gây thêm áp lực lên ông Netanyahu, Tòa án tối cao của Israel hôm Chủ nhật đã cho ông một tuần để trả lời đơn yêu cầu giam giữ ông vì coi thường tòa án.

Động thái pháp lý của Phong trào Chính phủ Chất lượng ở Israel được đưa ra sau khi Tổng chưởng lý nói với ông Netanyahu rằng ông đã hành động bất hợp pháp và vi phạm lệnh xung đột lợi ích do tòa án áp đặt bằng cách nói rằng cá nhân ông sẽ tham gia vào cuộc đại tu tư pháp.

Một phần của dự luật – tước bỏ quyền tuyên bố một Thủ tướng không phù hợp với chức vụ của các tòa án – đã được thông qua.

Các nhà phê bình cho rằng Netanyahu đang thúc đẩy các thay đổi vì phiên tòa xét xử tham nhũng của chính ông đang diễn ra. Tuy nhiên, ông Netanyahu phủ nhận điều này.

Bản thân ông Netanyahu không đưa ra dấu hiệu nào cho thấy ông sẽ lùi bước. Trong một bài phát biểu hôm thứ Năm, ông nói rằng ông sẽ giải quyết các mối quan tâm của "cả hai bên", nhưng cam kết sẽ tiếp tục các kế hoạch cải cách.

Nhà lập pháp của đảng Likud Danny Danon cho biết còn quá sớm để biết liệu có đủ phiếu trong đảng để ngăn chặn đạo luật hay không. "Chúng tôi sẽ chỉ biết vào thứ Hai khi các thành viên của đảng gặp nhau tại Knesset (tức Quốc hội)", ông nói.

Ông Netanyahu và các đồng minh kiểm soát 64 ghế trong cơ quan lập pháp gồm 120 ghế, vì vậy về lý thuyết, 5 phiếu của đảng Likud mất đi có thể tước đi thế đa số tuyệt đối của liên minh. Nhưng các nhà lập pháp có thể bỏ phiếu trắng hoặc vắng mặt, làm giảm số phiếu mà một đạo luật cần để được thông qua.

(Nguồn: CNN)

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin